BirleÅŸmiÅŸ Milletlere baÄŸlı Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Dünya ekonomisinin % 80’ine sahip toplam 65 ülkede 3 yılda bir Uluslararası ÖÄŸrenci DeÄŸerlendirme Programı (PISA) çerçevesinde 15 yaşındaki öÄŸrenciler üzerinde gerçekleÅŸtirilen eÄŸitim araÅŸtırması yürütüyor. 2012’de söz konusu ülkeden 28 milyon öÄŸrenciyi temsilen 510 bin öÄŸrenci ile sınav gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Her ülkeden deÄŸiÅŸik alt grupları da kapsayacak ÅŸekilde düzenlen sınav ülkelerin ortaöÄŸretim baÅŸarısını büyük ölçüde ortaya koymaktadır. Sınav matematik, metin anlama, fen bilimleri kategorilerinde baÅŸarıyı karşılaÅŸtırmaktadır. Türkiye’deki sınav 22-30 Nisan 2013 tarihlerinde 57 ilde, 170 okulda okuyan yaklaşık 5 bin öÄŸrenci katılımı ile yapıldı.

PISA araÅŸtırmaları daha önce 2000, 2003, 2006 ve 2009 yıllarında yapılmıştı. Türkiye 2003’te bu yana yapılan deÄŸerlendirmelerde OECD ülkeleri arasında sondan üçüncü sırada yer alıyor. Geriye doÄŸru yapılan bütün sınavlarda Türkiye’nin sıralamadaki yeri hiç deÄŸiÅŸmemiÅŸ. Matematikte sıralamasında Türkiye, 448 puanla 44 sırada okuma ve anlamada durumunda 475 puanla 42 sırada, fen bilgisinde 43’üncü sırada.  Türkiye, fen bilimleri ve bilim kategorisinde en zayıf ülkeler arasında yer almaktadır. Matematikte dört iÅŸlemde ilerleme olurken, ileri matematik sorularında zorlandığı görülüyor. Åžöyle ki; matematik formüllerini anlamada 65 ülke arasında 62, formel matematikte 25 ve uygulamalı matematikte de 30. sırada yer alıyor. PISA raporunun ilginç bir yönü de Türk öÄŸrencilerde yüksek performans gösteren öÄŸrencilerin sayısında bir artış olmamaktadır.

Dünyanın en kapsamlı ve ortaöÄŸretimdeki eÄŸitim kalitesi üzerine yapılan en önemli referans kabul edil PISA sonuçları eÄŸitim sistemimizin ÅŸekillendirdiÄŸi çocuklarımız matematik, metin anlama (edebiyat) ve fen bilimleri kategorilerinde nitelikli insan yetiÅŸtirmekten uzak görülüyor. DiÄŸer bir ifade ile eÄŸitim sistemimiz yerlerde sürünüyor.

PISA sınavında üniversite sınavlarında olduÄŸu gibi Türkiye’de kız öÄŸrencilerin erkekleri 10 puan geçtiÄŸi belirtili. PISA’nın Türkiye raportörü Francesco Avvisati, “Türkiye’deki en büyük eÄŸitim sorunlarından birisi sınıfta disiplin eksikliÄŸi” olduÄŸunu belirtmiÅŸ. Türkiye’nin eÄŸitim alanında OECD ortalamasının çok altında olmasına raÄŸmen gelir düzeyi düÅŸük bölgelere öncelikli yatırım yapılmasının eÄŸitimde fırsat ve cinsiyet eÅŸitliÄŸinde kısmi iyileÅŸme saÄŸladığını belirtti.

 

OkuduÄŸunu anlamayan, bilimsel geliÅŸmenin temeli olan fen ve bilimlerin dili olan matematikte geleceÄŸimiz olan öÄŸrencilerimiz sınıfta kalmış. Matematik gibi soyut düÅŸünmeyi baÅŸaramayan hiçbir toplum bilim yapamaz. Bilim yapamayan ve bilgi üretemeyen, bilgiyi teknolojiye dönüÅŸtüremeyen toplumlar ekonomilerini geliÅŸtiremezler. Bugün ekonominin temeli motoru inovasyon ve Ar-Ge’ye baÄŸlıdır. Bu baÄŸlamda geliÅŸmenin dinamosu eÄŸitim ve bilimdir. Bilim yapamayan, üretemeyen hiçbir toplum öz güvenli ve mutlu olamaz. EÄŸitilmemiÅŸ insana çevresinde olan biteni algılamaz, farkındalık yaratamaz, EÄŸitilmemiÅŸ insan çabuk kanar ve sık sık hayal kırıklığı yaÅŸar.

