Ercan ARSLANER (*)
   Sayın Selami Çekmegil “Tilki Tuzağı” adlı bir eserin sahibidir. Çanakkale Zaferinin yıldönümü sebebiyle TV konuÅŸmasındaki pürüzsüz hitabetle, yazdığı eser arasında açık bir paralellik vardır. Öncelikle her ikisi de zalimlerin adalet ve ÅŸefkat bilmeyen davranışlarına isyandır. Bu ülkede bürokrasinin kör taassubu pek çok aydının önüne aşılması zor duvarlar çekmiÅŸtir. Çekmegil, bu anlayışsızlığın hesabını eseriyle sormaktan çekinmemiÅŸtir.
   Ben de onun deÄŸerli konuÅŸmalarındaki “MehmetçiÄŸin aziz hatırasına bir ÅŸey demek” zor olsa da farklı bir bakış açısı getirmek istedim. Olaya duygusallıktan biraz ayrılarak bakabildimse,

   Duygu ve düÅŸünce birbirine çok yakın iki kavram… Onlar birbirlerine gece ve gündüz gibi muhtaçtırlar. Çanakkale savaşına zafer tacı giydiren üçüncü unsur MehmetçiÄŸin büyük cesareti olmuÅŸtur.
   Bir eser veya olaya hamasi yönleriyle bakmanın ötesinde objektif ve hayati önemiyle yaklaşım, en azından ötekiler kadar deÄŸerlidir. Buradaki hayati önem üzerinde çok dikkatle durmak gerekir; tıpkı “Hiç ibret alınsaydı, tarih tekerrür eder miydi?”  sözlerinde olduÄŸu gibi…
  ***  
   Bir Alman yazar, konu üzerine yazdığı bir eserde her iki BoÄŸaz’ı Türk’ün kızıl elması olarak adlandırır. Bir ülkenin kızıl elması yoksa o milleti var saymak da anlamsızdır. Bir yabancıya göre kızıl elma olan yer (Çanakkale ve Ä°stanbul BoÄŸazları) bizim için kıpkızıl elmadır. Biz her iki BoÄŸazın önemini anavatanımızla eÅŸ deÄŸerde tutmayı nasıl açıklayacağız; çünkü diÄŸer ülkeler de bu deÄŸeri anlamış olmalılar ki oradan gözlerini tarihler boyu ayıramadılar.
   “Kızılelma” sözcüÄŸünü ilk kez Ahmet Kabaklı Hoca‘dan duymuÅŸtum. Derste “Türk’ün Kızıl elması nedir?” diye sormuÅŸlardı. Hiçbir öÄŸrenci doÄŸru cevabı bilememiÅŸti. Kendileri bunun “Ä°la-ı Kelimatullah: Allah’ın adını yükseltmek” olduÄŸunu söylemiÅŸlerdi. Osmanlı Ä°la-ı Kelimatullah peÅŸinde iken BoÄŸazlar, Ege Denizi dışında Akdeniz bile ayaklarının altında bir halı gibi Ä°spanya’ya, Atlas Okyanus’una doÄŸru uzanıyordu. (Sayın okuyucu, bu noktada bir ÅŸeyler hatırladın mı? Tarık Bin Ziyad ne demiÅŸti? ”Hey yüce Allah’ım! Önüme ÅŸu deniz çıkmasaydı, senin adını daha ötelere götürecektim.) Tüm bu amaçların veya güçlerin iç yapısında insanların, askerlerin birbirlerini kardeÅŸ bilmeleri vardı. Daha sonraları Allah için kardeÅŸlik duyguları yerine ÅŸeytanların peÅŸinde kardeÅŸ kardeÅŸle konuÅŸmaz hale gelince her ÅŸey küçülmeye, ufalanmaya baÅŸlamıştır. Åžimdilerde Çanakkale’ye giden lise öÄŸrencileri ÅŸehitlerin kanlarıyla sulanan yerlere bira ÅŸiÅŸeleri saçıyorlar.
