KARAYOLU TRÖSTÜ
 Raci DURCAN
Uzun süre peÅŸinde koÅŸtuÄŸunuz bir ÅŸeyi hiç beklemediÄŸiniz anda karşınızda bulursanız ÅŸaşırırsınız. ‘Western’ adı altında bol çatışmalı tipik kovboy filmi olmasını beklediÄŸim ‘Santa Fe’ yi izlerken, ÅŸimdiye kadar karşılaÅŸmadığım bambaÅŸka bir dünyanın içinde buldum kendimi. Bu filmi izlemeseydim asla ÅŸimdi yazacaklarımı açıklama cesaretinde bulamazdım. Adı komplo yazarına çıkmış olanlara nasıl burun ucuyla bakılıp, için için gülündüÄŸünü bilmezlerden deÄŸilim.
Film, Amerikan iç savaşı sonrasında bir bölgeden geçen demiryolunun hikâyesini anlatıyor. Ä°ki ayrı demiryolu kumpanyası arasındaki rekabet, iki ticari ÅŸirketin çekiÅŸmesinden çok; iki silahlı örgütün kapışması adeta! Farklı bölgelere uzanan iki ayrı demiryolundan, önce bitirenin kazanacağı bir yarış baÅŸlıyor aralarında. Silahlı çatışma, cinayet, rüÅŸvet ve her türlü entrikayı ihtiva eden bir rekabet bu. Bir demiryolunun bir bölgeden geçip geçmemesin nasıl olup ta bu kadar önem kazandığına odaklanıyorsunuz izlerken. Film aslında Dünyada ilk kurulan demiryolu ÅŸirketi olan Santa Fe’ nin geçmiÅŸini izleyici çekecek tarza dönüÅŸtürerek hikâyeleÅŸtirmeyi amaçlamış. Günümüz dünyasında demiryolu tröstünden bahsetmenin mümkünatı olmadığından rahat davranmış olabilir yönetmen.
Yol ister demirden olsun ister karadan hayata baÄŸlanan bir köprüdür. Bakir bir alan insanlığın kullanımına onunla açılır. Ä°nsanoÄŸlu yeryüzünde su misali önünde sınır engel görmediÄŸi yöne akar gider. Amerikan iç savaşından sonra kendilerine yaÅŸam alanı arayan iÅŸsiz ve topraksızlar, bazı yatırımcılar için bir fırsat oluÅŸturuyor. Demiryolunun ulaÅŸtığı topraklar birden deÄŸer kazanıyor, para eder hale geliyor. Ä°ki demiryolu ÅŸirketi arasındaki rekabet bu nedenle hayati önem kazanıyor. Önce bitirenin arsaları deÄŸerli hale geleceÄŸinden, satıp elinden çıkartabilecek ve daha büyük yatırımlara giriÅŸebilecektir. Kaybedenin artık ÅŸansı kalmayacaktır. Böylesine hayati bir konumda ÅŸirketlerin elinden gelen her ÅŸeyi denemesi, tüm imkânlarını seferber etmesi tabiileÅŸiyor.
Tabii olmayan günümüzde devam eden karayolu tröstünün hiçbir yerde söz konusu edilmemesidir.
