ENDÜLÜSTEN ...
                              Necati ÇAVDAR

Okumak nedir?

Niçin okumalıdır?

Okumak yorumlamak ve anlam çoÄŸaltmak mıdır?

Biz kitabı okurken kitapta bizi mi okur? 

“Oku” emriyle baÅŸlayan bir vahye muhatap olmuÅŸ toplumun (ümmet) ÅŸimdilerde pek az okuyor olmasının sebebi, sadece ‘yasaklar’ ve ‘kapalı siyasal yapı’ ile açıklanınca tutarlı bir izah olur mu?  

Okumayı, alışkanlığa, yaÅŸam biçimine dönüÅŸtüremeyiÅŸimizin sebebini sadece bize tahakküm eden rejime indirgemek yanlış deÄŸil belki ama eksik bir tespit olmalıdır. Olayı esasen kültürel boyutuyla, geleneksel yapıyla açıklığa kavuÅŸturmak bizi daha tutarlı sonuçlara götürebilir. Bir olgu olarak okumanın bizatihi yapısal anlamına uygun ÅŸekilde hangi dünya ulusunun neyi, nasıl okuduÄŸu da ayrı bir tartışma konusudur. Kendi kültür kaynaklarımız geleneksel olarak daha çok ÅŸifahi yolla canlı tutulmakta, yaÅŸanılır kılınmakta, çoÄŸaltılmakta, kuÅŸaklara aktarılmaktadır.(1) Bu noktayı öncelikle belirlemek gerekiyordu. O nedenle okumak, okuma eylemini ilim edinmenin, bilgilenmenin düÅŸünmenin vazgeçilmez gerekliliÄŸi saymak, Kur-an’daki “oku” ayetini de bu baÄŸlamda algılamak daha çok toplumsal üst yapının ana elemanları olan elit kesimi (havas, ilmiye) ilgilendirmiÅŸtir. Burada Volter, J. Ong’un ‘sözlü’, ‘sözel’ kavramları arasında yaptığı ayrımı göz önünde tutmalıdır. Ä°lim çevreleri için belki sözlü (yazılı olmayan anlamıyla) tarzdan ziyade, sözel (düÅŸünsel/ ilmi) tarzdan bahsetmek daha uygun düÅŸecektir.