“Ä°SLAM ÜMMETÄ°” DE
NE?
M.
Selami ÇEKMEGÄ°L
Yenilerde, deÄŸer verdiÄŸim ve gerçekten dostça iltifatlarına da mazhar
olduÄŸum bir gençlik dergisi arka kapağında “Ä°slam
Ümmeti”nin bayramını kutlayınca akademik doÄŸruluk ve
yanılıp yanılmadığımı kontrol açısından bu konuyu öne getirme
lüzumunu hissettim.
Konuya girmeden önce bir intibaımı
öncelikle belirtmek istiyorum: Kur’an‘ın dile getirdiÄŸi hayat
gerçeklerini, ne yazık ki, Ä°slam’a gönül verdiÄŸini ve Ä°slam’ı savunduÄŸunu
iddia eden, bir kısım strateji yoksunu yarı aydın, ağzı kalabalık
çevreler tahrif ve tahrip etmektedirler çok kez.
Kur’an’ın ifadelendirdiÄŸi sosyolojik kurum ve kavramları ona en aykırı biçimde
kullananlar ne yazık ki bu bilim dışı teolog çevreler ve bunların hayat verdiÄŸi
din dışı felsefi çevrelerdir. Din dışı yönetimi Osmanlı’ya yakıştırmaya
yeltenen, katolisizmin zirveye çıkardığı teokratik yönetimi Ä°slam’a
yamamaya kalkışan, sanki hatasızlık mümkünmüÅŸ gibi dünyaya altın bir medeniyet
sunan orta çaÄŸdaki bize ait yönetimleri de -uygulamadaki
bazı zaafları sebebiyle- Ä°slam dışı göstermeye özenenler daha çok bunlar
arasından çıktığı gibi Ä°slamın öne getirdiÄŸi toplumsal kurumlara
iliÅŸkin önemli tanım ve kavramlar da bu çevrelerin kalem ve dillerinde hüviyet
deÄŸiÅŸtirmekte, bunların entel özentili çalışmalarıyla bilim dışı ve keyfi
anlamlara bürünmektedirler. Hatta bunlar çok kolaycı bir eda ile
Ä°slam’ın yıkılışından söz edebilmekte ve bundan da peygamberi yöntemi esas alan
camiayı sorumlu tutabilmekte,, kanaatlerinin kanıtı olarak da “sünnet” dışı
sapkınlıkların etkisi altındaki cahil ÅŸeyh ve taklitçi, tefekkürsüz hoca ve
mollaları Sünni gibi gösterme tuhaflığı içinde olmaktan bilim adına mahcubiyet
duymaktadırlar.
Nitekim
bunların bir kesiminin Kur’an’ın ifadelendirdiÄŸi “millet” kavramını “din”;
kavim vakıasını da millet ÅŸeklinde tercüme ederek Kur’an meallerinde bile
Ä°slami anlamları nasıl ters yüz edip tabii olguları dejenere ettiklerini, hatta
Kur’an’da mevcut olmayan “recm”, taÅŸla öldürme cezasını Kur’an’a yamamaya
kalkıştıklarını çok daha önceleri yayınladığım üç makalemde
incelemiÅŸtim.(*)
Bir
millet mensubu olmayı sanki kaçınılması gereken bir hata imiÅŸ gibi algılamaya
temayül eden ve Ä°slam’ın bu alandaki bilimsel öÄŸretisini doÄŸru algılamayan
böylesi yarı aydın çevrelerin içine düÅŸtükleri kavram yanlışlıklarından biri de
“Ä°slam Ümmeti” gibi uyduruk bir kavramı literatüre ithal etmeleri olmuÅŸtur.
Bunlar din dışı çevrelerin milletimizi Ä°slam’dan farklı biçimde oluÅŸturma
arzuları yolunda uydurdukları böylesi bir kavramı esas alarak, yine dindışı
çevrelerin malı haline getirdikleri Kur’ani millet kavramını unutturmak için
Batıcı felsefeciler gibi tanımladıkları
“milliyetçilik” akımlarını esas alan bir strateji izlemekte ve farkında olmadan
onların, ırkçı misyonuna hizmet etmektedirler. Ancak ne var ki bu tutumla
Müslüman kitlelerin millet oluÅŸturma imkanlarını yok ederek Müslümanları “Ä°slam
ümmeti” gibi, tanımı muÄŸlak bir camiaya indirgeyen dar kapsamlı ve siyasi imajı
anlaşılmayan bir “ümmetçilik” cereyanına itmektedirler. Bu yanlıştır.
