AVRUPA Ä°NSAN HAKLARI MAHKEMESÄ° KARARI: “OKULLARDA MESCÄ°TLER AÇIK (VE OLMAYA DEVAM EDECEK!)” 

                                                               Mehmet YAMAN  

Tüm kamu kurumlarıyla okullarımızda, hangi inanca mensup olurlarsa olsunlar, inanan insanların, inançlarının gereÄŸi bulunan ibadetlerini ve dinsel ritüellerini yapabilmeleri için uygun mekanların, ÅŸahsiyetlerine uygun bir biçimde tanzim edilerek, hizmetlerine sunulması, devletimizin en önemli görevlerinden birisidir, insan haklarına saygı bakımından.

   Bu, hem demokratik hukuk devleti olmanın bir gereÄŸi ve hem de kendi çıkardığı kanunlar ile, kanun hükmünde kabul ettiÄŸi uluslar arası sözleÅŸmelerin kendisine yüklediÄŸi önemli bir görevdir.
   Bakalım temel hak ve özgürlüklere iliÅŸkin Anayasamızın 90.maddesiyle, ülkemizde uygulamak üzere bir kanun olarak kabul ettiÄŸimiz, uluslar arası sözleÅŸmelerin ilgili maddeleri ne diyor:
 
   A - LOZAN ANTLAÅžMASI, MADDE – 38/2: “Türkiye’nin tüm halkı, kamu düzeni ve genel ahlak ile baÄŸdaÅŸmazlık göstermeyen her din, mezhep ya da inanışın gerek genel, gerek özel biçimde özgürce kullanılması hakkına sahip olacaktır.”
 
   B - KOPENHAG KRÄ°TERLERÄ°, MADDE – 9/4: “Herkes düÅŸünce, vicdan ve din özgürlüÄŸü hakkına sahiptir. Bu hak, din ya da inancını deÄŸiÅŸtirme, ve din ya da inancını bireysel ya da topluca, KAMUYA AÇIK, YA DA ÖZEL OLARAK, Ä°BADET, ÖÄžRETÄ°M, UYGULAMA VE DÄ°NSEL ÖDEVLERÄ°N YERÄ°NE GETÄ°RÄ°LMESÄ° YOLLARIYLA, DIÅžA VURMA ÖZGÜRLÜÄžÜNÜ Ä°ÇERÄ°R.”
 
   C - KİŞİSEL VE SÄ°YASAL HAKLARA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N   ULUSLAR ARASI SÖZLEÅžME;
 
   a - MADDE – 18/1: “Bu hak, herkesin istediÄŸi dine ya da inanca sahip olması, ya da bunları benimsemesi özgürlüÄŸünü ve HERKESÄ°N Ä°STER TEK TEK, Ä°STERSE BAÅžKALARI Ä°LE BÄ°RLÄ°KTE TOPLU OLARAK, KENDÄ° DÄ°N YA DA Ä°NANCINI, TAPINMA, UYMA, UYGULAMA YA DA ÖÄžRETME BAKIMINDAN, AÇIK YA DA KAPALI BÄ°ÇÄ°MDE ORTAYA KOYMA ÖZGÜRLÜÄžÜNÜ DE Ä°ÇERÄ°R.”     
 
   b -A Y N I  S Ö Z L E Åž M E, MADDE – 18/4: “Bu sözleÅŸmeye taraf olan devletler, ANA-BABALARIN, ÇOCUKLARINA, KENDÄ° Ä°NANÇLARINA UYGUN BÄ°R DÄ°NSEL VE AHLAKSAL EĞİTÄ°M VERME ÖZGÜRLÜKLERÄ°NE SAYGI GÖSTERMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.”

   D - Ä°NSAN HAKLARININ VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERÄ°NÄ°N
   KORUNMAZSINA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N SÖZLEÅžME, MADDE – 2: “Hiç kimse eÄŸitim hakkından yoksun bırakılamaz. DEVLET, EĞİTÄ°M VE ÖÄžRETÄ°M ALANINDA YÜKLENECEĞİ GÖREVLERÄ°N YERÄ°NE GETERÄ°LMESÄ°NDE, ANA VE BABANIN BU EĞİTÄ°M VE ÖÄžRETÄ°MÄ°N KENDÄ° DÄ°NÄ° VE FELSEFÄ° Ä°NANÇLARINA GÖRE YAPILMASINI SAÄžLAMA HAKLARINA SAYGI GÖSTERÄ°R.”
     Ülkemizde kanun olarak geçerli bulunan, yukardaki uluslar arası sözleÅŸmelerin maddelerini tekrar ve dikkatlice bir defa daha okuyalım…NE GÖRÜYORUZ?...
   Demek ki, ana ve babalar velayetleri altında bulunan evlatlarını, hangi inançsal ve ahlaksal esasa göre okutmak istiyorlarsa, Devlet onların bu isteklerini yerine getirmeye zorunlu imiÅŸ, bu kanunlarımıza göre. Bunun gereÄŸini yerine getirmeyen hükümetler ve yönetimler, görevlerini suiistimal ve  Anayasamızı ihlal etme suçunu iÅŸliyorlarmış.

   Üzülerek itiraf edelim ki, bu hükümet dahi aynı suçları iÅŸlemeye devam ediyor.

