Sıddık DEMÄ°R
     Ä°nanmış bir aydın, bir sosyolog, bir mütefekkir. Filozofça metotları olan, nevi ÅŸahsına münhasır bir düÅŸünür. Yeryüzündeki bütün düÅŸünce ve sistemleri inceleyen ve kendine ait sentezi olan orijinal fikirli dev adam…

     Hint düÅŸünce tarzı ve medeniyeti ile batılı düÅŸünürlerin mukayeselerini yetkin bir birey olarak ele alarak bu iki kutup çeliÅŸkilerini cesurca ortaya koyan fikir hamalı…

Ülkemizde aydınlanma süresince çok büyük emeÄŸi geçen, halen de  bir çok alanda aşılamayan, bıraktığı ürünlerden istifade edilen binlerce gencin varlığı, akademik kariyer yapan onlarca insanın vazgeçilmezi arasında olmak onun fikirlerinin kalitesine iÅŸarettir.

     Cemil Meriç birçok telif eser ortaya koymuÅŸtur. Bunlardan; Ümrandan Uygarlığa, Işık DoÄŸudan Gelir, MaÄŸaradakile, Kırk Anbar ve Bu Ülke gibi kitaplarına ilaveten burada adını zikredemediÄŸim yüzlerce makaleleri düÅŸünce hayatımızı zenginleÅŸtirmiÅŸtir. Biz “Bu Ülke” adını verdiÄŸi denemeleri hakkında yetersiz ve belki de önemi fazla olmayan çabayla bu mütefekkirimizin dünyasına bir kapı aralayabilirsek kendimizi ÅŸanslı addedeceÄŸiz.

     Her konu baÅŸlığıyla farklı konularda okuyucusunun dikkatlerini dağıtan, karıştıran, harmanlayan, tekrar tekrar acaba ne kastediyor dedirten müthiÅŸ teÅŸhisler... Ki, her birinden bir makale çıkartılabilir. Tam bir beyin fırtınası yapabilecek ok gibi sözler. Bir büyük resme bakar gibi hata ve zaaflarla beraber bitiÅŸik kardeÅŸler gibi örtüÅŸen güzellikler veya tespitler.

     Dünyadaki algıların kendi ülkesindeki yansımalarındaki saptırmaları “ruhumuza giydirilen deli gömlekleri” olarak tarif ederken insanı temelinden sarsmaktadır. Basit bir saÄŸ sol kavramının bile batı ülkelerinde anlaşıldığı gibi ülkemizde anlaşılamaması büyük talihsizlik olarak deÄŸerlendirilir. Ä°lahi veya semavi kitaplarda bile açıkça belirtilen birbirlerini tasdik eden kavramlara anlam yükleme olayı “izm’ler ruhumuza giydirilen deli gömlekleri”nin muhataplarınca tersinden anlaşılır olması Cemil Meriç üstadı üzer.

      Millilik, muhafazakârlık ve tarihiyle barışık bir milliyetçiliÄŸin adıdır Batıda sol. Ülkemizde tarihle milli ve manevi deÄŸerlerimizle sürekli kavgalı olan solun bu yapısını yargılar Üstad.  “Murdar bir halden muhteÅŸem bir maziye kanatlanmak” batıda sol aydınlar için ÅŸeref mesabesinde bir tarz olarak algılandığı halde ülkemizde “izm” lerin etkisiyle gericilik yaftası asılır göÄŸsüne bir kısım aydınların.

       +

     Üstad Cemil Meriç “idrakine deli gömlekler giydirilmiÅŸ” diye tarif ettiÄŸi bir kesim düÅŸünce erbabı insanların, ihtiyar devi kendi muhteÅŸem mazisinde utanır hale getirildiÄŸini vurgular. Cemil Meriç “irfan” kelimesinin ihtiva ettiÄŸi anlamı “irfan da asaletini kaybetti” diyerek hicveder. Hani daÄŸdaki bir çoban da görünüp de bir ömür boyu çalışıp çabalayarak toplamış olduÄŸu binlerce bilgilerin sahibi bir allemeden olmayan veya görünmeyen duruÅŸ, tercih, irade…Ä°ÅŸte irfan, iÅŸte feraset, iÅŸte saÄŸduyu denilen iksirli kelimeler.

     Evet, “irfan” yüklendiÄŸi anlam itibariyle canlı bir kelime. “Türk irfanı” derler ya bu açıdan bakıldığı takdirde “irfanı” tabiyet olarak deÄŸiÅŸtiren aydınlarımızın olumsuz örneklerinden biri Ahmet Cevdet PaÅŸa ki,- bunalım dönemimizin en büyük aydınlarından,- oÄŸlunun Katolik rahibi, Tevfik Fikret adlı ÅŸairimizin de oÄŸlu Protestan papazı olur.Yine o dönemin aydınlarından Abdullah  Cevdet de “Türk irfanını” yok kabul edercesine batı fikriyatına hayranlığından olsa gerek adam olmamızı “damızlık erkek ithaline kadar vardırır” demektedir.

     Cemil Meriç idare ÅŸekilleri olan sistemlerle ilgili olarak da çarpıcı fikirler ileri sürer. Üstada göre Ä°slam bütün beÅŸeri sistemlerin kaynağıdır. Ona göre vatandaÅŸlığı yapan kan ve toprak deÄŸil, inanç demektedir. Büyük fotoÄŸrafa bakılacak olunursa inananlar bir millettir veya inananlar kardeÅŸtir buyruÄŸu temel olmalıdır. Millet tasnifi veya tarifi inananlar, inanmayanlar olarak ikiye ayrılır. Ve yeryüzünde iki milletli bir dünyadan bahseder. Kur’an buyruÄŸuna göre milletin tarifi budur der.

      Kavim kelimesini günümüzde millet olarak anlayıp tarif ediyoruz. Osmanlı da millet denince bir inanç etrafında ortak bir birliktelik oluÅŸturmak olarak tarif edilir. Bu ÅŸekilde bir tarif ebedi buyruk olan dinlere uygun düÅŸmektedir. Sonrası daha anlamlıdır. Müslümanlara göre sosyal sınıflar diye insanlar katagorize edilemez. Servet veya mevki insanlar arasında kast oluÅŸturamaz.

       Ä°nsanlar Ä°slam telakkisine göre “iman” sayesinde yepyeni bir eÅŸitlik kazanırlar. Allah’ın dışında cismani bir otoritenin olmadığı buyrulur. Kulun bütün haysiyeti “mü’min” oluÅŸunda hukuki bir hüviyet kazanır. Bu hüviyet yani kimlik dilenciyi halifeye eÅŸit kılar. Yani baÅŸka bir deyiÅŸle kanunlar önünde susan sultanlar ancak bu büyük fotoÄŸrafta görünür. Bu haliyle Ä°slam telakkisinde “Ä°slam” demokrasinin taa kendisidir demektedir. Batının gerçekleÅŸtirmeye çalıştığı eÅŸitliÄŸi yani demokrasiyi Ä°slam çoktan fethetmiÅŸtir diyerek iddiasını ortaya koyar.

     Üstad Cemil Meriç’in Bu Ülke isimli deneme yazılarının toplandığı her konu baÅŸlıklarında baÅŸlı başına bir büyük makale çıkabilecek bir dolgunlukta olması daha fazla kalem oynatmamıza vesile olabilecek çaptadır. Gelecek günlerde tekrar tekrar bu konulara eÄŸilmemizi gerektiren sebeplere ÅŸimdiden bir ümitle sığınarak mütevazi bir yaklaşım tarzı hoÅŸ görülür ümidiyle..