Kur’an “Ä°slam Ümmeti” ÅŸeklinde bir kavram kullanmamıştır. Ä°lim
dilinde ve orijinal islam literatüründe de böyle bir kavrama pek fazla
rastlayacağımızı sanmıyorum. Kur’an, 7. surenin 34.ayetinde “her
ümmetin bir eceli olduÄŸundan ve ecelleri gelince onların ne bir an geri
kalabileceklerinden, ne de öne geçebileceklerinden” söz ediyor. Oysa
ki Ä°slam ezelden ebede akan bir gerçekliktir. Nasıl ecelsiz bir kavramla eceli
olan bir varlık tanımlanabilir? Kur’an 10.surenin 47.ayetinde “her
ümmetin bir elçisi vardır. Elçileri gelip de bunlar onu
yalanlayınca...” diyor. Oysa ki bütün elçiler Kur’an’a göre Ä°slam için
gönderilmiÅŸtir. Nasıl olur da bütün elçilerin ihyaya memur olarak
gönderildikleri din-i Ä°slam tek bir elçinin ümmetine indirgenebilir? DüÅŸününüz
ki Kur’an 2.surenin 134.ayetnde “ iÅŸte bunlar bir ümmetti, gelip
geçtiler, kazandıkları kendilerinindi. Sizin kazandıklarınız sizin
olacak...” diye anlatmaktadır.
Belli ki “Ä°slamÜmmeti” tabiri bu çevrelerde din gayretiyle, bilim dışı
kullanılan, Kur’an’a aykırı bir kavram; galat (yanlış) bir kullanımdır.
Oysa ki aydınlara duÅŸen “galat-ı meÅŸhur(yaygın yanlış) lugat-ı fasihten(açık ve
düzgün) yeÄŸdir” diyerek halkın dedikleri yanlışlara inmek yerine, halkı
Kur’an’ın aydınlık kavram ve tanımları ile aÅŸina kılmak ve onları Kur’ani
ilkelere yükseltmek olmalıdır. Halkın aydınlanması ne kadar güzelse,
aydınların avamileÅŸmesi de o kadar çirkin ve kötü görülmelidir. Ne var
ki bizim halkımız, Müslümanlarımız bu konularda da (diÄŸer konularda olduÄŸu gibi
bazan) çok daha doÄŸru bir anlayış içinde ve aydın özentilerine nazaran
çok daha Kur’an’a uygun konuÅŸmaktadır. Halkımız fevkalade yüce bir idrak ve
sezgi ile tabii ve sosyolojik yasalara uygun eÄŸilimler içinde milletini,
kavmini, dinini ve ümmetini birbirinden tefrik(ayırt) edebilen bir telaffuz ve
yaklaşım içindedir. Mesela ona “kimin ümmetisin” diye sorulsa
cevabı gayet net ‘Muhammed Ümmeti” olur; yoksa “Ä°slam Ümmeti”
deÄŸil. Çünkü o ilmihalinden ahirette “Hangi millettensin?” sorusu sorulduktan
sonra kendisine “Kimin Ümmetisin?” sorusunun sorulacağını öÄŸrenmiÅŸ ve ona
göre “ Muhammet Ümmetindenim” deme inceliÄŸini taşıması
gerektiÄŸini öÄŸrenmiÅŸtir. Nitekim biliyoruz ki:”Ümmet bir peygambere
inanan, onun getirdiği, şeriata inanan insanların topunu ifade
eder.”(*)
O halde
bizim dinci aydınımız neden Muhammed Ümmetinden olmuyor da kendini Ä°slam
Ümmetinden olarak tanımlıyor? Hangi bilimsel eser böyle bir ümmetin sosyolojik
tanımını sunuyor? Sunsa dahi Müslüman’ın konumu, lafzını ve manasını Allah’ın
kıyamete kadar mahfuz tutacağı Kur’an’a uygun konuÅŸmak deÄŸil
midir?
Dikkat
edilirse Bakara Suresi’nin 135 nci ayetinde, mü’minlere, “doÄŸru yolda
(hanif) olan, ÅŸirkten arınmış millete” mensubiyeti emreden Kur’an,
Hz.Adem’den Hz.Muhammed’e kadar bütün peygamberlerin duyurusunu yaptığı dinin
adını Ä°slam koyarken literatürümüzde Hz.Ä°sa’nın ümmetinden, Hz.Musa ‘nın
ÅŸeriatından sözedilmiÅŸ, o ÅŸeriatların ve ümmetlerin çapı ve çevresi
isimlendirildikleri peygamberler ile sınırlandırılmıştır. Mesela,
Kur’an 22.Surenin 67.ayetinde “Her ümmet için biz bir ibadet tarzı belirledik;
onlar onu izlerler” derken, 16.surenin 93 ayetinde:” Allah dileseydi, elbette
ki sizi bir tek ümmet yapardı..” diye beyan buyuruyor. Åžu halde ümmet belli bir
peygamberin getirdiği şeriata tabi kimseleri ifade ederken, İslam bunların
tümünü kapsayan dinin adı oluyor.Bu tanıma göre “Muhammed Ümmeti” de Hz.Ä°sa
gibi Müslümandır ama onun getirdiÄŸi ÅŸeriatle sorumlu tutulmamışlardır. DoÄŸruya
yönelme her devirde insana Müslüman olması için Allah’ın doÄŸuÅŸtan yüklediÄŸi
(fıtri) bir mükellefiyetten, 20.asırda Türkiye’de veya Amerika’da yaÅŸayan bir
Müslüman’ın Hz.Musa’nın ve Hz.Ä°sa ‘nın ÅŸeriatına tabi bir ümmet olması
anlamsızlık ifade edebilecektir. Ya da Hz.Ä°sa’nın ümmetinden bir fert pekala
benim milletime mensup bir müslüman olarak doÄŸru yolda bulunmuÅŸ olduÄŸu halde,
Muhammed ümmetinden bir kiÅŸinin Hz.Ä°sa ‘nın ümmeti olması düÅŸünülemez
bile.
