VEFATININ 90. YILINDA 
2. ABDULHAMÄ°D
(21 Eylül 1842 – 10 Åžubat 1918)
Dr. Sami GÖREN (Hukukçu)
2. Abdulhamid’in babası Abdulmecid Han, annesi Tir-i Müjgan Sultan’dır. 1876-1908 tarihleri arasında Osmanlı’yı idare etti, Müslümanlara halifelik yaptı. Osmanlı padiÅŸahlarının otuz dördüncüsü ve Ä°slam halifelerinin doksan dokuzuncusu.
Çok iyi bir tahsil görerek din ilimlerini ve Fransızca’yı mükemmel bir ÅŸekilde öÄŸrendi.Amcası  Abdülaziz Han onu Mısır ve Avrupa seyahetlerinde yanında götürdü. Abdülaziz Han'ın tahttan indirip ÅŸehid ettiren, böylece Osmanlı devleti'nde idareyi ele geçiren batı kuklası bazı paÅŸalar, beÅŸinci Murad'ın ÅŸuurunun bozulması üzerine, devlet iÅŸlerine karışmaması ve yalnız millet meclisinin çıkaracağı kanunlara göre hareket etmesi ÅŸartıyla, Abdülhamid Han'ı sultan ilan ettiler.
Tahttan çıktığında Osmanlı Devleti tam bir bunalım eÅŸindeydi. KaradaÄŸ ve Sırbistan'da SavaÅŸ aleyhimize dönmüÅŸ, Bosna-Hersek ve Girid'de ayaklanmalar çıkmış, mali kriz son haddine varmıştı. Bu arada sadrazam Mithat PaÅŸa ve arkadaÅŸlarının isteÄŸi üzerine 23 Aralık 1876'da Birinci meÅŸrutiyet ilan edildi. Ancak gayri müslimlerin dahi yer aldığı Meclis-i Mebusan’ın ilk iÅŸi Rusya'ya harp ilanı oldu. 93 harbi diye tarihe geçen bu savaÅŸ, Osmanlı Devleti için, tam bir felaket getirdi. Ruslar Ä°stanbul önlerine kadar geldi. Bir milyondan fazla Türk, Bulgaristan'dan Ä°stanbul'a hicret etti. Mütareke isteyen Sultan Abdülhamid, ilk iÅŸ olarak devleti parçalanma ve yok olma yoluna doÄŸru götüren Meclis-i Mebusan’ı kapattı (13 Åžubat 1878) ve devlet idaresini eline aldı. Ayastenfanos antlaÅŸması ile Osmanlı Devleti, Mekodonya, Batı Trakya, Kırklareli, Kars, Ardahan ve Batum'u kaybediyordu. Ancak Ä°ngiltere ile anlaÅŸan Abdülhamid Han, Kıbrıs idaresini onlara bırakmak ÅŸartıyla, yeniden topladığı Berlin konferansı'nda kaybedilen toprakların bir kısmına sahib oldu.
Yunanlıların Girid'de isyan çıkarıp, Türkler arasında toplu katliamlar yaptırmaya baÅŸlamaları üzerine, Yunanistan'a harp ilan etti. Alman kurmaylarının altı ayda geçilemez dedikleri termopil geçidini 24 saatte aÅŸan Osmanlı ordusu, Atina önüne vardı.Yunanistan'ın tamamen Osmanlı eline geçeceÄŸini anlayan Avrupalı devletler, sulha zorladılar ve bundan muvaffak oldular.
Yahudilerin Filistin'de bir Cumhuriyet kurma teÅŸebbüslerinin karşısına çıktı Onların Osmanlı borçlarını bütünüyle silelim tekliflerini reddetti. Bu Toprakların kanla alındığı, asla terkedilemeyeceÄŸini sert bir dilde bildirdi. Filistin topraklarının yahudilere satılmaması için gerekli tedbirler aldı. DoÄŸu Anadolu'da Ermeni hareketlerine karşılık Hamidiye alaylarını kurdu ve bölgede asayiÅŸi temin ile Osmanlı hakimiyetini pekiÅŸtirdi.
