ÖkkeÅŸ ÅžENDÄ°LLER

Tam otuz yıl oldu. “ÖkkeÅŸ Kenger neden Åžendiller oldu?” diye soruldu ve tartışıldı.
Özellikle bölücü ve mezhepçi Marksistler bu konuyu gündemde tutarak istismar ettiler.
Biz özellikle sessiz kaldık. Sebep ise: Kenger soyadını yeniden alma çabaları idi. Bunun için mahkemeye baÅŸvurduk. “soyadı deÄŸiÅŸikliÄŸi sebebi ile birkaç kuÅŸak sonra aileden kopacak olmamız” esas endiÅŸemezdi. Türklerde secere önemlidir, eski soyadımızın iadesini” talep ettik.

Mahkeme devlet kurumlarına yazdı, istihbarat kaynaklarından gelen cevabi yazılardan dolayı “can güvenliÄŸi sebebiyle eski soyadını kullanmasının mahsurlu olabileceÄŸi için” talebimizi reddetti.

Aslında bu deÄŸiÅŸikliÄŸin, çok anlamlı olacağını biz hiçbir zaman düÅŸünmedik. Hatta bunun yanlış deÄŸerlendirileceÄŸi, Marksist çevrelerin “iz kaybettirdi, meydandan kaçtı” ÅŸeklindeki istismarlarına fırsat vereceÄŸini tahmin ediyorduk. Nitekim öylede oldu.

Soyadı tashihi ile ilgili karar Kahramanmaraş 3.Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından 30.12.1980 tarihinde verildi.

O dönem 12 Eylül darbesi olmuÅŸ, ülke genelinde sıkıyönetim ilan edilmiÅŸti. Sıkıyönetimin müsadesi ile ancak böyle müracaatlar yapılabilirdi ki “böyle bir yola gidilmesinin güvenlik bakımından önemli olduÄŸunu” sıkıyönetim yetkilileri bizzat teklif ettiler. Hatta bu gerekçe ile doÄŸudaki bir ilimize çıkan tayinimi KahramanmaraÅŸ sıkıyönetim yetkililerinin teklifi ve izni ile yaptırabilmiÅŸtik.

Ancak: soyadı deÄŸiÅŸikliÄŸinin yapıldığı tarihten iki gün sonra Marksist bir gazete “ÖkkeÅŸ Kenger soyadını deÄŸiÅŸtirerek Åžendiller oldu.” Åžeklinde haber yaparak kamuoyuna duyurdu. Yani soyadı deÄŸiÅŸikliÄŸinin “güvenlik gerekçesi” bu haberle anlamını o gün yitirmiÅŸti.
Böylece “gizlenmek, meydandan kaçmak” gibi saçma iddaaların manası da ortadan kalkmış oldu. Bunun için soyadı deÄŸiÅŸtirme hikayesini hem dostlarımızın bilgisine sunmak, hem de istismarcıların iddaalarına cevap vermek için yazmak istedik.

Kenger ne demek? Yaylalar da ve kayalık alanlarda yetiÅŸen dikenli bir bitki. Çok güzel ve faydalı sakızı, soyularak yenilen başı ve yemeklik olarak gövdesi ile faydalı bir bitki olarak bilinir. Ancak kenger soy ve tarih olarak bir medeniyetin ismidir. M.Ünal Mutlu’nun Türk Dünyası AraÅŸtırmaları yayınları arasında çıkan “Dünya Uygarlıklarında Türk Dili ve Kenger Uygarlığı” isimli kitabında Kenger Uygarlığından çok detaylı biçimde bahsedilmektedir.
Kengerler çok geniÅŸ bir coÄŸrafya da varlıklarını sürdürmüÅŸ Türkmen aÅŸiretidir. Azerbaycan, Nahçıvan, Suriye, Irak ve Anadolu’nun her yanına yayılmış bir boy.