 

Matematik Bilmeyen Toplum DüÅŸünce Üretemez

Matematiksel düÅŸünme soyut düÅŸünceye dayanır. Sebep-sonuç iliÅŸkisi kurmak, mantıklı düÅŸünebilme becerisi kazanmak ve analiz edebilme ve sorun çözmeye dayanır matematiksel düÅŸünme. Matematiksel düÅŸünceyi kavrayan somut veriler ile konuÅŸur ezbere konuÅŸmaz.

  

Fen bilgisi becerisi kazanmak doÄŸayı incelemek ve anlamayı gerektirir. Fizik,  kimya ve biyoloji gibi temel bilimler kavranmadan bilim ve teknoloji yaratılamaz. Temel bilimler geliÅŸmedikçe, rakam üretilmez. Rakamlar doÄŸanın yasalarını genleÅŸtirecek, genleÅŸen yaza formüle dönüÅŸecek, grafik üzerinden bilgisayara aktarılacak ve bilim böyle geliÅŸecek.

 

Bulguların ne alma geldiÄŸini onu tartışacak ve baÅŸkalarının bulguları ile karşılaÅŸtırmak için felsefe yapmak ve derin eleÅŸtirel okumayı gerektirir. OkuduÄŸunu anlama olgusu bir süreç ve çok ekken dönemde baÅŸlaması gerekir. Çocuklarımız 15 yaşında PISA sonuçlarındaki gibi okuduÄŸunu anlamıyorsa çocukların okuduÄŸu kitap, gazete ve diÄŸer kaynakları ne denli yağın kullandığına bakmak gerekir.

 

Bu sonuçlar doÄŸal olarakeÄŸitim sistemini ve politikaların kritik edilmesi kaçınılmaz.  Sınavın yapıldığı 2003 yılından bu yana son on yılda deÄŸiÅŸen 5 Milli EÄŸitim Bakanı ve çeÅŸitli reformların sonuçları hiçbir geliÅŸme ve ilerlemenin olmadığını gösteriyor. Türkiye Dünyadaki 17. büyük ekonomi yapısına uygun bir ağırlığı oluÅŸturamamış ve sonuç bir felaket.

Aslında eÄŸitim performansımız aynı zamanda hemen bütün alanlarda sahip olduÄŸunuz potansiyeli de yansıtıyor. Bütün geliÅŸmiÅŸlik indeksleri ile bu sınavın mesajları arasında doÄŸrudan bir iliÅŸki bulunmaktadır.

 

Her siyasi iktidar eÄŸitimi evrensel normlardan, akademik ve biliminin gereklerinden çok tarafgir, objektiflikten uzak ideolojik argümanlarla yeniden ÅŸekillendiriyor. EÄŸitim temelde bir ideoloji aygıttır ancak bilgi boyutu, bilim boyutu unutulursa ideolojik boyut da geri kalmışlıktan baÅŸka bir ÅŸeye yol açmıyor.

EÄŸitime ideolojik yaklaşımlar yanında bütün sistem sınava endeksli bir yapıya dönüÅŸtürüldü. Gençler her türlü sosyal, kültürel, sosyal etkinliklerden alıkonuldu, ilkokuldan üniversite sonrasına kadar sınava endekslendi.

Ülkenin belirlenmiÅŸ bir milli eÄŸitim politikasının olmaması sorunun temel kaynağını oluÅŸturuyor. Buna baÄŸlı olarak eÄŸitme önem verilmedi, nitelikli öÄŸretmen ve bilim insanı yetiÅŸtirilmedi. Devlet ve siyasi iktidarlar; öÄŸrencileri asgari düzeyde akademik bilgi aktarması, okuduÄŸunu anlaması, sorun çözme becerisi kazanması ve insanı hayata hazırlama yerine kendi ideolojik bakış açıma uygun insan nasıl oluÅŸtururum ‘a yöneldi.