   AVRUPA Ä°NSAN HAKLARI MAHKEMESÄ° Ä°SE ÜLKEMÄ°ZDEKÄ° Ä°NANCININ GEREĞİ BULUNAN Ä°BADET UYGULAMASINI NASIL GÖRÜYOR VE ZANNEDÄ°YOR, ÅŸimdi onu görelim:

   A - AÄ°HM. NÄ°N, 4. DAÄ°RESÄ°NÄ°N 44774/98 S.LI VE 29 HAZÄ°RAN 2004 T.LÄ° KARARININ,111 NUMARALI BENDÄ°NDE, üniversitelerdeki bir incelemeyle ilgili olarak, “ Mahkeme, Türk Üniversitelerinde, Müslümanlığa inanan öÄŸrencilerin, Müslümanlık inancının alışılmış bir parçası olan DÄ°NÄ° VECÄ°BELERÄ°NÄ° YERÄ°NE GETÄ°RMELERÄ°NDE ÖZGÜR OLDUKLARININ TARTIÅžMASIZ OLDUÄžUNU KAYDETMÄ°ÅžTÄ°R.” denmektedir.
   B – AÄ°HM. GENEL KURULUNUN, 44774/98 S.LI VE 10 KASIM 2005 T.LÄ° KARARININ, 118 NUMARALI BENDÄ°NDE, yine üniversite öÄŸrencileriyle ilgili bir inceleme sonunda, “ Türk Üniversitelerinde, Ä°BADET ETMEK Ä°STEYEN MÜSLÜMAN ÖÄžRENCÄ°LERÄ°N, MÜSLÜMANLIK Ä°NANCININ ALIÅžILMIÅž Ä°BADET ÅžEKÄ°LLERÄ° Ä°LE UYUMLU OLARAK, DÄ°NÄ° VECÄ°BELERÄ°NÄ° YERÄ°NE GETÄ°RMEKTE SERBEST OLDUKLARINI KAYDEDER.” denmektedir.

   AVRUPA Ä°NSAN HAKLARI MAHKEMESÄ°NÄ°N hem 4. Dairesi ve hem de Genel Kurul kararları, açıkça ÅŸunu göstermektedir ki, okullarda, her türlü inanca ve özellikle Ä°slam inancına sahip öÄŸrenciler, inançlarının gereÄŸi bulunan ibadetlerini açık ve seçik yapıyorlar (yapmalılar). Bu mahkemenin tesbiti neye dayalı olarak yapılmış bilgimiz dışında olmakla beraber, bu karar, “inançlarının gereÄŸi ibadetlerde bulunmak isteyen öÄŸrencilerimizin, okullarda rahat rahat ibadetlerini yapabilmesi için, gereken her türlü hijyenik tedbirleri, idarenin alması gerektiÄŸini”, gösteriyor ki, bu karara uymak hükümetin tüm ilgili kurumlarının tabii ve zorunlu bir görevidir.

   YUKARDAKÄ° GENEL KURUL KARARININ 107 NUMARALI BENDÄ°NDE Ä°SE, “ devletin görevi, bu konularda hoÅŸgörü ortamının saÄŸlamaktır. Bu gibi durumlarda idari makamların rölü, gerginliÄŸin kaynağını ortadan kaldırarak (istek sahibini kapı dışarı ederek), yok etmek deÄŸil, rakip gurupların birbirlerine hoÅŸgörü saÄŸlamasını temin edecek ortamları hazırlamaktır” denmekte olup, bu karar da açıkça gösteriyor ki, inancının gereÄŸi olan ibadetini yapmak isteyin kiÅŸinin, bu temel hak ve hürriyetini yerine getirmesinde, problem ve gerginlik yaratmadan, uygarlık esaslarına göre, teknik bazda, hijyenik ÅŸartlara da uygun zeminler temin ederek, yardımcı olması, bu sözleÅŸmelerin altına imza koyan tüm devletlerin tabii görevleridir.

   Kısaca yaptığımız deÄŸerlendirmede, objektif bir biçimde ve hiç su katmaksızın gördük ki, gerek eÄŸitim kurumlarında ve gerekse, diÄŸer devlet kurumlarında, inancının gereÄŸi bulanan günlük ibadetlerini yerine getirmek isteyen insanların, gerekirse yazılı beyanlarını da alarak, rahat rahat ibadet edecekleri hijyenik bir ortamı hazırlamak, devlet kurumlarının zorunlu birer görevidir. Bunu yapmayan resmi görevliler, en alt tabakadan en üste kadar ve hatta, bakanlar ve baÅŸbakan dahil olmak üzere, silsileli bir biçimde Anayasamızı ihlal, kesinleÅŸmiÅŸ yargı kararlarının gereÄŸini yerine getirmemek gibi suçları iÅŸlemekten dolayı ceza kanunumuza göre, haklarında cezai takibat yapılabilecek bir biçimde sorumluluÄŸu taşımaktadırlar.

   Bu nedenle, tüm sorumluların bu konudaki yasal görevlerini yerine getirmelerini, aksi halde yapılacak ÅŸikayetlerle, takibata uÄŸrayabileceklerini, objektif hukuki deÄŸerlere göre deÄŸerlendirme yapan bir hukukçu olarak, tüm devlet yetkili ve görevlilerinin ıttılalarına sunuyoruz.
   Saygılarımızla…
                                                   
                                                                                                      02.04.2013
                                                                                              AraÅŸtırmacı-Hukukçu
                                                                                                  Mehmet Yaman