Yol konusu her zaman dünyanın gündemini iÅŸgal etmiÅŸ, büyük savaÅŸlara konu olmuÅŸtur. Osmanlı büyük denizlere hâkim olup içinden geçenlere karışabildiÄŸi için büyük devlet olmuÅŸ ve onu sürdürebildiÄŸi sürece öyle kalmıştır. Ta ki batılılar bu hâkimiyeti bay pas ettiklerinde ellerindeki uçsuz bucaksız toprakların bir önemi kalmamış, günden güne fakirleÅŸerek gerilemiÅŸlerdir. Büyük toplar Avrupa’nın dev surlarını yıkarak insanlığın önünü açmıştır ama her iki büyük savaşın galibi Ä°ngiltere ve Amerika’ya ulaÅŸacak bir yol keÅŸfedilememiÅŸtir. Almanların yaptığı bütün dünyayı iÅŸgal edecek kadar çok tank, sırf yol bulunamadığından Ä°ngiltere karşısında maÄŸlup olmuÅŸtur. Varlığını bu nedene borçlu Ä°ngiliz-Amerikan uygarlığı yol iÅŸini tekeline almış; karayolu uygulamasını tüm dünyaya dayatmıştır. Daha 1936’larda Almanların öncülüÄŸünde baÅŸlayan Helyum balonlu hava yolculuklarının (bak. Hindenburg- http://en.wikipedia.org/wiki/LZ_129_Hindenburg) önü sabatojla kesilmiÅŸtir. Böylece günümüz uygarlığının en önemli kaleleri durumunda olan baÅŸta Ä°ngiltere sonra Amerika ve Avustralya-Yeni Zelanda yabancı tehditlerine karşı güven altındadırlar. Onlar güven altında yaÅŸayabilsinler için dünyanın geri kalan kısmı, büyük metropollerde iÅŸlerinden eve dönerken araçlarının içinde, karayolunda köprü ve kavÅŸaklarda sıkıntı çekmek zorundadırlar.
EÄŸer karayolu tröstü egemen devletlerin korumasında dünyaya bu kadar hâkim olmasaydı insanoÄŸlu tabiattan daha çok istifade edebilecekti. Dünyanın kaynakları belli bir zümrenin elinin altında bu kadar kolay girmeyecekti. Dünyada en bol ÅŸeylerden biri olan toprak bu kadar pahaya satılamayacaktı. Dünyanın egemenleri, tekellerinde olan karayollarının yapımı sayesinde sınırlı miktarda toprağı yerleÅŸime açarak arz talep dengesini kontrol altında tutabiliyorlar. Üstelik sanki tüm dünyada bu konuda konsensüs oluÅŸmuÅŸtur. Hiçbir yerde farklı uygulamayla karşılaÅŸmıyorsunuz. Büyük ÅŸehirlerin hemen kenarında yükselen araziler, yol olmadığından ucuz da olsa yaÅŸam alanı olamıyor, deÄŸer bulmuyor. Ä°nsanlık sanki bir labirentin içinde belli yollar kesilip bazıları açılarak egemenlerin istediÄŸi yere götürülüyor.
Anlattıklarım size hayali ÅŸeyler gibi gelmiÅŸ olabilir. Fakat Otomobilin tarihçesini biraz inceleseniz, sanayileÅŸmemenin buluÅŸlarla deÄŸil, siyasi projelere göre ÅŸekillendiÄŸini hemen anlarsınız. Mesela günümüzün vazgeçilmezi sayılan otomobillerin ilk icat edildiklerinde eÄŸlenceye yönelik kullandıklarını biliyor muydunuz? Peki, ya hızlarının saatte 15–20 km olduÄŸunu ve at arabalarıyla rekabetten çok uzak olduklarını? Üstelik gidebilmeleri için özel yollara ihtiyaç vardı ve devlet desteÄŸi olmadan bunun gerçekleÅŸmesi mümkün deÄŸildi. Ä°lk otomobiller at arabası ve bisikletten esinlenerek geliÅŸtirildiler. Neden sonra yeterince yol ve konfora kavuÅŸtuklarından at abrasından vazgeçildi. Ortalama eÄŸitim almış her batılı, sanayideki geliÅŸmelerin buluÅŸlara baÄŸlı olduÄŸunu düÅŸünür. Ulaşımda önce demiryolunun tercihi ardından karayolu tröstünün kuruluÅŸu ve ÅŸimdi mümkünken hava yolunun yaygınlaÅŸtırılmaması egemenlerin siyasi projesidir. EÄŸer II. Dünya savaşını Almanya kazanmış olsaydı muhtemelen ÅŸimdi dünya hava yoluyla birbirine baÄŸlı olacaktı.
Havayoluyla ulaşım karayolundan çok daha basit bir teknolojiyle mümkündür. Fakat tröstler, küresel ısınma safsatasıyla gökyüzünü aralarında paylaÅŸmadan buna izin vereceÄŸe benzemiyorlar.
|
Tavsiye
Yazar kubha açık 2009-12-06 14:48:56
6.12.2009 tarihli Yeni Şafak'taki Nazif Gürdoğan'ın yazısı bu yazının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayabilir. | Diyor ki Nazif...