 

PISA test sonuçlarına göre ilk 7 sırayı uzak doÄŸu ülkeleri Çin, Japonya ve çevresi ülkeler, sonrada Kuzey Avrupa ülkeleri alıyor ABD, Ä°ngiltere, Almanya gibi zengin ülkelerin ilk sıralarda yer almadığı görülüyor. Ancak Çin bölgesi ve Kuzey Avrupa ülkeleri daha baÅŸarılı görülüyor. Son yıllarda Çin, Güney Kore, Japonya ve Singapur’un bilime ve eÄŸitime ciddi yatırım yaptığı somut veriler ile aÅŸikâr.

 

Åžanghay-Çin    Åžanghay-Çin          Åžanghay-Çin

Singapur          Hong kong-Çin      Hong kong-Çin

Çin-Taipei         Japonya                 Japonya

Güney Kore      Finlandiya              Güney Kore

 

Az geliÅŸmiÅŸ, bilim ve eÄŸitime daha az önem veren ülkelerin son sıralarda yer aldığı görülüyor. Sınava katılan Müslüman ülkelerden hiçbiri ilk 40 sırada yer alamamış. Türkiye toplamda 44. Sırada yer almış.

Kaliteli ana nitelikli eÄŸitime önem veren ülkelerin baÅŸarılı olduÄŸu görülüyor. Asya ve Ä°skandinavya ülkeleri ekseninde temelde eÄŸitim öÄŸretime ve bilime verilen önem ile doÄŸrudan iliÅŸkili. Norveç’te öÄŸrenci başına 16.500 Euro harcanırken, Türkiye’de öÄŸrenci başına 4000 TL harcanıyor. Finlandiya, Norveç, Ä°sveç, Ä°sviçre bu baÄŸlamda eÄŸitim ve insana en çok yatırım yapan ülkeler. Bu ülkelerin en önemli özelliÄŸi öÄŸretmene ciddi önem vermesidir. Cumhuriyet Gazetesi’nin 5 Aralık 2013 nüshasında rapora dayanarak öÄŸretmen maaÅŸları ile matematik baÅŸarısı arasında korelasyon olduÄŸu belirtildi.

 

Garip bir biçimde çocuklarının geleceÄŸi için her ÅŸeyini veren, ceketini satan vatandaÅŸ sınıfta kalan eÄŸitim sisteminin düzeltilmesi için siyaseten deÄŸiÅŸimi talep etmiyor. Devlet eÄŸitim harcamalarını bir miktar artırdı (OECD ölçütlerine göre çok yetersiz). Bununla birlikte halen baÅŸarı yoksa bir yerde bir yanlışlık yapılıyor demektir.

PISA sonuçları eÄŸitim sistemimizin sınıfta kaldığını gösteriyor. Yıllardır her iktidarın kendine göre iddialı reformlarının ve dönüÅŸtürmelerin eÄŸitim kalitemizi deÄŸiÅŸtirmediÄŸini gösteriyor. 

Milli EÄŸitim Bakanlığı eÄŸitim politikaları oluÅŸturmaktan çok personel istihdamı ve nepotist yaklaşımlara daha çok zaman ayırıyor.

EÄŸitim sisteminin bu felaket tablosu Türkiye’nin gelecekte ne tür zorluklar yaÅŸayacağını gösterirken halen gündemi dershaneler, imam-hatip liseleri ve 4+4+4 gibi konular oluÅŸturuyor. Asıl bugün dershane sorunundan önce PISA sınav sonuçları ve bunun ülkemizin geleceÄŸi için ne anlam ifade etiÄŸi üzerinde derin derin düÅŸünmemiz gerekir.