   En ideal kızıl elmanın ne olacağı önemli bir sorudur. Ä°çtenlikle düÅŸünebilen bilginler bu sorunun cevabını yine ön paragraftaki iki kelimede bulacaktır. Çünkü o yönde giden insanlar farklı kavimlerden gelseler bile kendilerini kardeÅŸ sayacaklardır.  Yaratan’ın huzurunda kendilerini kardeÅŸ görenler “Birbirinizi sevmedikçe iman etmiÅŸ olmazsınız; iman etmedikçe de Cennet’e gidemezsiniz.” sözlerinin aydınlığında gerçek kardeÅŸliÄŸin bu dünyada baÅŸladığını bilirler. Bunun için onların savaÅŸları da kardeÅŸlik uÄŸrunadır. Osmanlı toprak için deÄŸil, bu anlam için dövüÅŸürken kendisi de zamanının süper gücü oluvermiÅŸti; hem de bilimde, sanatta ve her bir alanda. 
***    
   SavaÅŸ öncesi ekonomik ve sosyal durumu eleÅŸtirilerle birbirine baÄŸlamak, gelecek için önem taşır. Türk askerinin bilinmez gafletlerle yakılıp kavrulduÄŸu Sarıkamış olaylarında bir Rus albayı esir alınmıştır. Türk’ün barış zamanında savaÅŸtaki gibi çalışmaması[1] yüzünden esir albay manzaraya yürekten acımış olmalı ki  “Yahu bunları soÄŸuktan ölmeye götürüyorsunuz.” demekten kendini alamamıştır.[2] Aynı savaÅŸla ilgili olarak Moskova’da ateÅŸe militer olan Saffet Arıkan’la cephe komutanı Enver PaÅŸa arasındaki konuÅŸma ordunun donanımını doÄŸrudan ilgilendirmektedir: S.A. ”PaÅŸa Hazretleri, biz Sarıkamış meselesini bir türlü anlayamamıştık. ”E. PaÅŸanın cevabı” Zaten açlıktan öleceklerdi. Cephede düÅŸman da öldürerek öldüler.” cevabını verir.[3]  Biz cihan Sultanı Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Zaferi öncesinde savaÅŸ meclisi yaparak paÅŸalarının fikrini aldığını da biliyoruz. ”Ä°stiÅŸare” gibi çok yüce bir metot Ä°slam Dininin emriydi. KeÅŸke Enver PaÅŸa da bunu yapabilseydi. O savaÅŸta donanımsızlık, barış zamanında bilgi ve teknoloji ile uÄŸraÅŸmamak Türk halkından intikamını çok acı bir ÅŸekilde almıştır. SavaÅŸ alanına 80 km uzaktaki bir ÅŸehirde var olan cephaneyi askere taşımak için elde merkep bile yoktur.. Bu iÅŸi lise çağındaki öÄŸrenciler  görmeye kalkmışsa da sonuç tam bir felakettir.    
   Anlaşıldığına göre Çanakkale’de donanım Almanlara aitti. Havranlı Seyit onbaşının kaldırdığı iki yüz elli kiloluk gülle acaba nerede imal edildi? Cephe komutanı Cevat PaÅŸa 18 Mart sabahını kastederek “Bu sabah müttefikler donanması olanca kuvvet ve ÅŸiddetiyle kaleye taarruza baÅŸladı. Elimizde mermi miktarı az olmakla beraber, bunlardan ve kara ordusu topçuları ile bilhassa obüslerden azami faydalanmayı düÅŸünmüÅŸ ve bu sebeple mestur (örtülü) mevziler hazırlamıştık. Her tabya ve batarya kendilerine evvelce verilen emir gereÄŸince düÅŸman gemilerine hemen ateÅŸ açıyordu.”[4] Anlaşılan Çanakkale’deki donanımsızlık Sarıkamış’takinden biraz farklıydı. Yine de komutan cephane azlığından bahsediyordu. Fakat karşı taraftakiler tepeden tırnaÄŸa zırha girmiÅŸ gibidirler. Bu savaÅŸta rol oynayan Yavuz Zırhlısı dikkat çekicidir. Bizim ÅŸimdiki donanma güncümüz ise arada sırada bir savaÅŸ gemisi yaptığından bahsediyorsa da yapılan gemi Yavuz’la ne kadar karşılaÅŸtırılabilir?
