EMPATÄ° VE ANTÄ°PATÄ°

                                                   Halid ÖZDÜZEN

    Empati  ya da TDK tanımıyla  eÅŸduyum, bir baÅŸkasının duygularını, içinde bulunduÄŸu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlayıp ,içselleÅŸtirmek anlamında kullanılır. Bazen  öznel duygularımızı baÅŸka nesnelere yansıtmak anlamını da ifade etmektedir.  Bir baÅŸka deyiÅŸle : Empati: bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düÅŸüncelerini doÄŸru olarak anlamasıdır. Böyle bir bakış ve  algı olmadığı taktirde insanları hayvanları ve nesneleri anlamak mümkün deÄŸildir.

    DoÄŸuÅŸtan itibaren  bebekliÄŸimizde empati yeteneÄŸimiz  yüksek olduÄŸu halde ,  aile çevre  ve yanlış eÄŸitim ortamları  bu yeteneklerimizi  köreltmiÅŸtir. Çocukluk ve gençlik yıllarımızda sosyal çevrelerden edindiÄŸimiz  sahiplenme ve bencillik  dürtüsü bazılarımızda bu duygunun  tamamen ortadan kalkmasına sebep olmuÅŸtur..O dönemlerde  geliÅŸen eÄŸomuz  empati ve sempatinin  yerini alan  antipati kavramı, bizi,”biz ve öteki” kavramları  ile de  tanıştırmıştır.

     YaÅŸadığımız kavga, öfke kin kıskançlık ve nefretin temel nedeni, empati noksanlığından kaynaklanır. Herkese sempati duymak  diye bir lüksümüz yok, ama pek çok kimse ve kesime karşı  kin ve nefret duymak ta bizi mutsuzluÄŸa ve yalnızlaÅŸmaya itmektedir.Mutsuzluktan kurtulmanın  önemli yolu empati duygumuzu geliÅŸtirmekten geçmektedir.

. Uzmanlar Empatinin tam olarak gerçekleÅŸmesinin üç kuralından bahsederler

1. Bir insanın kendisini karşısındaki kiÅŸinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak,
2. Karşıdakinin duygu ve düÅŸüncelerini doÄŸru olarak anlamak ve hissetmek,
3. O kişiyi anladığını ona ifade etmek.

     “DeÄŸersize deÄŸer vermek  deÄŸerlinin deÄŸerini rencide   eder”, fakat sadece kendimizi ve kendimiz gibi düÅŸünenleri deÄŸerli, diÄŸer insanları deÄŸersiz görmekte te oldukça yanlıştır. DeÄŸerler manzumesi empati duymayı beceren, erdem atmosferinde yetiÅŸmiÅŸ  insanlarda bulunmaktadır.

     Unutmamak gerekir ki, bazı insanları yakından tanıdığımızda   bırakınız sevgiyi, sempatiye  dahi layık olmadıklarını görmüÅŸüzdür.Fakat  yaÅŸamımızda önceleri antipati duyduÄŸumuz pak çok insanı tanıdıktan sonra  sevgi zincirimizin zirvesine taşıdığımız çok olmuÅŸtur.. Burada önemli olan  empati yaptıktan sonra kiÅŸiler hakkında saÄŸlıklı karar vermektir.

      Biraz gayret gösterebilirsek empati yeteneÄŸimizi ,bebekliÄŸimizde olduÄŸu  kadar olmasa da yeniden kazanmaya yönelebiliriz. Bunun ilk ÅŸart egonuzdan  biraz feragat etmektir. Bırakınız  insanları ,kendi cinsimize yarar saÄŸlamış pek çok hayvan, aÄŸaç, hava su, ateÅŸ toprak  gibi doÄŸasal  ortak deÄŸerlere de sempati duyup, saygı göstermemiz gerekmektedir.

      Ä°nsanlara empati bağı kurabilirsek, bu konum  bir çoÄŸuna sempati ve pek çoÄŸuna da hoÅŸgörü:ile bakmayı saÄŸlamış oluruz. Büyük ozan Yunus Emre  bu konuda “Elif okuduk ötürü/ Pazar eyledik götürü Yaratılmışı hoÅŸ gördük/ Yaratandan ötürü” dizeleri ile konuyu  yüz yıllar  öncesinde  özetlemiÅŸtir.