Ercan ARSLANER(*)
Bir kelime teÅŸkil etmeyen bu harflerin kardeÅŸlerini de hatırlarsınız. YHT ve THY’dir onlar

Tüm milletimizin minnettar olduÄŸu Mehmet Akif Ersoy boÅŸuna dememiÅŸ “Bize iki ÅŸey lazım; biri mektep, biri yol” diye. Zaten yüce Yaratan yer küreyi de insanların yararına olacak ırmaklar, nehirlerle bezememiÅŸ mi? Denizler ise tümü ile büyük bir harika… Åžimdi yollarımızın büyük kahramanı kim olabilir sizce?... Bence bu alanda yıllar yılı Avrupa’dan Ä°stanbul’a ve oradan da Mekke’ye kadar uzanan demir yollarının “UnutulmuÅŸ mu, unutulmaz mı banisı” diyeceÄŸimiz Abdulhamit Han’dır o. Bundan iki ay önce hepimizi ürpertecek bir haberle sevindirdi bizleri “AKÄ°T” gazetesi. “Tarihi Mekke demir yolu yenilenecek!” haberini aldım ondan. Ä°ÅŸin çok önemli yönü yalnız demiryollarının deÄŸil, kalp yollarının da yenilenmesidir. Aslında bunun için yeni Akif’ler beklemektense bu alanda herkes görevini bilmeli ve yapmalı. Bir PKK hareketi bu iman hareketi alanında hiçbir anlam ifade etmeyecektir.Zaten “Ben ki bir Arnavut’um” diyerek kavmiyetçiliÄŸin iman enginliÄŸi yanında hiçbir ÅŸey ifade etmediÄŸini ebedileÅŸtirmiÅŸtir. 

Uzun bir tren yolculuÄŸum 1960 yılında Kurtalan’a gidiÅŸle baÅŸladı. O zamanlar dumanı savurarak giderdi trenler. Savrulan dumanlar havaya uçtuÄŸu kadar trenin kendi içine dolardı ve yolcular bu savrulan dumanların hışmından kurtulamazdı. Tabii bundan en çok beyaz renkler, yani gömlekler ve yakaları etkilenirdi. 

Tren geliÅŸiminde teknolojisi üstün ülkeler sıçramalar yaptı. Bu geliÅŸim alanında hemen akla Almanya gelir ama Japonya’yı da kenara koyamayız. Bizdeki trenlerde vagon içinde yanan ocaklar görmedik. Bu tip ocaklı vagonlar en çok ,Rusya’da varmış bir zamanlar… Vagon içinde ısınmak amacıyla ateÅŸ yakılması oldukça tuhaf geliyor insana. Kırım Tatarları Stalin zamanında Rusya’nın en uzak doÄŸularına bu vagonlarda taşınmış olmalı. Tabii ki bu bir gezi seyahati de deÄŸildi ve onlardan yüzlercesi bu ölüm yolculuÄŸunda telef olup gitmiÅŸti. 

Bu yazının nedenlerine henüz eÄŸilmedik. Yıllarca Anadolu’daki yolculuklarım otomobille olmuÅŸtu. Dolayısı ile trenlerden uzak kalmıştım. Bir kitabın sayfalarında yüzde yüz Türk imalatı olan lokomotif görmüÅŸtüm; fakat o a kömür-ısı enerjisiyle çalışıyordu muhakkak. Bu itibarla en yeni yöntemlerde çalışan bir trene Almanya’da binmiÅŸ ve onun içindeki temizliÄŸi görmüÅŸtüm. 

Derken efendim yukarıda bahsettiÄŸim yolculuÄŸa geçmeden çok üzücü bir tren seyahatini burada anmadan geçemem. Yine uzun bir tren yolculuÄŸunda üç veya beÅŸ saatlik bir tehirle karşılaÅŸmıştım. MeÄŸer bu tehir içinde para hesapları bile dönermiÅŸ. Åžimdiki ve daha önceki  DDY yolculuklarını karşılaÅŸtırmak herhalde çok heyecanlı olmalıdır.     

Anadolu’dan bindiÄŸim bir trenle Ankara’ya geldim geçenlerde. Uzun zamandır yapamadığım bu yolculuk sebebiyle sordum. Bilet satan memur 16,_ TL deyince bir tuhaf oldum. “Kaçıncı mevkide” diye sordum ve beyefendi “Zaten her yer 1. mevki” dediler. Bu da bana tuhaf geldi. “Bunda var bir hayır.” dedim. 

