www.kriter.org - Bizde Şehir denilince:

Şehir için yerleşik olmak şarttır. Ancak her yerleşim yeri şehir değildir. Bir yerin şehir özelliği kazanması oradaki insan ve yaşam unsuruyla doğrudan ilişkilidir. Bu ilişkinin niteliğini nüfus olarak sayısal özellikten önce çoğulculuk, çeşitlilik, katılımcılık gibi çok önemli farklar belirler. Medine’nin ismi, hicret öncesinde ‘Yesrib’ idi. Yesrib o zamana kadar tipik bir Arap, Arami kültür özellikleri gösteren bir yerdi. Kabileler ve o kabilelerin kendilerine özgü adetleri vardı. Bu hemen hemen bütün bir Arap Yarımadasında böyleydi. Bunlar güçsüz de değillerdi. Hatta çölün derinliklerine kadar yerleşmiş bedevi kabileleri oldukça da cengâverdiler. Kendilerine özgü kültürleri, ekonomileri vardı. Roma ve Sasaniler dâhil bölgeyi sömürgelerine almayı başaramamışlardı. Ama istenen ve özlenen bir medeniyet de kuramadılar. Dediğimiz gibi, çünkü yerleşik olmak medeni olmak için yeterli değildi. Bilakis bu kabileler birbirlerine karşı zaman zaman eşine az rastlanır şiddet uyguluyorlar, savaşıyorlardı. Yesrib’de kimi nüansları dışında benzer nitelikte bir yerdi. Oturmuş, farklı olana açık olmayan, kültürel ve düşünsel anlamda da içe kapalı bir yerdi. Hicretten sonra Müslümanlar oraya yeni bir unsur olarak girdiler. Bu tam manasıyla yeni bir unsurdu. Müslümanlar alışılmış toplum şemasının dışındaydılar. Onlar belli bir kabilenin üyesi değildiler. Belli bir kültürden de gelmiyorlardı. Tam tersine hemen hepsinin kökeni farklı kabilelere dayanıyordu. Ama taassuplarını Allah’a iman noktasında bir yana bırakarak yeni dine inanmışlar ve bu uğurda kabileleri, şehirleri, en yakınlarını bırakarak Yesrib’e hicret etmişlerdi. O ikram edilmiş şehrin yani Mekke-i Mükerreme’nin tüm kapıları şehirli barbarlarca üzerlerine kapatılmıştı. Dinlerini özgürce yaşama imkânı kalmadığı için, inançlarını yaşayacakları yeni şartlar bulma amacıyla buraya gelmişlerdi. Bu geliş bir yönüyle Mekke’nin müşrik zorbaların işgalinden kurtarılmasının da ilk kararlı hamlesiydi. Bilineceği gibi fetih ‘açmak’ demektir. Fetihle; insanlığı her türlü putların tahakkümünden tevhidî özgürlüğe kavuşturmak için kurulan Mekke; tam manasıyla kuşatılmış, derin bir körlükle içine kapanık hale getirilmiş Mekke, tekrar özgürlüğe açılmıştır. İşte Yesrib’e şehirlerin kalbini, nefesini, ruhunu, gözünü hakikate açan, açacak olan kutlu kişiler gelmişti. Yeni, o dönemin aktüel sıcaklığı içinde bahar rüzgârı gibi yepyeni unsurlar gelmişti. Bu insanlar gerçekten farklıydılar. İnançlarıyla, hadiselere bakışlarıyla, algı ve değerlendirme tarzlarıyla, yaşam, insan yorumlarıyla her şeyleriyle farklıydılar. Neredeyse o anki dünyanın tüm farklılıklarını içlerinde barındırarak, el ele, omuz omuza ama bir tek amaç etrafında ve birlikte yürüyerek, birlikte yaşayarak gelmişlerdi. Bütün engelleri, bütün uzaklıkları aşıp. Açıkça belliydi ve görülüyordu ki, onlar hakikatte Mekke’yi geride bırakarak değil, yüreklerine bir medeniyetin tohumunu ekerek gelmişlerdi. Yesrib’de insan ve yaşam gerçeği oldukça farklılaşmış, çeşitlenmişti. Artık orada daha çok köylerdeki yapıyı ifade eden tekçi yapı yerini sosyolojik anlamda toplum diyeceğimiz çoğulcu yapıya bırakmıştı. Bundan böyle orada sadece kalabalığı ölçüsünde değer bulan insan kütlesi değil; düşünceleri, tavırları, yaşama biçimleri önceden kestirilemeyecek tarzda hareketli, canlı bir doku oluştu. Bu parçalı mozaik bütünlüğün adı ‘Medine’ olacaktı. Medine: Şehir. Medine-i Münevvere: Aydınlanmış ve aydınlatan şehir! Ve şehirli olmak anlamında ‘Medenî’ denilecekti bundan böyle.

Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz.

bizde ‘Şehir’ denilince:

Necmettin EVCİ