Bilal SÜRGEÇ 
“Sohbet toplantılarının çoÄŸunun konusunu ‘’Türkiye’nin neden bu halde olduÄŸu, bunun sebeplerinin ve müsebbiplerinin kimler olduÄŸu’’ teÅŸkil eder. 

Bunu tabii koÅŸullara baÄŸlamak mümkün deÄŸildir. Stratejik önem, doÄŸal zenginlikler, arazi elveriÅŸliliÄŸi gibi konumsal nedenler ileri sürülemez. Bu noktaların hiç birinde ne Almanya’nın ne Ä°ngiltere’nin ne de Japonya’nın Türkiye’den daha avantajlı olduÄŸunu kimse ileri sürmemektedir, hatta süremez.”(shf 7) 

En çok istismar edilen, propogandaya araç kılınan, halkın aldatılmasında kullanılan Ä°lim dalı Tarihtir. Bütün ülkelerin resmi tarihlerinde anlatılanların çoÄŸu yalandan ibarettir. Hele DoÄŸu toplumlarında bu daha yaygındır. Cengiz gibi, Timur gibi hükümdarların yanında bulunan tarihçiler onları insan iskeletlerinden tepeler oluÅŸturmasını övünerek anlatmışlardır. Resmi tarihe karşı tarih mahkemesine sunulacak en önemli belge hatıralardır. Selami Bey mesleÄŸi gereÄŸi çok iyi bilir; belge sunulmadan mahkemede haklılık ispatlanmaz. Öyleyse usanmaması lazım. Yazmak bir mesuliyettir. Ä°ÅŸaret ettiÄŸi gibi hatıraların devamını getirmelidir. Bu zorunluluÄŸu Yayıncı TimaÅŸ ta ifade ediyor:” yıkılmamak ayakta kalmak, felaketlere davetiye çıkarmamak için bu kitap kaleme alınmıştır.”(arka kapak) 

Yayıncı firmaya göre anlatılan hatıralarda topluma yönelik ilginç tespitler de var: 
“Çürüme istidadı gösteren cemiyetlerde suçluların pis kokusuna halk alışmışsa…suç iÅŸlemekten utanmayan insanların sayısı artmışsa…  Adalet ölçüleri bir yana bırakılıp keyfilikler ve çıkarcılar ayakta kalabilmiÅŸse elbette o toplum en büyük felaketlerin davetçisi durumundadır.” (arka kapak) 

Mesela kamu idarecilerine yönelik yalın bir eleÅŸtiri: kurumunca hakkı olan bir ek ödemesi ödenmeyen ve yargıya baÅŸvurması melhuz bir kısım çalışanlar için hukuk müÅŸaviri olarak yaptığı ödeme önerisine karşı bir kurum yöneticisinin ifadesi: 
‘’Selami Bey, üçü mahkemeye baÅŸ vursa beÅŸi idareyle bozuÅŸmaktan korkar baÅŸ vurmaz; Kurum gene karlı çıkar.’’ …. “Tabii davanın zaman aşımının uzun olduÄŸunu, ÅŸimdi dava açmayanların uzun süre sonra yine dava açabileceklerini düÅŸünemiyordu…” 
…
Ä°çimden de ‘’adamcağız kurumu kolluyor’’ diye düÅŸündüm. (Daha sonra bu süper zeka baÅŸkan, benim hukuki mütaalamı çok deÄŸer verdiÄŸim danışmanı ziraat mühendisi, gerçekten faziletli bir kiÅŸi olan  “Bay Fazilet’’e inceletmiÅŸ. O da inceleyip kendisine görüÅŸümün doÄŸru olduÄŸunu ifade etmiÅŸ.) (shf 9) 

Selami Bey’in yine çok eleÅŸtirildiÄŸi halde bir türlü hal edilmeyen yasa bolluÄŸu ile ilgili tespitleri: ”BeÅŸ milyon iÅŸsizine, heykel dikmekten, kokteyl ve ziyafetlerden tasarruf ederek fabrika açamayan bir ülkenin geliÅŸmemiÅŸ yöneticileri de, bu güne kadar habire yasa çıkararak normal vatandaşın teÅŸebbüs imkanını baltalamış ve onun önüne iÅŸ yapmasını engelleyen büyük barikatlar kurmuÅŸtur. Oysa düÅŸünülse, Tacitus’un dediÄŸi gibi “devlet bozuldukça kanunlar artar.” Lao Tse’nin dediÄŸi gibi “ne kadar çok kanun varsa o kadar çok hırsız vardır.” (shf 23-24) 