Rahmetli ilim ve kültür insanı Dr. Mehmet Kengerli’nin ili Azerbaycan’ın TERTER ilidir. Yine Nahçıvan’ın Kengerli ili mevcuttur. Buradan da birçok ilim ve kültür insanı yetiÅŸmiÅŸtir. Anadolu da ise köy ve belde isimlerinde yaÅŸamaktadır.
Bunlardan, Manisa’nın Kula ilçesine baÄŸlı, Kenger Köyü, Mardin Kızıltepe Kengerli Köyü, Diyarbakır Merkeze baÄŸlı Kengerli Köyü, Bismil Ä°lçesinin Kengerli Beldesi, Åžanlıurfa Merkez Kengerli Semti, Osmaniye Kengerli Yaylası…
Yine 13.Y.Y. Halep Türkmenlerinin başı Kenger Bey Osmaniye’deki Kengerli’ye kendi ismini vermiÅŸtir.
 
Bu Türkmen Boyu, Erzurum’dan Sivas’a, KahramanmaraÅŸ’tan Osmaniye, Adana, Manisa, Malatya, Van, Bitlis, Gaziantep, Kilis, Diyarbakır, Mardin, Åžanlıurfa gibi Anadolu’nun her tarafına yayılmıştır. Bizim aile Azerbaycan’dan Anadolu’ya gelmiÅŸtir… Bu konuda geniÅŸ araÅŸtırma ve ilmi çalışma mevcuttur. Biz kısaca bir izahat yaparak konumuza dönelim.

Aralık 1978 K.MaraÅŸ olaylarından sonra açılan dava Adana 1.nolu sıkıyönetim askeri mahkemesi tarafından 8 Agustos 1980 tarihinde karara baÄŸlandı.Biz 1 nolu sanık sıfatı ile beraat ederek tahliye olduk. Bölgede sıkıyönetim olduÄŸu için, bölge dışı sürgün ve genel gözetim uygulaması vardı.

Gaziantep eÄŸitim enstitüsü matematik bölümünde 2.sınıf öÄŸrencisi olduÄŸumuzdan bölge dışı sürgün için Konya’yı seçtik. Okuldan kayıtımızı alarak Gaziantepten otobüsle konya’ya hareket ettik.Yolda sıkı bir ÅŸekilde nokta kontrolleri yapılmaktaydı.
Osmaniye o zaman adananın ilçesi, daha il olmamıştı. Osmaniye ye kadar güvenlik kontrollerini mahkeme kararlarını göstererek,( ahiret suallerinden sonra) geçtik. Ancak Osmaniye de otobüsten indirdiler. Otobüs yoluna devam etti biz ise emniyete… ÇeÅŸitli sorular ve alaycı tavırlardan alınmamızın kasıtlı olduÄŸu sırıtıyordu. O zamanlar “sıkıyönetime soracağız” dendi mi akan sular dururdu. OlaÄŸanüstü ÅŸartları yaÅŸamamış olan genç kuÅŸaÄŸa bu anlattıklarımız hikaye gibi gelebilir, fakat bu uygulamalar o günün gerçekleriydi ne yazık ki…
 
Gece nezarette misafiriz(!) Nezarethane deyince buÄŸünkü gösterilenler gibi deÄŸil, hani ÅŸeffaf, pembe boyalı mavi panjurlu, AB standartlarında karakolların nezarethaneleriyle mukayeseye kalkılmamalı… KöÅŸelerinde kusmuk, sidik kokan, duvarlarında hamam böceklerinin cirit attığı, sivrisineklerle kıyasıya mücadele etmek zorunda olduÄŸunuz bir mekan.
Ertesi günün sabahında “çık serbestsin” kibarlığıyla kapı dışarı. Otobüs bulmak öyle kolay deÄŸil. Aynı ÅŸartlarda Adana, Mersin ve Karaman’da birer gecelik misafirlikten sonra Konya’ya huzur içinde (!) ulaşıyoruz.

