EÄŸitimde 'MODEL ÅžAHSÄ°YET' ve BATTAL GAZÄ°

                                                Yrd. Doç. Dr. Veysi ERKEN*
                                                                                                   

            Milletler arasında korkunç boyutlarda rekabetin yaÅŸandığı ve yaÅŸanacağı bir devirde yaşıyoruz. Bu rekabette ön saflarda yer almak ancak yetiÅŸmekte olan nesillerin bilgi ve teknoloji çağının gereklerine uygun talim ve terbiyeye tabi tutulmaları ile mümkün olur. Talim ve terbiye ıstılahları yerine günümüzde eÄŸitim ve öÄŸretim terimleri kullanılmaktadır.

ÖÄŸretim(talim) bilgi ve becerinin planlı bir ÅŸekilde kazandırılması süreci olarak tarif edilirken, eÄŸitim (terbiye), öÄŸretimi de kapsayacak ÅŸekilde ferdin bütün özelliklerinde bilgi, beceri, anlayış, tutum, tavır, davranış vb. deÄŸiÅŸiklik ve geliÅŸme meydana getirme süreci olarak tanımlanmaktadır.

            Dolayısıyla terbiyesiz bir talim(öÄŸretim) milletlerin ufkunu aydınlatamaz. Bazen fertlere kazandırılan bilgi ve beceriler kendi milletleri aleyhine koz olarak kullanılabilmektedir. Özel muayenehanelerine gidip muayene olmadığından veya olamadığından hastahanelerde hastalarına kötü davranan doktorlar, malzemeden çalan mühendisler, çürük mal satan tüccar terbiyesiz(eÄŸitim) talim (öÄŸretim) için bir misal oluÅŸturur.

            EÄŸitim, ferdin özelliklerinde farklılaÅŸma meydana getirme ameliyesi olduÄŸuna göre, amacının ve hedeflerinin önceden belirlenmiÅŸ olması gerekir. Nasıl bir insan tipinin yetiÅŸtirileceÄŸinin önceden bilinmesi icap eder.

            EÄŸitim sürecinin sonucunda ulaşılmak istenen hedeflerin gerçekleÅŸmesi, hedeflere uygun metot ve vasıtaların kullanılması daha fazla ehemmiyet arz eder. Bu baÄŸlamda genel olarak fertlere milli mefkûre ve ÅŸuurun kazandırılmasında cemiyetin içinde yetiÅŸen kahramanların efsaneleÅŸmiÅŸ ÅŸahsiyetlerinden faydalanılır.

            Ferdin tutum, tavır, duygu ve davranış kazanmasında ve bilgi ile becerisini yerinde kullanabilme alışkanlığını kazanmasında “üstün”, kâmil”, “mümtaz” ve “kahraman” ÅŸahsiyetlerin önemli bir yer tuttuÄŸunu özellikle sosyal öÄŸrenmeciler ileri sürerler.

            Sosyal öÄŸrenmeci eÄŸitimciler tarafından geliÅŸtirilen öÄŸrenme teorilerinde “Model Åžahsiyet” kavramı ön plana çıkar. Bu yaklaşımlara göre insanoÄŸlunun bir “model Åžahsiyet”e ihtiyaç duyması, beÅŸer ruhuna Cenabı-ı Allah tarafından yerleÅŸtirilen bir tabiattan kaynaklanır ki, o da  “taklittir”. Taklit, çocuÄŸu, zayıfı ve bazen top yekûn halkı kâmil ve mümtaz bir insanı model edinmeye, kuvvetli ve reisi örnek almaya teÅŸvik eden, sevk eden bir duygudur. Taklit duygusu her fertte mevcuttur. Sosyal grupların hepsinde, askerlik hayatında erin komutanını taklit ettiÄŸi gibi grubu oluÅŸturan fertlerin taklit edeceÄŸi, örnek alacağı “model Åžahsiyet”lere ihtiyaç bulunmaktadır.

            “Model Åžahsiyet”e duyulan ihtiyaç insanı eÄŸitmek için oluÅŸturulan ve bir sosyal grup olan okullarda had safhaya ulaşır.