Selami Çekmegil atılgan ve giriÅŸken imiÅŸ de. Cemal Gürsel bir gün Malatya’ya gelir. Dönem 27 Mayıs dönemi. Sait Çekmegil tutuklanmıştır. Halk sıraya dizilmiÅŸ Cemal Gürsel’i beklemekte. Bundan sonrasını Selami Bey’den dinleyelim: 
“Araçtan indi ve selamla yürüyerek önümüzden geçiyordu. Tam benim önümü biraz geçmiÅŸti ki, gençliÄŸin verdiÄŸi ani cesaretle atıldım ve kolundan tuttum. Cemal PaÅŸa belki bir dakika durakladı; bakakaldı. Bana ne istediÄŸimi sordu. Derdimi söyledim: 
-Babamı sebepsiz içeri aldılar, hala da tutuyorlar, dedim. Kadife elle yaptığınız ihtilalin haklılık ölçüsünü yok etmelerine izin vermeyin Sayın PaÅŸam, dedim; suçu neyse bilelim, dedim. 
Bana. Babamın ne iÅŸ yaptığını sordu. 
-Terzidir, dedim 
-Öyleyse niye içeri almışlar, dedi. 
-Bilmiyorum muhterem paÅŸam, bilsem öyle söylerdim, dedim... Yaverine emretti, not aldırdı: 
-Ä°lgilenilsin, dedi; bana bilgi verileceÄŸini ifade etti.(s.16)” 

Bu arada Türkiye’deki uygulamalarla ilgili bir garip durum: 
“Stajda çalışmam yasaktı, ama sokakta boÅŸ gezmem serbest…”(S.25)

Bürokrasi de ilk dersini Hikmet Hanımdan alır. Dinleyelim Selami beye Hikmet Hanımın verdiÄŸi dersi: 

“-Bak seni ve tipini sevdim. Ä°yi bir çocuÄŸa benziyorsun. Åžu söyleyeceklerimi iyi dinle baÅŸarılı olursun, dedi ve ekledi. ‘’Sakın ha çok çalışıp, iÅŸ bitirip göze gireceÄŸim, terfi edeceÄŸim diye bekleme; ne kadar çok iÅŸ yaparsan o kadar çok hatan olur, en azından eleÅŸtirilirsin. Yaptığın iÅŸ çok olmazsa hatan da olmaz. Sana gelen iÅŸleri bir baÅŸkasına pas etmeyi öÄŸren, baÅŸarırsın. Ä°kinci tavsiyem: ÅŸu büyükler kervanına katıl, ne yap yap katıl. O zaman sana her ÅŸey kendiliÄŸinden gelir; sen lütfen kabul edersin. Aksi taktirde hakkını almak için iÅŸinden çok, o iÅŸle uÄŸraşırsın ama alacağın da ÅŸüphelidir.’’dedi. ilk bürokratik dersimi böylece aldım. Hikmet Hanım’ı  hayırla yad ederim. Muhitimi tanıtmış oldu. Ayrıca bir iki detay bilgi de verdi. Çok yararlandım.”(shf 40) 

Selam Abi’nin bir siyasi tesbitine katılmıyorum. Bana göre en büyük Türk Kavmiyetçisi Parti CHP’dir. 1930’lardan farklı bir yanı yok. MHP 1970’lerde Türk KavmiyetçiliÄŸi ile deÄŸil de anti KoministliÄŸi ile ÅŸöhret ve destek bulmuÅŸtu. Selami beyin konu ile dolaylı ilgili bir kanısı: 
“Ne var ki bir müÅŸahedemi aktarmak istiyorum. Ülkemiz ÅŸartlarında bidayeten, gençliÄŸinde Türk KavmiyetçiliÄŸi yapanların yüzde sekseni ileri yaÅŸlarda Ä°slam’a, Kürt KavimiyetçiliÄŸi yapanların yüzde seksen seksen beÅŸi ise ileri yaÅŸlarda, muhtemelen resmi uygulamalara duydukları tepkinin de etkisiyle geliÅŸen bir psikoloji altında, komünizan anlayışa daha yatkın oluyorlar. (S.48) 

Ve iÅŸçi ücretlerine zam konusunda bir Sendika temsilcisinden naklen bir baÅŸka tesbit: Yıllarca sürdürülen grev lokavt gibi kavgaları bu kadar net ifade eden bir açıklama olamaz: 

“_Sen bize bakma biz sendikacıyız. Varlığımızın gereÄŸi dışarıda biz esip gürleriz. Ama size düÅŸen, bize raÄŸmen doÄŸruyu yapmaktır” oldu. Yumuk ağızım dudaklarım birbirinden ayrılmaksızın bir karış açık kaldı. Hey Allah’ım ne ustalıklı tavırlar bunlar...” (S.77)