O halde
niçin teolog yarı aydınlarımız da dindışı felsefecilerin etkileri altında
“Ä°slam Ümmeti” diye uyduruk bir kavramla konuÅŸma ihtiyacı hissediyorlar? Henüz
kendilerine empoze edilen modası çoktan geçmiÅŸ keyfi tanım ve tariflerin
aldatıcı etkisinden kurtulamadıklarından; mensup olduklarını bilinçli ÅŸekilde
anlatamadıkları “millet”in ÅŸerefli ülküsünü ihata (anlayış) ve idrak
edemediklerinden ve o onuru hak ederek taşıyamadıklarından. Henüz ümmet
bilincinden millet ÅŸuuruna geçebilecek bir siyasi fikir düzeyine
eriÅŸemediklerinden...
Hala
kendilerini, hergün dinlerine söven ve ÅŸerefli ülkülerini aÅŸağılayan küfürcü
hilkat (yaradılış) garibeleriyle (ki, şaşılacak şey) aynı milletten sanarken
Muhammed Ali Clay gibi Müslümanlarla ayrı milletten sayıyorlar da
ondan...
Bu
dağınıklıktan kurtulmamızın yolu merhum Mehmet Akif Ersoy gibi doÄŸru ve düzgün
konuşmamızı da gerektiriyor, sanıyorum.
(*) Ragıp Ä°sfehani’nin Müfredatı’ndaki tanıma göre bir zamanın,
bir mekanın ihtiyari veya ihtiyarsız bir araya getirdiÄŸi topluluÄŸa da ümmet
denirmiÅŸ. |
millet mi? ümmet mi?
Yazar Fahri açık 2008-01-14 13:57:50
Öncelikle, elinize sağlık demek isterim, kanımca çok önemli konuya ve isabetle girmişsiniz. Ümmet kavramını sorgulayan yazınız, peygamberlerin ümmeti olur, İslam ümmeti olmaz saptamanız, 'din-ler arası diyolog süreci' vb denen 'projelere' aykırı düşmüyor mu? Hz. Muhammedin dininden, İbrahimi dinlere 'terfi' edenlere bir cevap mahiyetinde mi? İslam alemi, İslam ümmeti mi olmuş? Cahillikten mi kaynaklanıyor?
Siz, millet ve kavim kavramına da vurgu yapıyor ve biz Hz.Muhammed'in ümmetiyiz, Hz.İsa' nın değil diyorsunuz, doğru mu.?
"Din destek mi, köstek mi" yazınıza ilişkin de birkaç söz etmek istiyorum:
Dini konularda, ne gerektiği kadar bilgi birikimine nede sonuç fikirlere haizim.
Ama ulaştığım bir temel var ki, yazınızın içinde alelade bir satır gibi yer alıyor. Yanlış anlamayın lütfen, her bir cümleyi, sözcüğü özenle seçtiğinizin kurduğunuzun farkındayım. Esaslı bir farkı, cesaretle ortaya koymuşsunuz: bilerek inanmak, bilmeden iman etmek..
"İnsanın doğasını (fıtratını) yansıtması." Ne güzel tarif.! Yani, yaradılışı anlayabilmek, sırrına varabilmek. Peki, nasıl olacak.? Allah'ın hikmeti deyip geçilmemiş, yolu gösterilmiş..
| Teşekkürler...
Yazar Selami Çekmegil açık 2008-01-14 23:51:01
Emek mahsulü değerlendirmeniz, zarif iltifatınız, derine nüfuz eden bakış tarzınız için yürekten teşekkürler Fahri bey. ana fikirde iştirakimiz doğruda olduğum konusunda bana bir ışık oldu.
Saygıyla..
Selami Çekmegil |
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