   Barış zamanında savaÅŸa hazırlanmakla mevcut savaÅŸlar nasıl karşılaÅŸtırılır? Bizdeki ve onlardaki bu beceri farklılığının tek sebebi vardır: Bu da onların eÄŸitim sistemlerinden gelir. Her nedense bizdeki eÄŸitim, ÅŸimdiye kadar hiçbir ÅŸekilde üretkenliÄŸin yanından bile geçemedi. Bir zamanlar (1955’li yıllar) bazı kiÅŸiler üzerinde -kendi ülkemizde görmeye alışmadığımız- asker elbiseleriyle dolaÅŸan gençler görürdünüz. Bunlar Kore’deki NATO gücünde askerlik yapan gençlerdi. Sol kolları üzerinde Korea niÅŸanı görürdünüz. Ayaklarındaki botlar ABD imalatıydı ve çok saÄŸlamdı. Tabanları yıllarca giyilse de eskimezdi elbiseleri gibi. Onlar her gencine meslek eÄŸitimi veya yüksek tahsille ekmek parası verirken sayın ulaÅŸtırma Bakanı Binali Yıldırım Tuzla’daki kazalar sebebi ile yeterli eleman bulamadıklarını, daha yeni yeni deniz meslek lisesi açtıklarını söylüyorlardı. Heyhaat bu güzel ülkenin üç tarafı denizlerle çevriliydi. DiÄŸer yandan okullara giremediÄŸi için meslek sahibi olamayan gençlerimizin sayısı kim bilir ne kadardır? Ve ülkemizde meslek sahibi olan ve olamayan gençlerin sayısı hiçbir zaman ilan edilmedi, istatistiÄŸi yapılmadı. Bu sorumluluk elbetteki Yeni Türkiye’de iÅŸe yepyeni gayretle baÅŸladığını söyleyen, Avrupa’dan hiç ders almamış yöneticilere aitti. ”SorumluluÄŸu sadece yöneticiden beklemek doÄŸru olmayabilir; halkın da acılarını, sancılarını dile getirmesi gerekmez miydi?” derken Ankara’da Sıhhiye’den trene binerek batı illerine çalışmak için giden iÅŸçilerle karşılaşılırmış. Ordu gibi giden bu gençler Kızılay tarafına polis engeliyle bırakılmazmış, o tarafa geçmeleri yasakmış; çünkü onların üst başı da esir Rus albayın acıyacağı kadar sefilmiÅŸ. Belki ayakkabısız, sırtlarında yorganlarıyla yürüyen bu insanları yabancı elçilik mensupları görmemeliymiÅŸ.
***

   Tarihimizin vatansever, çalışkan, ilerici padiÅŸahlarından Sultan Abdülhamid’in çabalarından biri Çanakkale SavaÅŸlarını deniz savaşı olması sebebiyle doÄŸrudan etkileyebilirdi. Belki çok merak ederek “Bu neydi acaba?” diye sorulur. Bu padiÅŸah, her türden okullar açmışsa da, nedense bilim düÅŸmanı olarak gösterilmiÅŸtir. Bilim düÅŸmanı(!) padiÅŸah, belki tarihin en uzun demiryolları ile BaÄŸdat, Medine, Paris ve Berlin’i birbirine baÄŸlamıştır. Fakat Mehmet Akif Ersoy aynı görüÅŸle hareket ederken ondan hiç bahsetmese de “Bize iki ÅŸey lazım: Biri mektep, biri yol” [5] demeye devam etmiÅŸtir.