BindiÄŸim tren halk türkülerimizde “Trene bindim de tren salladı; zalim doktor ciÄŸerdaÄŸladı elledi.” Denilen iÅŸkence vagonu olmaktan da çok uzakmış meÄŸer. Yıllar sonra temizlik ve konfor sembolü bir trenle karşılaÅŸacağımı nereden bilirdim. Bu arada en hoÅŸuma giden bir husus yolcuları oturduÄŸu kanepeler yanında onların vagon içindeki diziliÅŸleri idi. Daha doÄŸrusu otobüslerdeki diziliÅŸ vardı orada, ama elbette koltuklar gayet yakın bir diziliÅŸ yerine yolculara fazlasıyla hava aldıracak düzende idiler. Kapıların otomatikliÄŸi de ayrı bir yenilik, hatta orijinallikti. Eski trenlerde olduÄŸu gibi açılış ve kapanışta hiçbir zorlama yok. Her hareket elektronik düÄŸmelerle yapılıyor. 

Çok önemli özelliklerden biri yoldaki zaman kayıplarıydı. Samsun-Malatya-Ankara aktarmalı çaprazında trenler yolcuya bir gün kaybettirirdi. Bu kez öyle olmadı. Malatya’dan Ankara’ya devam eden tren fazla beklemeden yoluna devam etti. Oysa eskilerde bazı trenlerin 5-7 saat boyunca bir daÄŸ başında beklediÄŸini bilirim. 

Trene yolcu miktarı açısından bakılırsa “Sosyal bir ulaşım” aracı olduÄŸu da söylenir. Çünkü o bir defasında yüzlerle ifade edilen insanı taşır. Gurbetzedeler onunla ÅŸimdiki zamanlarda oldukça kısa sürede ana-babasına yahut çocuklarına hasretlik çekmeden sabah-akÅŸam hesabıyla evine kavuÅŸur. 

“Sosyallik” deyince aklıma Sivas istasyonuna asılmış bir levha geldi. Çünkü orada “YHT’nin istasyon binası halkla birlikte ÅŸekillendirilecek” diyordu. Evet, YHT! Bu harfler tren aleminde çok çok farklı bir devir açacaktır. Åžimdilik artık bir üniversite, öÄŸrenci ÅŸehri olan Sivas’a gelecektir YHT. Bizim bir Orta Asya’mız var ki oralara en hızlı ÅŸekilde ulaşıp Semerkant, Buhara, TaÅŸkent’le Özbekistanla vb.leriyle tanışmak ve Türkiye’yi Avrupa- Asya arasında bir köprü veya endüstri merkezi yapmak insana heyecan veren rüyaların ötelerinde bir gerçek. “Gerçek” diyorum çünkü dünkü Çin’in endüstrileÅŸmekten patlar hale geldiÄŸini kim söyleyebilirdi? 

Biz yine Ankara’ya gelen trene binelim ve iÅŸin sosyalliÄŸine çevirelim yüzümüzü. Namaz kılacak yeri sordum ve trenin  ön tarafı bana iÅŸaret edildi. Belki 300 yolcu içinde üç adet namaz kılan insan gördüm. Hareket halindeki trende namaz kılan ÅŸahıs saÄŸa-sola da eÄŸilmek zorunda kalıyordu.

Bu durumda insanın aklına ne gelir? Trenin uygun bir yerine abdest almayı da kolaylaÅŸtıran bir vagon ve mescid eklenmesi hiç fena olamaz. Bizim geleneÄŸimizde maalesef vaktin paradan da kıymetli olduÄŸu anlayışı bir türlü yerleÅŸmedi. Yolcular trende geçen vakti uykuyla deÄŸerlendiriyorlar?! Tabii buna deÄŸerlendirme denirse! O zaman ilgililere bir iÅŸ daha düÅŸüyor. Bir vagon veya köÅŸesinin kitapla deÄŸerlendirilmesi ve yolcuların okuma alışkanlığına ulaÅŸması inÅŸallah teÅŸvik edilmiÅŸ olur.

YHT konusunda çok deÄŸerli baÅŸbakanımız Tayip ErdoÄŸan ve ulaÅŸtırma bakanımız Binali Yıldırım’a candan teÅŸekkürlerimizi sunmadan geçemeyiz....