            Cemiyet hayatı ilerleyip, geliÅŸip ve karmaşıklaÅŸtıkça fertlerin “model ÅŸahsiyet”e olan ihtiyacı da artar. Bundan dolayıdır ki, Ä°slam eÄŸitim yöntemlerinde “örnek olma” ve “örnek edinme”nin kullanımı zirveye ulaşır. Çocuk anayı- babayı, öÄŸrenci öÄŸretmeni, çırak ustayı ve genel olarak Müslüman peygamberini “model” alır(1). Özellikle kiÅŸilik geliÅŸiminin önemli aÅŸamaları olan çocukluk ve erginlik dönemlerinde “model ÅŸahsiyet”e ve “kahramanlara” duyulan ihtiyaç en güçlü noktadadır (2).

            Sosyal öÄŸrenme yaklaşımlarının ortaya çıkardığı gerçek,  eÄŸitimde “model ÅŸahsiyet”in kullanımı eÄŸitmede kullanılan yöntem ve vasıtaların en tesirlisi ve baÅŸarıya ulaÅŸtırmaya en yakın olanıdır(3).

            “Model ÅŸahsiyet”le insanı terbiye etme eÄŸitim tarihimizde de önemli bir yer tutar. Özellikle tekke, zaviye, ribat, medrese, oda, dernek vs. eÄŸitim kurumlarında “Battal name”  ve “Saltuk name”ler okunarak, okunan eserdeki efsanevî kahramanlar “Model Åžahsiyet” olarak genç nesillere benimsetilmeye çalışılır. “Battal name” ve “Saltuk name”lerde yer alan menkıbeler belirli sıra ve aralıklarla kendine mahsus töre ve saygı ile okunur(4). Bu yaklaşım günümüzde de geçerli olan “tedriç” yönteminin, baÅŸka bir deyiÅŸle konunun basitten karmaşığa, kolaydan zora doÄŸru öÄŸretilmesidir.

            Battal namelerdeki anlatımlara göre efsanevi kahramanlar toplumda bulunması gereken meziyetlere sahip olup özellikle “bahadırlığı” temsil etmekte ve nitelikleriyle yetiÅŸecek fertlere “model ÅŸahsiyet”  durumundadır.

            Özellikle, Ä°slam’ı din olarak benimsemiÅŸ olan kahramandaki “ya ÅŸehit ol ya gazi” parolası bahadır meziyetinin muharrik unsuru olduÄŸu görülür. Ä°slam’ın kabulünden sonra yaÅŸama düsturu olarak “Ä°layı Kelimetullah” benimsenmiÅŸ ve bu düstur müminleri kahramanlaÅŸtırarak cepheden cepheye koÅŸturmuÅŸtur. Ä°ÅŸte sırf Cenabı-ı Allah’ın rızası için cepheden cepheye koÅŸan ve fevkaladeliklerle hayatını sürdüren mücahit ÅŸahsiyetlerin hayatları etrafında menkıbe ve destan halkaları oluÅŸmuÅŸ ve Battal namelerle Saltuk nameler yazılmıştır.

            Bu nedenle Ä°layı Kelimetullah uÄŸrundaki mucahadeler ilgili geliÅŸen menkıbe ve destanlarda maddi kuvvetle manevi kuvvet birleÅŸir nusretullah biçiminde tecelli eder ve fertlere güç kaynağı olur.

            Gerçekte, Ä°slamî hayatta “gazilik” ve “ÅŸehitlik” eriÅŸilmesi istenilen en yüce mertebelerdir. Küffara karşı koymak her müminin mukaddes görevleri arasında yer alır. Bu inanç ve azimle mucahadeye baÅŸlayan kiÅŸiler psikolojik olarak çok güçlü olurlar.

            Menkıbe ve destanlara konu olan ÅŸahsiyetlerin psikolojik olarak güçlü oldukları, bu yönleriyle yüceltildikleri ve “model” olarak takdim edildikleri görülmektedir.

            BilindiÄŸi üzere “model” alma yoluyla öÄŸrenme bilhassa kiÅŸiliÄŸin önemli boyutları olan tutum, tavır, alışkanlık vb. yönlerde daha fazla etkili olmaktadır(5). Fert kimi sever, benimser ve hayranlık duyarsa onu kendine “model” ya da “kahraman” olarak seçer. Onun gibi olmaya ve davranmaya çalışır(6).

