GÜNEY AFRÄ°KA MÜSLÜMAN TABÄ°PLER BÄ°RLİĞİ
                                                   Muhterem BaÅŸkanlığı’na(*)

Öncelikle “fetva” mahiyetinde bir hüküm belirtecek bir durumda olmadığımı arzetmeliyim. Bu vesileyle Ä°slâmın temel meselelerine ait görüÅŸlerimi sunmak ve siz muhterem kardeÅŸlerimi cevapsız bırakmamayı da uygun gördüÄŸümüzü belirtmeliyiz. Ä°nsan eÄŸer müslümansa, problemleri de varsa, onları müslümanca çözebilmek için –sizlerin ilmi yoldan izzet getiren soruÅŸturmalarınızla çalıştığınız gibi- çareler aramak kadar tabii bir iÅŸ bulunacağını zannetmiyoruz.

Meseleye bakılır; konusunda mütavatiren gelen ve muhkem telakki edilen bir vahiy var mıdır? Varsa, müslümanca davranış ona uymaktan baÅŸka bir yönteme gitmemektir. Söz konusu konuda mümine eriÅŸen vahiyler kesin; net mânada idrak edilen muhkemler olarak bulunamıyor da, müteÅŸabihler kısmında görülüyorsa, onları da muhkemlere götürecek cehdlerle fıkhetmek mecburiyetinde olduÄŸumuz anlaşılır. TebliÄŸine eriÅŸtiÄŸimiz vahiylerin Ä°slâmın esas temeli olduÄŸu ÅŸuurundan uzakta yaÅŸamak, müslümanın izzetine yakışmamaktadır. AraÅŸtırıcılık mükellefiyetinden gaflete düÅŸmek, ilmî yoldan sapma olacağını tespit etmiÅŸ bulunuyoruz. Göz ardı edilemeyecek bir gerçek daha vardır ki, kıyamete kadar yaÅŸayabilecek rahmet ve kolaylığı getiren yüce bir dinin Ä°slâm olduÄŸu bilinmelidir. Bu mükemmel dinin sözcüsü ve temsilcisi de son Allah Resulü’dür. Din, onun getirdiÄŸi tebliÄŸlerle kemaliyle tezahür etmiÅŸtir. Resulullah’tan mütevatiren gelen muhkem veriler esastır. Geri kalan, yani insanın ilmî yoldan oluÅŸuna bırakılan konular ise, füruattır. Böyle olunca, problemlere bakılır; bu iÅŸ sadık haberlerle bildirilen ilahî vahiylerin muhkemlerinin kesin verileriyle sınırlanmışlar mıdır? Yoksa, insanın ilmî araÅŸtırmalarına mı bırakılmıştır? Vahyî tebliÄŸlerle hudutlanmışsa iÅŸ, mesele yok. DeÄŸilse, müslümana yaratıcısı tarafından yeryüzünde halifeler olarak bulunan insanların araÅŸtırmalarına bırakılmış iÅŸler cümlesinden ise iÅŸ, iÅŸte problemler burada baÅŸlar.

Müslüman, kendisinin fikrî cehtlerine terk edilen konularda araÅŸtırmaya geçmesiyle âbit olma ÅŸerefine geçmeye baÅŸlamıştır. Mümin samimidir; ilmi yoldan yani kendisine tebliÄŸ eriÅŸmiÅŸ bulunan vahyi bildirilerin ışığında araÅŸtırmalarda halis bulunurken fikrî cehtlerindeki yanılmalarından bile ecir alacaktır. Allah Teala, araÅŸtırma yolunda olan gayretli muhlislerin çalışmalarından dolayı, isterse isabet ettirememiÅŸ olsun, âbidini mükâfatsız bırakmayacağı haberi gelmiÅŸtir.

Kısacası, Müslüman meselelerini çözmek için olanca gayretini sarfetmekle mükelleftir. Fakih ve muttaki oluÅŸ da, bu mükellefiyetten geçer, ancak. Müslüman, aynı zamanda beÅŸerdir; Hazreti Davut, Hz. Süleyman (A.S)’larda olduÄŸu gibi, deÄŸiÅŸik görüÅŸler sunabilirler. Yeter ki, ilmî yolda halis olsunlar.. Ferdî durumlarda böyledir. Ancak, Müslüman maruf olan iyilikleri emretmek ve yine kötülükleri; tebliÄŸlerle açıklanan münkerleri yasaklamakla; bu baÅŸ ibadeti yapacak bir hey’eti bulundurmakla görevlidirler. Bu görevin neticesi, millet olma izzetine eriÅŸmiÅŸse müminler topluluÄŸu, o zaman manzara biraz daha deÄŸiÅŸiktir.