Sultan Abdülhamid Han’ı tahtan indirmeden Osmanlı Devleti'ni parçalamanın ve Ä°slamı yok etmenin mümkün olmadığını gören bütün iç ve dış düÅŸmanlar bu Türk hakanına karşı cephe aldılar. Bir taraftan Sultanı gözden düÅŸürmek üzere her türlü iftira ve kötüleme kampanyaları yaparlarken, diÄŸer taraftan suikastlar tertib ettiler. Ermeni asıllı Fransız Yazar Albert Vandal'ın “Le Sultan Rouge = Kızıl Sultan” ÅŸeklinde ortaya attığı iftira attı. Bu iftiraları Avrupa’da Anatole France, William Stears Davis gibi yazarlar, Bizde ise ittihad ve terakkiciler yaydılar.
Bu arada PadiÅŸah'ın devlet idaresinde nüfuzunu kırmak isteyen batıllar. Ä°ttihad ve Terakki mensuplarını kışkırtarak 23 temmuz 1908'de ikinci MeÅŸrutiyeti ilan ettirdiler. Böylece otuz yıl durmuÅŸ olan facialar tekrar baÅŸladı. 31 Mart Vak'ası sebebiyle ittihad ve terakki ileri gelenleri tarafından tahttan indirilen Abdülhamid Han, Selanik'e gönderildi (27 Nisan 1909). 10 Åžubat 1918'de beylerbeyliÄŸi Sarayı'nda vefat eden Abdülhamid Han'ın naşı ÇemberlitaÅŸ'ta dedesi Sultan Mahmud'un türbesindendir. Allah (cc) O mübarek zatın, Ulu Hakan’ın mekanını cennet eylesin.
KİŞİLİĞİ VE HİZMETLERİ
Ä°kinci Abdulhamid Han; dengeli, otoriter, tedbirli, temkinli, uyanık bir insandı. Özel hayatında ve devlet idaresinde israftan kaçınırdı.
Hayırsever ve cömert bir insan olan Sultan Ä°kinci Abdülhamid, sıradan bir vatandaÅŸ gibi yaÅŸardı. Yunan seferi sırasında, kendisine hazinede yeterli para bulunmadığı söylenince, atalarından kalma ÅŸahsi servetinden masrafları karşılamış, devletten beÅŸ kuruÅŸ almamıştı.
BoÅŸ vakitlerini marangozhanede geçirir, harika eÅŸyalar yapar, bunları sattırır ve parasını fakire fukaraya dağıttırırdı. Ä°stanbul'da ÅžiÅŸli Etfal Hastahanesi'ni ve Darülaceze'yi kendi ÅŸahsi parasıyla yaptırdı. Hamidiye adı verilen nefis içme suyunu borularla Ä°stanbul'a getirtti.
Son derece ÅŸefkatli bir insan olan Sultan Ä°kinci Abdülhamid'in kendisini öldürmek isteyenleri bağışlaması, dünya siyaset tarihinde görülmemiÅŸ bir olaydır.
Ä°kinci Abdülhamid Han'ın güzel ahlakı, dine olan baÄŸlılığı, edep ve hayasının derecesi, akl, ilim ve adaletinin çokluÄŸu, milleti için gece-gündüz çalışması, düÅŸmanlarına bile iyilik yapması, ciltler dolusu eserlerle anlatılmaktadır. Onun tahtan indirilmesinin üzerinden 10 yıl geçmeden imparatorluÄŸun dörtte üçünün elden çıkması, memleketi 33 yıl nasıl idare ettiÄŸine en açık delildir. Yine Abdülhamid Han'ın tahttan indirilmesiyle beraber kan gölü haline çevrilen orta doÄŸu'da hala huzur tesis edilememiÅŸ olup, Arap alemi siyonizmin oyuncağı haline gelmiÅŸtir.
Abdülhamid Han büyük meseleler karşısında bunalan Osmanlı Devleti'ni bundan sonra dahiyane bir siyaset, adalet ve fevkalede bir kudretle yönetti.
Düyun-ı umumiye idaresini kurarak iki yüz elli iki milyon tutan devlet borçlarını yüz altı milyona indirdi.
Memlekette büyük bir imar faaliyeti ile eÄŸitim ve öÄŸretim seferberliÄŸi baÅŸlattı. ÖÄŸretmen yetiÅŸtirmeye büyük önem vererek, her vilayette öÄŸretmen okulu açtırdı. Her caminin yanına ilkokul açtırdı. 9.347 ilkokul, 650 ortaokul, 109 lise açtırdı. Darü’l Fünun 1901’de Onun zamanında tedrisata baÅŸladı. Mekteb-i Mülkiye, Mekteb-i Hukuk, Ziraat ve Baytar Mektebi, Hendese-i Mülkiye Mektebi (mühendislik okulu), Sanayi-i Nefise Mektebi (güzel sanatlar okulu), Maliye Mektebi, Ticaret Mektebi... gibi okul açarak eÄŸitime katkıda bulundu. Bunun yanında birçok askeri, kültür ve tıbbi müesseseler açmıştır. ÇoÄŸu ÅŸahsi parasından olmak üzere camii, mescid, mektep, medrese, hastane, çeÅŸme, köprü vs. gibi toplam 1552 eser yaptırdı.