12 eylül darbesini Konya’da karşılıyoruz. 12 Eylül ÅŸartlarında bitiriyoruz okulu. Ankara da tayin için kura çekiliyor. DoÄŸuda bir ilimizi çekiyoruz kura da. Tayin yerine gitmeden önce K.MaraÅŸ ta sıkıyönetim yetkililerine olanlarla ilgili gerekli bilgileri veriyoruz. Çünkü: Bırakın güvenlik meselesini güvenlik kontrollerini geçmek bile o kadar zor ki! O görüÅŸmelerde komutanlık yetkilileri ad, soyad deÄŸiÅŸtirme teklifini getirdiler. Ben bu teklife “Aileden kopma gerekçesiyle karşı çıktım. Esas endiÅŸem “KimliÄŸimin yok olması idi”. Komutanlık yetkilileri ise “ bu yolu birçok kiÅŸinin denediÄŸi, en azından bir müddet kontrollerde faydalı olacağı” konusunda ısrar ettiler. Daha sonra soyisim deÄŸiÅŸikliÄŸi için müracaata karar verdik. Gerekli görüÅŸmeler yapıldı. Mahkemeye müracaatı yaptık. Mahkeme duruÅŸmaya çağırdı. Ben birkaç mahkemeye çıkacağımız düÅŸünüyordum. MübaÅŸir “iki ÅŸahit bulup gelmemi söyledi”. Ä°ki ÅŸahit bulduk ve duruÅŸma baÅŸladı.

DuruÅŸma hakimi “ailemize kenger’in dışında hangi lakabın söylendiÄŸini” sordu. Olaylar çok hızlı geliÅŸtiÄŸi için ben hiçbir ÅŸey düÅŸünmemiÅŸtim. Yoksa daha ünlü ÅŸanlı bir soyad düÅŸünebilirdim. Soru karşısında ÅŸaşırdım doÄŸrusu. Hiç düÅŸünmeye fırsat olmadı. Aklıma nasıl geldiÄŸini bile bilmiyorum. O anda “Åžendiller” geldi.
DuruÅŸma hakimi ÅŸahitlere de sordu onlarda tasdik ettiler. “Yaz” dedi katibe: “Kenger yaylalarda yetiÅŸen bir çeÅŸit ot ismi olduÄŸundan alay konusu olmaktadır. Bu yüzden kenger olan soyadının ÅŸendiler olarak tashihine…soyadı tashihinin yapılması için nüfus müdürlüÄŸüne yazılmasına karar verildi” diye yazdırdı kararı. Ben ÅŸoktayım. ÅžaÅŸkınlıktan uzun süre kurtulamadım! “ÖkkeÅŸ Kenger” olarak girdiÄŸim mahkemeden “ÖkkeÅŸ Åžendiller” olarak çıkmıştım. Soyisim maceram böyle baÅŸlamıştı. Avukatım kendince bana moral veriyordu: “Merak etme bir müddet geçsin müracaat eder tekrar düzeltiriz” diyerek. Aslında ben de inanmıştım bu teselliye.
 
Uzun süre o günü bekledim. Ä°htilalin etkisi geçsin ülkede normalleÅŸmeye dönülsün diye ümitlendim. Aradan uzun yıllar geçti. Darbenin etkisi azaldı yeter dedik. Avukatım mahkemeye müracaat etti, duruÅŸmalar yapıldı deliller ortaya konuldu.
Mahkeme karar verdi: “Kurumlardan gelen cevabi yazılardan anlaşılacağı üzere “Kenger” soyadının yeniden alınması talebinin güvenlik gerekçesiyle reddine karar verilmiÅŸtir” diyerek. Eski soyadımızı alma maceramız öyle baÅŸlamıştı, böyle son buluyordu.
Allah ÅŸahittir güvenlik gerekçesini hiç aklımıza getirmedik. Çünkü bizler varlık sebebine ve kaderi ilahiye iman etmiÅŸiz. Canı verende O, alanda O yüceler yücesi olacaktır. Hamd ve ÅŸükür O’na.
Evet Åžendiller maceramızın aslı bu. Selam ve dua ile…
                                                                                        ÖkkeÅŸ ÅžENDÄ°LLER