Her topluluÄŸun bir emiri, her emirin müÅŸavere kuralları, her kurulun ihtisas ÅŸubeleri, daimi faaliyetleriyle, dünün yeni çıkan mes’elelerini çözmek için araÅŸtırma fakültelerini iÅŸletecektir. Ä°ÅŸte insana terk edilen konuların iÅŸlenmesi burada problem olmaktan çıkartılarak, emirin onayına sunulacaktır. Bu kadar dikkatli ve ciddi araÅŸtırmaların neticesini emir de tasdik edip millete sunmuÅŸsa, mesele hallolunmuÅŸ bulunur. Kollektif ictihatların getirdiÄŸi müeyyideler baÅŸka bir araÅŸtırma ictihat ile artık geçersiz ve hatalı bulunmayıncaya kadar, ya da ÅŸartlar ihtiyaçlar deÄŸiÅŸmeyinceye kadar geçerli olacaktır.

Muhkem vahyî verilerin ışığında yapılan ferdî ve kolektif içtihatlara dayanan fetvalar, günündeki hususî sorulara aittir. DeÄŸiÅŸik zaman ve durumlarda geçerli olmayabilir. Dönemin ve ÅŸartların farklılıkları ile yeni mes’eleler çıkarsa ortaya, Müslümanların faydalanmaları (maslahat) da sözkonusu ise, haram hudutlarını zorlamadan görüÅŸler deÄŸiÅŸtirebilir. Bu tespitimizin ışığı altında, sorularımızın bir ikisine misal olarak cevaplar arayabiliriz.

Ä°slâmda esas, bir insanın diÄŸer bir insanın canına kıyması ya hâkim hükmü ile, (kısas); ya da muharebeye mecbur bırakılmış durumlarda (kıtal) yolunda zarureten caizdir. Bu yolların dışında kimse kimseyi haksız yere öldüremez. Åžayet öldürürse, bütün insanlara karşı iÅŸlenmiÅŸ büyük bir suç irtikâp etmiÅŸ olur. Dünya bir imtihan sahasıdır; insan hasta da olabilir, ve bu hastalık karşısında etibba hep aciz bulunabilir de. Hasta müslümansa, çetin bir imtihan sorusu ile karşılaÅŸmıştır. Acı çekebilir, etrafına da çektirebilir. Müslüman meÅŸru her çareye baÅŸvurarak tedaviye ve acıları azaltmaya çareler arayacaktır. Ancak hastaya veya onunla beraber ızdırap çekenlere, merhamet zannedilen bir zaafla, pasif olsun aktif olsun, Euthanesia’ya tevessül edilemez. Bir insanın kesin olarak ÅŸu saat, ÅŸu dakika öleceÄŸi iddia edilebilse bile, bu uzun veya kısa zamanda hastanın hangi kefaretine karşılık olacağını, yahut sabur ibadetini nasıl bir ecrine eriÅŸeceÄŸi bilinmez. Hastanın gayrimüslim bir kimse olduÄŸu görülüyorsa, onun da hangi saat ve dakikada tevbeye yönelerek iman edip etmeyeceÄŸi hakkında bir iddia getirilemez. Bu durumda, ilgiye muhtaç olan hastaya karşı vazifelerini yerine getirmekle yükümlü olan müminlerin nasıl sevap kazanacaklarını kimse kestiremez. Onun için, Ä°slâm, ümitleri yok edecek olan ve ecirlerin yolunu kesen Euthanesia’ya müsaade etmez deriz.

“Hayvanlar üzerinde tecrübeler” konusunda da, eÄŸer baÅŸka yol yoksa, ilmî bir neticeye varmak için zaruret varsa, kâinatta her ÅŸey insanların istifadesi için yaratıldığından, zulmetmeden; acı çektirmemeye gayret ederek hayvanlar üzerinde ilmin gerek gördüÄŸü araÅŸtırmaların mecbur tuttuÄŸu denemeler olabilir diyebiliriz.

Ahireti geri plana iten dünyacı (seculier) endiÅŸelerin ortaya attığı bu ve benzeri konularda, sizler gibi ilmi yolda olan deÄŸerli kardeÅŸlerimizin araÅŸtırma yapması da elbette ki büyük bir ibadettir. Sizleri tebrik ederiz, ecriniz bereket getirsin, araÅŸtırmalarınızın neticesini bizlere de ulaÅŸtırabilirseniz müteÅŸekkir kalırız. Allaha emanet olunuz.