   Okullarımızdaki tarih kitapları onun denizaltı çalışmalarını anlatmasa da biz bu haberi Feridun Kandemir’in çıkardığı Yakın Tarihimiz dergisinden öÄŸreniyoruz. [6] Mr. Garret adlı bir Ä°ngiliz mühendis, denizaltı çalışmalarında epeyce mesafe almıştır. II. Abdülhamit olayı duyar duymaz onu Ä°stanbul’a davet eder. Üç yıllık çalışmalarda denizaltının geliÅŸimine devam edilmiÅŸse de tam bir sonuç alınmadan 1883’lerde tekrar yurduna geri döner. Ordumuzun elinde tam anlamıyla geliÅŸtirilmiÅŸ denizaltılar olsaydı belki Çanakkale Zaferi çok daha kısa yoldan kazanılabiliridi. Ä°ngiliz, Ä°talyan, Fransız devletlerinin daha sonraları Çanakkale’den geçerek Ä°stanbul’a giriÅŸleri bile önlenebilirdi. 
   Japonlar birinci ve ikinci cihan savaşından beri uÄŸradıkları yenilgilerde Ä°sveç kralı DemirbaÅŸ Åžarl’ın “yenile yenile yenmeyi öÄŸreneceÄŸim deyiÅŸindeki gibi iÅŸe çok hızlı baÅŸladı. UlaÅŸtığı endüstriyel düzey göz önündedir. Bizdekiler ise daha büyük iÅŸlerle, ihtilâllerle(!) uÄŸraÅŸmaktadır. 
   Kısacası eÄŸitimin –doÄŸru yapılırsa- etkilemeyeceÄŸi bir hayat alanı yoktur. Ne kadar yazıktır ki bizdeki eÄŸitim her yönüyle yürekler acısıdır. Yurdumuz insan kaynağı da dâhil her türlü doÄŸal kaynaÄŸa sahipse de biz onlardan ne kadar yararlanıyoruz?

   Sayın Çekmegil’in konuÅŸmalarında açıklanması gereken bir nokta da ÅŸudur: Türk askerleri bu savaşın bir taarruzunda ellerine Kuran almışlardır. Bir zamanlar Hariciler de ellerinde Kuran’la taarruza kalkmıştı. Anlaşılan Hariciler Kuran’ı anlamamıştı; çünkü o Müslümanların birbirleriyle savaÅŸmasını kesinlikle yasaklardı. Çanakkale’deki durumda da askerler ellerindeki Yüce Kitabın bir ÅŸey yapmadığını gördüler. Mehmet Akif “Hele Kuran hiç inmemiÅŸtir mezarlıkta okunsun diye”[7] derken onun anlamıyla hareket edilmesi gerektiÄŸini vurguluyordu. Çanakkale’de ise yapılacak iÅŸ, hep ön hazırlık olmalıydı. Cevat PaÅŸa yamaçlara mevziler kazdıklarını söylüyordu. Åžahsen gördüÄŸüm gibi orada betondan yapılmış koruganlar vardı. KeÅŸke bu koruganlar BoÄŸaz’ın her iki yanında olsaydı ve kendi imalatımız olan uzun menzilli toplarla düÅŸmana ateÅŸ edilebilseydi, Çanakkale’de -250 000 ÅŸehit verilmesi yerine-kimsenin burnu kanamayabilirdi.
   Bu savaÅŸta ellerinde Kur’an tutan askerlerin ÅŸahadetinden dolayı Yüce Kitap onları koruyamamış mıdır? Kur’an’a hürmetiyle daima onu başında gezdiren bir ÅŸahıs, içindeki anlamı bilmiyorsa, ona tamamen ters yönde hareket ederse, buna ÅŸaÅŸmamak gerekir. Onun anlamıyla hareket edilince dünyada hangi mucizelerin oluÅŸtuÄŸunu bilen Lord Kürzon “Bu kitap onların elinde oldukça biz onları yenemeyiz.”diye boÅŸuna söylemedi. Herhalde o, anlam ve ona uygun davranışları kastediyordu.