Bahattin BÄ°LHAN
    Alevilik, Hacı BektaÅŸ-ı Veli’yi sevmek ve onun izinde yürümek ise, yine haccı reddetmek, haccı kabul etmemek mümkün deÄŸildir. Hacı BektaÅŸ’ın hacca gitmediÄŸini, hacca gitmeyi kabul etmediÄŸini kim söyleyebilir? 

    Alevileri, Ä°slâm’ın emri olan bütün ibadetlerden uzak tutmak isteyenler var sanki. Gerçi haccın olmadığın, hacca gitmenin gerekmediÄŸini iddia edenler oldu. Bu iddia tutmadı, söyleyenler de beÄŸenmedi. Gördüler ki, Ali’nin hacca gittiÄŸi gerçeÄŸi saklanacak gibi deÄŸil. Hz. Ali’yi bertaraf edip Hacı BektaÅŸ’ı buldular. Diyenler oldu ki, Ali’nin ruhu BektaÅŸ’a geçti. Sonra gördüler ki, Hacı BektaÅŸ’ın da hacca gittiÄŸi açıktır, hatta adından da bellidir.

BaÅŸka bir yöntem bulduklarını sandılar. Diyen oldu ki, “Hac vardır amma, hac, Kâbe’ye gitmek deÄŸildir, Kâbe, insanın gönlüdür. Mekke’de ki, Kâbe’ye varmak gereksizdir. Önemli olan bir gönül Kâbe’sini yapmaktır. Bütün bu yorumları yapanlar, Alevilere tuzak kurmak isteyenler olabilir. Çünkü bu iddiaların gerçekçi olmadığı açıktır. Kim bunları gerçek sayabilir?

    Kabul edelim ki, hac müminin kalbidir, Kâbe’ye gitmek gereksizdir. Ä°yi de Hz. Ali, bunu bilmiyor muydu? Niçin Mekke’ye gitti? Buna bir cevap gerek. Öyle ya, Hz. Ali niçin hac için Mekke’deki Kâbe’ye gitti? Niçin gitti?

    Bu maksatla Hz. Ali saf dışı edilmiÅŸ, yerine Hacı BektaÅŸ konmuÅŸsa,  yine olmadı. Gereksiz ve lüzumsuz bir emek çekilmiÅŸ. Çünkü Hacı BektaÅŸ da  hacca gitti. Onun da hacca gittiÄŸi inkâr edilemez ki! Alevi yazarlar, “Kâbe’nin insan gönlü olduÄŸunu söylerler amma, Hacı BektaÅŸ’ın Mekke’de ki Kâbe’ye gittiÄŸini de kabul eder, mitolojik bir eda ile ÅŸöyle anlatır, derler ki:

    “Hacca gitmiÅŸ olan Lokman Perende, Kâbe’yi tavaf edip haccın bütün törenlerini ifa etti. Bu arada acıktı, arife günü, evlerinde biÅŸinin (Bir çeÅŸit yaÄŸlı ekmek) piÅŸtiÄŸini keramet olarak bildi, arkadaÅŸlarına, “Åžimdi bizim evde biÅŸi vardır, getiren olsa da yesek” dedi. Horasan’da bulunan Hacı BektaÅŸ’a bunların ayan oldu,   hemen birkaç tane biÅŸi alıp Mekke’ye götürdü, Lokman Perende ve arkadaÅŸları bunları yedi, hac dönüÅŸü, Lokman Perende, ziyaretine gelenlere, asıl hacının BektaÅŸ olduÄŸunu söyledi” (Bak: Rıza Zelyut Hacı BektaÅŸ Veli: 12)

     Alevi yazarlara göre Ali, BektaÅŸlaÅŸmıştır, Alevi Ozan Ali Ä°lhami’ye ait bir nefeste ÅŸöyle denmektedir:
                EÄŸlen turnam eÄŸlen Ali misin sen,
                Ali sevilmez mi, deli misin sen,    
                Yoksa Hacı BektaÅŸ Veli misin sen?

     Rıza  Zelyut, kendi ifadesiyle ÅŸöyle demektedir:
    “Hacı BektaÅŸ Veli’nin Hz. Ali’nin don deÄŸiÅŸtirmiÅŸ bir ÅŸekli gibi görüldüÄŸünü rahatça söyleyebiliriz” (Aynı kaynak: 5)

    GörüldüÄŸü gibi, BektaÅŸ için, Ali’nin don deÄŸiÅŸtirmiÅŸ bir ÅŸekli denir. Denir amma bunu kanıtlayan da yoktur. Esasen ne ile kanıtlayacak ki, o da bilinmez. Çünkü Kur’an’la, Ä°slâm ile kanıtlanacak bir durum ortada yoktur. Akıl ve bilimle izahı da mümkün deÄŸildir. O halde ne ile kanıtlanacak? Elde metre yok, endaze yok, bu alan  nasıl ölçülecek?

    Hacı BektaÅŸ’a izafe edilen tek eser, “Makalat” adlı kitaptır. Bu kitabın aslı Arapçadır. Said Emre tarafından Türkçeye mensur olarak çevrilmiÅŸtir. Ferahname sahibi Hatip oÄŸlunun 1409 M. da yazdığı manzum bir çevrisi de vardır. Ä°ki sayfalık bir ÅŸathiye de Hacı BektaÅŸ’a nispet edilmektedir.

    Hacı BektaÅŸ’a sahiplenen Anadolu Alevileri, birçok temel konularda da Hacı BektaÅŸ’a ters düÅŸtüklerinin cevabını vermezler. Bu Aleviler, ilk üç halife’yi ÅŸiddetle reddederler. Gerçek ÅŸu ki, Hacı BektaÅŸ bu görüÅŸte deÄŸildir. O, ilk üç halife’ye oldukça saygılıdır. Onlara Hz. Ali’den önce yer vermektedir. Hacı BektaÅŸ, “Mekalat” adlı eserinde: “Hz. Resul icazetiyle (SA) ve Ebu Bekir ve Ömer ve Osman ve Ali dört çar-i yar icazetiyle…” (Makalat: 85) demektedir. Aynı eserin 95. sahifesinde, “Çar-i yar-ı ba safa” demek suretiyle ilk üç halifeyi saygıyla anmaktadır.

     Bu gün “Aleviyim, BektaÅŸi’yim” diyenler, ilk üç Halife’yi asla  kabul etmek istemezler, okullarda din dersine karşı çıkmalarının sebebi olarak da , “Okullarda Hanefi içtihadının okutulduÄŸunu gösterirler. Ä°mam-ı Azam’ı reddederler. Halbuki, Hacı BektaÅŸ, bu görüÅŸte deÄŸildir, Ä°mam-ı Azam’a gayet saygılıdır.  Bakın Ebu Hanife’yi nasıl tanıyor:
    “Nitekim, Ä°mam’ül-Müslimin, hüccet’ül hakkı alel halki ecmein Ä°mamu Azam ve mukteday-ı muazzem Mevlana Ebu Hanife-i Kûfi en-Numan bin Sabit  Radiyellahu anhüm…” (Makalat: 84)

    GörüldüÄŸü gibi, Hacı BektaÅŸ, dört halife’ye, Ebu Hanife’ye saygılıdır. Çünkü O, Kâbe’ye varıp tavaf yapmakla Hcı olan, beÅŸ vakit namaz kılan, ramazanda oruç tutan, Anadolu halkının Ä°slâm’ın etrafında toplanmasına canla, baÅŸla çalışan Hacı BektaÅŸ’dır.