            Bireylerin hemen hemen her yaÅŸta hayran oldukları, etkilendikleri, beÄŸendikleri, üstün kabul ettikleri, hatta aynileÅŸmek istedikleri ÅŸahsiyetler vardır.

            Bireylerin gönlünde üstün ÅŸahsiyetler belirli özellikleriyle temayüz ederler. Özellikler bireylerin kimliÄŸinin oluÅŸmasında ve oluÅŸturulmasında temayüz etmiÅŸ “üstün ÅŸahsiyetler”in yeri ve önemi tartışılamaz. EÄŸitimciler gibi ÅŸairler de “üstün ÅŸahsiyet”leri gençliÄŸin kimliÄŸinin oluÅŸturulmasında bir motif olarak kullanırlar. Naat, kaside ve benzer ÅŸiirleri yazanlarda bu durum açıkça görülür. Benzer ÅŸekilde, üstün özellikleriyle temayüz etmiÅŸ ve gemileri karadan yürüttürecek kadar hiddetli, kararlı, cesur, zeki ve kahraman olan Fatih Sultan Mehmet’i, ÅŸair A. Nihat Asya gençlere:

            Yelkenler biçilecek, yelkenler dikilecek,
            DaÄŸlardan çektiriler, kalyonlar çekilecek…
            Kerpetenlerle surun diÅŸleri sökülecek!
                        Yürü hala ne diye oyunda, oynaÅŸtasın?
                        Fatih’in Ä°stanbul’u fethettiÄŸi yaÅŸtasın

            Sen de geçebilirsin yardan, anadan, serden…
            Senin de destanını okuyalım ezberden…
            Haberin yok gibidir taşıdığın deÄŸerden…
                        Elde sensin, dilde sen, gönüldesin baÅŸtasın
                        Fatih’in Ä°stanbul’u fethettiÄŸi yaÅŸtasın

            Yüzüne çarpmak gerek zamanenin fendini!
            Göster: Kabaran sular nasıl yıkar bendini!
            Küçük görme, hor görme –delikanlım- kendini!

                         Åžu kırık abideyi yükseltecek taÅŸtasın,
                         Fatih’in Ä°stanbul’u fethettiÄŸi yaÅŸtasın!
 Mısralarıyla model ÅŸahsiyet olarak takdim eder.

            “Model Åžahsiyet” ile bireyi eÄŸitme anlayışı batı ülkeleri eÄŸitiminde de bir yöntem olarak yer almış durumdadır. Zenginlerden alıp fakirlere dağıtan ve zulme uÄŸrayanların yardımına davetsiz bir ÅŸekilde koÅŸtuÄŸu kabul edilen Robin Hood tipi kiÅŸiler, gençlere efsanevî bir kahraman tarzında “model ÅŸahsiyet” olarak benimsetilmeye çalışılır.

            Ä°slam tarihi, genç ve yetiÅŸmekte olan nesillere “model ÅŸahsiyet” olarak öÄŸretilmesi gereken yüz binlerle ifade edebileceÄŸimiz efsanevî kahramanlarla doludur.  Bu efsanevî kahramanlardan birisi de namı Balkanlardan Hindistan’a kadar geniÅŸ bir coÄŸrafyaya yayılmış Seyit Battal Gazi hazretleridir.

            “Model Åžahsiyet” Seyit Battal Gazi pek çok özelliÄŸi ile temayüz etmiÅŸtir.  O ilayı Kelimetullahı düstur edinenlerin gönlünde taht kurmuÅŸ ve nesillere örneklik teÅŸkil eden bir kahramandır. Lider ve kahraman olabilmek için bulunması gereken bütün meziyetleri ve vasıfları kendinde toplamıştır. Zira O, âlemlere rahmet olarak gönderilen, güzel ahlakı tamamlamakla vazifelendirilen ve insanlara en güzel örnek olarak gösterilen peygamberin (Hz. Muhammed s.a.v.) tebliÄŸini düstur edinmiÅŸ ve ona benzemeye çalışmış mümtaz bir ÅŸahsiyettir.

            Bu yönüyle O , “bizi cesarete, cenge, doÄŸruluÄŸa ve hatta gerektiÄŸinde de kurnazlığa götüren ve muhayyilelerimize hem gerçeÄŸin hem de gerçeÄŸin sınırlarını aÅŸan bir menkıbeler kahramanıdır.