Yazar admin açık 2009-12-06 17:42:24
Nazif beyin yazısı şöyle
Nazif Gürdoğan
06 Aralık 2009 Pazar
Köpük ekonomileri çöküyor
Hong Kong, Singapur, Doha ve Dubai örnek aldıkları New York gibi, yatay değil, dikey büyüyen şehirlerdir. Onların şehir merkezleri, Manhattan benzeri birer gökdelen ormanıdırlar. Yirmibirinci yüzyılın piramitleri olan gökdelenlerle donatılan bu şehirler, bütün dünyada, paradan ve arsadan para kazanmanın simgesidirler. Gökdelenler arsanın, borsa paranın, sınırsız rant sağlama araçlarıdır.
Arsanın rantı gökdelene dönüştürülerek, paranın faizi de elden ele dolaştırılarak, akıl almaz boyutlara ulaştırılır. Bahçedeki meyva, tarladaki tahıl bir kere değerlendirilir. Gökdelene dönüştürülen arsa, faizde dolaşan para tekrar tekrar değerlendirilir. Arsa ve hisse senetleri kadar, hiçbir üretim faktörünün değeri yapay olarak artırılamaz. New York'tan bütün dünyaya ihraç edilen kültürde, herşey paranın rengine boyanır.
Japonya'nın Kyoto Ãœniversitesi'nden Prof. Dr. Takamitsu Sawa, taşınabilir ve taşınamaz deÄŸerler borsalarıyla, Amerika'yı izleyen Japonya'yı, “Köpük Ekonomisi” olarak nitelendirir. Günün fiyatlarıyla, Japonya'nın arsa deÄŸeri Amerika'nın toplam deÄŸerinin dört katına ulaşıyormuÅŸ. Amerika'nın toprakları, Japonya'nın yirmibeÅŸ katı büyüklükte olduÄŸuna göre, Japonya'da her metrekare toprağın deÄŸeri, Amerika'daki toprağın deÄŸerinin yüz katı olmaktadır.
Benzer çalışmalar, Hong Kong, Singapur, Dubai ve Doha için yapılsa, onların bugünkü arsa değerleri de, Tokyo ve New York'un değerlerinden kat kat daha fazladırlar. Dünyada arsa ve borsadan para kazanmanın öncüsü Amerika'dır. Amerika'yı, İngiltere, Hong Kong ve Japonya izlemiştir. Paradan para kazanmaya dayanan seküler kültürün merkezi Batı dünyasıdır. Petrol zengini ülkeler de onların peşinden gitmektedirler.
New York'u Avrupa'nın deÄŸiÅŸik ülkelerinden gelmiÅŸ göçmenler kurmuÅŸtur. New York'un yerlileri Kızılderililerdir, onların dışında herkes dışarıda gelmiÅŸ yabancıdır. Hollandalı Vali Peter Minuit, Manhattan Adası'nı Kızılderililerden yirmidört dolara satın almıştır. Faizin binbir çeÅŸidini icat eden Amerikalı finans uzmanları, adayı satan Kızılderiliyi çok akıllı bulurlar. “O aldığı parayı bankaya yatırsaydı, faiz gelirleriyle, adanın yarısını geri alırdı” derler.
Ekonomilerde uzun vadeli hesaplar, genellikle beklenen sonucu vermezler. Çünkü, ünlü iktisatcı Keynes'in dediÄŸi gibi: “Uzun vadede herkes ölür, kimse hayatta kalmaz”. Bu yüzden, Kızılderililer, bırakın Manhattan Adası'nın yarısına sahip olmayı, koskoca Amerika'yı yitirmiÅŸler.
İster Dubai, ister New York, isterse Tokyo da olsun, paradan para kazanmanın özendirilmesi, bütün ekonomiyi, gizli bir hastalık gibi içinden çökertir.
Ekonomik güç, paradan para kazanmaktan değil, ürün ve hizmet üretiminden kaynaklanır.
Sudan gelen sele gider, faizden gelen krize gider.
Yol paradan para kazananların yolu değildir.
http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/Default.aspx?t=06.12.2009&y=NazifGurdogan
|
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