Yapılması gereken konuyu çok ciddi tartışmak ve çözüm politikaları üretmek, ancak bu yönde bir arayış gözlenmiyor. Sonuç bu denli kötü olduÄŸu ortadayken durumun iyiye doÄŸru gideceÄŸine iliÅŸkin herhangi bir proje ve çalışma iÅŸareti de mevcut deÄŸil. Sonuçlar üzerinde bir durum deÄŸerlendirmesi yapacak, sorunu analiz edip hata kaynağını belirleyecek bir otorite de yok. Ä°lgililer nedense çok sessiz. GeleceÄŸe yönelik olarak da pek büyük umudum yok demek istemem. Hayata umutla bakarım. Ancak PISA sonuçları açıklandı, devlet katında siyasilerde hiçbir tepki ve yansıma olmadı. Basında bilgim dâhilinde iki profesör meslektaÅŸtan baÅŸka konuya deÄŸinen olmadı. Ä°ktidar-muhalefet siyasiler konuyu gündemlerine almadılar. ABD’nin ilk 30 sırada olması nedeniyle BaÅŸkan Obama tepki gösterdi. Ülkemizde tek ses yok. Onun için ülkemizin yakın gelecekte bilim toplumu olacağı konusunda çok ciddi kuÅŸkular oluÅŸturuyor.

 

Sonuçları ülkemiz için ‘EÄŸitimimizde alarm zilleri çalıyor’ diyor New York Üniversitesi öÄŸretim üyesi Doç. Dr. Selçuk Åžirin (CNN 4 Aralık 2013, 5N 1K Programı). Bu sonuçlar geleceÄŸin nitelikli kuÅŸağını hazırlayamadığımızı gösteriyor. Bugün gençlerimizin eÄŸitim düzeyindeki eksikliklerin nedenini daha iyi anlamış bulunuyoruz. ÖÄŸrenciler yazamıyor, dersi anlamıyorlar. Sosyal geliÅŸmiÅŸliklerinin sorunlu olduÄŸu görülüyor. Üniversiteye gelen çocukların çoÄŸu üniversite okuyacak akademik bilgiye sahip deÄŸiller. Yıllardır uzmanlar uyarıyor ve yazılıyor. En azından son 10 yıldır üniversiteye gelen öÄŸrencilerin durumunun çok farklı olmadığı ve hatta sorunlu olduÄŸunu belirtiyoruz. Bu baÄŸlamda yıllardır anlattığım gibi üniversitelerin durumu orta öÄŸretimden farklı deÄŸildir. Bu sorun çocuklardan çok sistemden ve uyguladığımız politikalardan kaynaklanıyor. Söylediklerimizi PISA sınavları da bütün dünyanın önüne koyuyor. Kaçış yok. Ä°yiyiz demekle iyi olmadığımızı bir kez daha bize uluslararası karşılaÅŸtırmalı sınav sonuçları gösterdi.

 

Türkiye’nin ciddi bir eÄŸitim ve bilim politikası yok.

Türkiye bu gidiÅŸatla bilim ve teknoloji üreten, demokrasisi geliÅŸmiÅŸ bir ülke olamayacaktır. Bu politikalarda ısrarlı olunması durumunda üç yıl sonra yapılacak PISA araÅŸtırmasında sonuç yine deÄŸiÅŸmeyeceÄŸi açık. EÄŸitimin içler acısı olduÄŸunu bu sonuçlar belirtiyor.

Bunu bilmek için kâhin olmaya gerek yok. EÄŸitimimizin ilerleyiÅŸ ivmesi 2023 yılında bu gidiÅŸatla beklenen geliÅŸmiÅŸ ülke olamayacağımızı gösteriyor.  Türkiye’de kiÅŸi başına geliri 20 bin doları aÅŸan ülkeler ligine girmek ve Dünyanın ilk 10 büyük ekonomileri arasına yer almanın biricik koÅŸulu dünya tecrübesinden edindiÄŸimiz bilimsel bilgi olup bu gidiÅŸatla bunun mümkün olmayacağı görülüyor. Acilen Türkiye’nin eÄŸitim ve bilim politikasının ciddi analizler ve geniÅŸ bir katılımla yeniden çizilmesi gerekiyor gerekiyor. Türkiye’nin geleceÄŸi nitelikli insan yetiÅŸtirmesine baÄŸlıdır. Bugünkü eÄŸitim, toplumun 20 yıl sonra neyle karşılaÅŸacağını göstermektedir. Bu gidiÅŸle, bu Milli EÄŸitim ve bu YÖK’le yüzyılı kaybetmek üzereyiz. Türkiye'nin gençlerine ve dinamizmine haksızlık etmeyelim.   10 Aralık 2013 Adana