O, adaletinde cebir ve ÅŸiddet olmayan Ä°slam’ın bir mücahididir. O, tek Allah fikrini ve tebliÄŸini kâinata hâkim kılma ve bu yolla insanlar arasında kardeÅŸlik, iyilik, hayır ve yardımlaÅŸma düÅŸüncesini yayma çabasındadır. O’nda sadece dünyada gerçek barışı, birliÄŸi ve beraberliÄŸi saÄŸlayacak ülkü hâkimdir”.

Ülküsü gereÄŸi kılıcını doÄŸrudan öldürme için kullanmaz. DüÅŸmanlarına önce Ä°slam’ı tebliÄŸ ve teklif eder. Onlara “la ilahe illallah” demeyi öÄŸütler. TebliÄŸ ve teklifi kabul edilmediÄŸi ve mecbur bırakıldığı takdirde kılıcını kullanır. Bu davranış inancının gereklerindendir.

Ä°nancının dayandığı ilkeleri her tarafa duyurmaya çalışan bir serdardır Battal Gazi. Zira O, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) “Le tuftehannel Kostantıniyye, fele ni’mel’ı- emiru emiruha, fele ni’me-l- ceyÅŸu zalike ceyÅŸ ( Ä°stanbul mutlaka fetholunacaktır. Onu fetheden komutan ne güzel komutan ve onun askeri ne güzel askerdir) hadis-i ÅŸerifin verdiÄŸi müjdeyi gerçekleÅŸtirme peÅŸinde koÅŸan ve elinden gelen gayreti ve cehdi sarf eden bir serdardır.

Kısaca Seyyid Battal Gazi, sahip olduÄŸu ulvî gayeye uygun meziyet ve sıfatlara sahip üstün bir ÅŸahsiyettir. O bu üstünlüÄŸü ile modeldir. Bilinmelidir.

Sosyal öÄŸrenme yöntemi olarak kabul gören “model ÅŸahsiyet” kavramı açısından Seyyid Battal Gazi’nin meziyet ve sıfatları ÅŸu ÅŸekilde sıralanabilir.

Ülkü sahibidir,

Ä°lkelidir,

Bilgilidir,

YiÄŸittir,

Merhametlidir,

Kahramandır,

Cesurdur,

Güçlüdür,

Kurnazdır,

Dürüsttür, Zekidir,

Tavizsizdir.

Seyyid Battal Gazinin meziyet ve sıfatları menkıbelerde geniÅŸ bir ÅŸekilde yer alır. Bir kısmından özetle bahsedilecek olunursa O, bilgilidir. Davasının gerektirdiÄŸi bütün bilgilere sahiptir. “Dört kitabı yâd kıldı. Ä°lm-i tefsir ve ehadis içinde gayet eyu oldı. Mimbere çıktı hutbe okudu. Andan sonra silahÅŸorluÄŸa heves kıldı” (7) ifadesinden ilim derecesi hakkında bilgi sahibi olmaktayız. Yukarıda geçen ibarede dikkati çeken hususlardan birisi düÅŸmanı olanların kitaplarını okuduÄŸu ve onları dinleri konusunda bilgi sahibi olduÄŸudur. Bu ibare bir liderde bulunması gereken düÅŸmanı bütün yönleriyle tanıma özelliÄŸini de ortaya koymaktadır.

Seyyid Battal Gazi sadece düÅŸmanının dini bilgilerine sahip bir kiÅŸi deÄŸildir. O, hutbe okuyacak, Kur’an-ı Kerimi tefsir edecek ve Hz. Peygamberin hadislerini bilebilecek kadar kendi inancının ilmine de sahiptir. Zaten liderlik ve kahramanlık bunu gerektirir. Battal namede geçen ibarede dikkati çeken bir diÄŸer husus Seyyid Battal Gazinin davasının gerektirdiÄŸi ilimlerle mücehhez olduktan sonra silahÅŸorluÄŸa heves etmesidir. Kısaca onun davası kuru bir cihangirlik deÄŸildir.