Ülkenin dört bir yanını demiryolu ile döÅŸedi. 5.700 km olan demiryolu, 11.250 km karayolu, 22.000 km telgraf hattı yaptırdı. 1900’de Ä°stanbul BoÄŸazına köprü kurması için Fransız mühendis Fernidan Arnedon’a proje hazırlattı. Ancak bilinmeyen bir sebeple proje hayata geçirilemedi.
Osmanlı’da ilk denizatlıyı 2. Abdulhamid aldı. 1885’de Ä°sveç’ten iki denizaltı (Abdulhamid ve Abdulmecid) satın aldı.
Abdülhamid'in Batı'ya hep Osmanlı'nın büyük bir devlet olduÄŸu imajını verdiÄŸini kaydeden ArmaÄŸan, "Cumhuriyet'in kurulmasındaki en büyük adımlar aslında Abdülhamid zamanında atıldı. Dolayısıyla Türkiye'nin modernleÅŸme sürecinde Abdülhamid, Tanzimat'a dini meÅŸruiyet kazanırmış, bunu yaparken de halkla bütünleÅŸmeyi ihmal etmemiÅŸti. Zaten KurtuluÅŸ Savaşı ve onun öncesinde oluÅŸan bu dini ve milli ruh onun döneminde baÅŸlamıştı.
FÄ°LOZOF RIZA TEVFÄ°K VE SÜLEYMAN NAZÄ°F’Ä°N Ä°TÄ°RAFLARI
Vaktiyle Ä°ttihat ve terakki fırkasının içinde Abdülhamid Han'a düÅŸmanlık eden Filozof Rıza Tevfik ve Süleyman Nazif piÅŸmanlıklarını aÅŸağıdaki ÅŸiirleri ile dile getirmiÅŸlerdir.
”Tarihler adını andığı zaman,
Sana hak verecek hey Koca Sultan,
Bizdik utanmadan iftira atan,
Asrın en siyasi PadiÅŸahına”.
(RIZA TEVFÄ°K)
KAYNAKÇA:
- AyÅŸe OsmanoÄŸlu – Babam Sultan Abdulhamid, s. 22–35, 209-231
- smet Bozda Sultan Abdulhamid in Hat ra Defteri, s. 65-85, 149-155, 200-202
- Yahya Akyüz Türk E itim Tarihi, stanbul 1994, s. 251-277
- Mustafa Arma an Abdülhamid in Kurtlarla Dans , stanbul 2006, s. 57-91, 227-353
- smail Çolak Osmanl n n Gizli Tarihi, stanbul 2007, s.92-94, 96-103
|
keÅŸki!..
Yazar Melitenli açık 2008-02-10 21:55:34
Sultan Abdulhamit'in koymak için güzel bir resmi bulunamaz mıydı? Zamane insanlarına benzetmişiniz?
İ. Melitenli | Yazar Sanih açık 2008-02-11 09:07:33
FİLZOF rIZA ANLAŞILAN Allah'ın değilde tarihin (gelecekteki insanların) ne diyeceğine önem veriyor. önemli olan hesap gününde Allah'ın ne diyeceğidir. İnsanlar(ın iyi nitelikli olmayanları) böyledir: iyi günde yanlışları bile iyiye tevil eden, kötü günde ise ya sizden uzaklaşan ya da iyiliklerinizi bile kötüye yoran bir yaklaşım içindedirler.
Filozof Rıza günah çıkarmış adeta... Olsun; bu da bir iyi meziyettir... | Ulu hakan Abdulhamid Han
Yazar kubha açık 2008-02-13 23:27:16
Allah rahmet etsin... | Melitenli'ye cevaptır...
Yazar samigoren açık 2008-03-21 22:51:47
"Sultan Abdulhamid'in güzel bir resmi bulunamaz mıydı?..."
Doğru söylüyorsunuz da, fotografın ebadı bu sütuna ancak böyle sığdığı için böyle çıkmış... Yoksa fotograf Ulu Hakan'a ait olup renklendirilmiştir...
Selam ve Dua ile... |
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