Seyyid Battal bahsi geçen özellikleriyle mükemmel bir askerdir. Ä°yi asker cihad için gerekli her türlü bilgiyle donanmak durumundadır. Bunun için kahramanımız silah talimine de katılır. O Gazban adlı, güçlü ve hünerli bir silahÅŸorun eÄŸitiminde yetiÅŸir.  Kısa zamanda eÅŸi menendi bulunmaz hale gelir. At koÅŸtururken, at altından geçme ve yön deÄŸiÅŸtirme ile gürz ve kılıç kullanma gibi becerilerde benzeri bulunamaz duruma gelir (8).

Seyyid Battal bir kahramandır. O harp sanatını iyice kavradıktan sonra sahip olduÄŸu “öç alma” ve “kahramanlık” özelliklerine uygun bir tarzda hareket eder. Menkıbeye göre öç almak için babasını öldüren Mihriyayil’in sarayına girer ve “içkiden kendini kaybetmiÅŸ bulunan Mihriyayili bir yumruk darbesiyle yıkar ve sinesi üzerine çıkarak O’nu Müslüman olmaya davet eder. Ben Hüseyin Gazinin oÄŸlıyam. Adım Cafer’dir. Atam kanını isteyup geldim. Åžimdi eÄŸer Müselman oldun kurtuldun yok dirsen başın keserem der. Kâfir imana gelmeyince başını keser” (9). Menkıbede geçen ibarede dikkati çeken en önemli husus yukarıda belirtildiÄŸi gibi Battal Gazi’nin sadece öç alma, yıkıp yakma duygusu ile hareket eden kuru bir cihangirlik ve kahramanlık davasında olmadığıdır. O, babasının katiline bile davasının emrettiÄŸi tarzda davranan bir cihangir ve kahramandır.

O, merhametli bir cihangir ve kahramandır. Merhameti rahmet dini olan Ä°slamiyete mensubiyetinden gelir. Rahmet dini olan Ä°slam’a göre Müslüman olmayana önce din tebliÄŸ edilir, kabul etmez ise savaÅŸ hukukunun gereÄŸi yapılır.  Zira merhameti esas kabul eden Ä°slam’a göre amaç, insanı katlederek yok etmek deÄŸil, kurtuluÅŸa ve hidayete davettir. Dolayısıyla Ä°slam’ın merhamet anlayışı Battal Gazi’de de tezahür etmiÅŸ ve niteliÄŸi olmuÅŸtur.

Battal Gazi kahramanlığının gereÄŸi olsa gerek gür bir sese de sahiptir. DüÅŸmanla karşılaÅŸma öncesi ve sonrası attığı naralar düÅŸmanı periÅŸan eder. Gür ses ve müziÄŸin(mehter) savaÅŸtaki etkisinin araÅŸtırılması ayrı bir konu baÅŸlığı niteliÄŸindedir.

Model Åžahsiyet olan Battal Gazi, tek başına sarayları basacak cesarettedir. O korkmadan hadiselerin üzerine üzerine gider. KorkusuzluÄŸu “Allah, mal ve canları ile cihad edenleri, mertebece oturanlardan üstün kılmıştır. Nisa-95” ayetinin müjdesinden kaynaklanır. Bu anlamda pek çok ayet ve hadis söz konusudur.  Cesareti ile Müslümanlardan herhangi birinin esir olduÄŸunu duymasıyla her ÅŸeyi bırakır, onu kurtarmaya koÅŸar. Seraskerlik konusunda kendisine haksızlık eden Abdusselam’ın bile esaretini kabullenmez. Abdusselam’ın esir düÅŸtüÄŸünü duyar duymaz Ä°stanbul’a giderek sarayı basar ve onu kurtarır.  O, cesaretiyle bütün cengâverlik faziletlerinin simgesidir. O, bu serüvenin çiçeÄŸidir. Hz. Hamza’nın gücü, Hz. Ali’nin cengâverliÄŸi, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sabrı O’nda tebarüz etmiÅŸ ve cesaretin modeli olmuÅŸtur.

Battal Gazi dürüstlüÄŸü ile de model bir ÅŸahsiyettir. Dünya malına önem vermemesi onun dürüstlüÄŸünden kaynaklanır. Zaferlerde elde edilen ganimetlere el sürmez, etrafındakilere dağıtır. Battal’ın bu yönü de menkıbelere yansımıştır.  Menkıbelere göre oÄŸlunu yetiÅŸtiren hocaya hediye göndermek ister ancak hediye edeceÄŸi bir ÅŸey yoktur. Üzerindeki cüppesini çıkarır ve hediye olarak gönderir (10).

YiÄŸitliÄŸi ile de “model bir ÅŸahsiyet”tir Battal Gazi.  Battal düÅŸmanı da olsa herkese yiÄŸitçe davranır. Nitekim O, dövüÅŸte atından yere düÅŸen düÅŸmanlarına karşı kılıç kullanmayı doÄŸru bulmaz. Kendisi de at sırtından iner ve kavgasına devam eder. Menkıbelerde Battal’ın bu yönü geniÅŸ bir yer tutar.

Battal adil bir niteliÄŸe sahiptir. Bu yönüyle zayıfları koruyan, zalimin korkulu rüyası olan bir ÅŸahsiyettir. Zayıf ve mazlumun dostu, zalimin düÅŸmanı olan kahramanımız mazlumun dinini sormaz. Her mazlumun yanında yer almaya çalışır.  Bütün gazilerin hayat tarzı gibi o da zayıfları korur, onlara yardım eder ve zayıflara kötülük edenlerle mücadele eder. O, ancak zalimleri kendine muhatap eder. Bu nitelik islam'ın mucahade anlayışından kaynaklanmaktadır.

Battal gazi inançlarında sadık ve tavizsizdir. Ä°nançlarından asla taviz vermez. O, ölümün çok yakın hissedildiÄŸi zamanlarda bile temel deÄŸeri ve hayat kaynağı olan Ä°slami inançtan en küçük bir tavizi kabul etmez. Battal’ın bu niteliÄŸi menkıbelerde ÅŸu ÅŸekilde anlatılır. Tariyun Battal’ı yakalatıp zindana attırdığında, Tariyun’un kızı Gülendam “gel benim dinime gir, seni bu zindandan kurtarayım ve seninle evleneyim diye teklif ve ısrar eder. Fakat Battal’dan aldığı cevap: Din Muhammed dinidir. Anda kim Muhammed dini ola, din-i Ä°sa niye gerek” (11) olur.

Yukarıda izah ettiÄŸimiz nitelikleri gibi liderlerde bulunması gereken feraset de Battal’da vardır. Hadiseler karşısında nasıl davranması gerektiÄŸini bilecek kadar feraset sahibidir.  Ferasetiyle en tehlikeli anlarda bile uygun ve ani kararları alır ve uygular. Bu özelliÄŸi ile yerine göre kurnazca davranmasını bilir. Harp hiledir, taktiktir (12) anlayışıyla hareket ederek mucahadesinde gerektiÄŸinde kurnaz bir tutum sergiler. Bu feraset sahibi liderlerin özelliklerindendir.

Battal Gazi’nin bu meziyeti de menkıbelerde geniÅŸ bir ÅŸekilde anlatılır. Bir menkıbeye göre o, düÅŸmanın eline esir düÅŸünce kurtuluÅŸu kimliÄŸini gizlemede bulur ve papaz olduÄŸunu ileri sürerek incili papazlara okur. Ä°ncili güzel okuması ve tefsir etmesi nedeniyle kendisine inanılır ve kurnazlığıyla esaretten kurtulmuÅŸ olur.

EÄŸitim sürecinde “model ÅŸahsiyet” olarak menkıbelerinin okutulması gereken ÅŸahsiyetlerden olan Battal Gazi vefatından sonra da rüyalar âleminde insanları etkiler.  Menkıbeye göre rüyada cihangirlere iletilmek üzere ÅŸu nasihatte bulunur.

“Ey oÄŸullar, ÅŸimdiden geri siz beni dünyada bulamazsınız. Ben Allah’u Teâlâ hazretlerine vasıl oldum. Ama benim himmetim sizinledir. Siz din yolunda dövüÅŸün. Daima Allah’a güvenin. O’nun rızasını isteyin. Nefesinizin hevasına uymayın.  YiÄŸitliÄŸinize maÄŸrur olmayınız. Ne yaparsanız Allah rızası için yapınız.  Dünyaya gönül verip aldanmayın. Her yıl Mekke ve Medine’ye armaÄŸanlar gönderin. Zayıflara yardım edin.  Öksüzleri esirgeyin. Ä°htiyarlara saygı gösterin. Kötü bir iÅŸ yapmayın ki, sonradan piÅŸman olmayasınız. Her iÅŸ’te Allah’tan yardım dileyiniz. EÄŸer bu nasihatimi tutarsanız kıyamet gününde yüzünüz ak olur” (13).

Özetle, Battal Gazi üstün ve fazıl meziyetlere sahip “model ÅŸahsiyet” konumunda olanlardandır.  GeniÅŸçe izah edilen meziyetleri genç nesillere kazandırılması ve benimsetilmesi gerekir. Menkıbelerin ihtiva eden Battal name ve Saltuk namelerden faydalanılmalıdır.

Sonuç olarak çocukları ve gençliÄŸi eÄŸitmekten sorumlu olan herkesin “model ÅŸahsiyet”lerin etkili olduÄŸunu bilmesi ve yetiÅŸenin önüne model koyması gerekir ki, kültürümüze aykırı olanlar model alınmasın.

EÄŸiticilerin Michel Jackson, Madonna, Bon Jovi vb.’nin yetiÅŸenler tarafında model alınmasını önlemeleri ancak kendi efsanevi kahramanlarımızı onlara “model ÅŸahsiyet” olarak sunmaları ve benimsetebilmeleriyle mümkündür.

Bu baptan Battal Gazi Türk-Ä°slam tarihinde ve özellikle Anadolu’nun fethi ve vatanlaÅŸtırılmasında kahramanlıkları olan mümtaz bir “model ÅŸahsiyet”tir.  O hem bir veli, hem bir lider hem de üstün zekâlı ve güçlüklerden sıyrılmayı bilen dâhi bir ÅŸahsiyet olarak destanlaÅŸmıştır.  Bize ÅŸeref kazandıran bu tür kahramanların hayatı model olarak okutulmalıdır.

Genç nesillerin geleceÄŸe damga vurabilmelerinin yolu doÄŸru ÅŸahsiyetlerle yetiÅŸtirilmeleriyle mümkündür.  Unutulmamalıdır ki, genç nesillerin geniÅŸ ufuklu bir ÅŸekilde yetiÅŸmelerinin yolu ufku geniÅŸ olanların model olarak sunulmasından geçer. 

Kısaca Battal Gazi ve onun gibi tarihte büyük iÅŸler baÅŸarmış, icat, keÅŸif ve ilmi çalışmalarda bulunmuÅŸ, düÅŸünceleri ile geniÅŸ insan topluluÄŸunu etkilemiÅŸ, kitap yazmış kahramanlarımız gençliÄŸimize “model ÅŸahsiyet” olarak sunulması ve yetiÅŸmekte olanları uygun bir programla bu “model ÅŸahsiyet”lerle yetiÅŸtirmek gerekir.

1- Bayraktar, M. F. : Ä°slam EÄŸitiminde ÖÄŸretmen-ÖÄŸrenci Münasebetleri, Ä°stanbul 1984, s.40.

2- Komisyon: Çocukları Tanımak, M. E. B. Yayınları, Ankara 1965, s.195.

3- Muhammed Kutub: Ä°slam Terbiye Metodu, Çev. Ali Özek, Ä°stanbul 1977, s.253.

4-Kırzıoğlu, M. F. : Doğu Serhaddimizde Battal Gazi Kitabının Okuma Geleneği

5- Selçuk, Z. : EÄŸitim Psikolojisi, Konya 1991, s.110.

6-BaÅŸaran, Ä°. E. EÄŸitim Psikolojisi, Ankara 1976, s.74.

7-Köksal, H. Battal namelerde Tip ve Motif Yapısı, Ankara 1984, s.60.

8-Köksal, H., A.g.e., s.60.

9- Köksal, H., A.g.e., s.61.

10- Köksal, H., A.g.e., s.67.

11- Köksal, H., A.g.e., s.69.

12- Ä°mam Gazali, Ä°hya’u- Ulum’ud-din, C.II, Ä°stanbul 1974, s.4.

13- Karahan, A. : Menkıbelerde ve Edebiyatta Seyyid Battal Gazi, II. Seyyid Battal Gazi Bilimsel semineri, Eskişehir 1978, s.22.