Murat YÜLEK / Dünya Gazetesi, KÜRESEL BAKIÅž KÖÅžESÄ°
Ä°stanbul Serbest Muhasebeci Mali MüÅŸavirler Odası'nın bu yıl mayıs ayında yaptığı bir araÅŸtırmaya göre, 2008 yılında 1 milyar TL olan dizi yapımcılığı sektorü 2010 yılında yüzde 30 küçüldü. Bunun yanısıra, oyuncular ve cast ajanslarının aldıkları ücretler de düÅŸtü. Buna paralel olarak, sektörde yaklaşık 50 bin kiÅŸi iÅŸini kaybetti.

Sektörün, ilgi ve talebi devam ettirmek ve cirosunu artırmak  için sansasyona olan ihtiyacı buradan geliyor. MuhteÅŸem Yüzyıl isimli dizi bu bakımdan oldukça baÅŸarılı oldu. Büyük kitleleri kızdırdı ancak ratingi arttı.

Diziye ve yapımcılarına kızmaya gerek var mıydı? Ana iddiaları 21. yüzyıl Türk halkının ilkel ve kaba olduÄŸu olan  anlatan "Recep  Ä°vedik" filmleri ve "Türk Malı" gibi dizilerin izlenme rekorları kırdığı ülkemizde, "muhteÅŸem yüzyılı" anlatan bir diziye neden bu kadar kızdık? Para kazanma gayesiyle çekilen vasatın altında bir diziden çok mu yüksek bir beklenti oluÅŸmuÅŸtu ki RTÜK'e on binlerce ÅŸikayet geldi.

Apartman dairesi kültüründen gelen sıradan bir senaristin, muhteÅŸem yüzyılda yaÅŸamış, sofistike bir ÅŸiir geleneÄŸinin en büyük ÅŸairlerinden kabul edilen ve altı dil bilen bir asker-hükümdarı nasıl resmedebileceÄŸini umardınız?  Yine sıradan bir 21. yüzyıl Türk dizisi yönetmeninden, Scott Ridley'nin Gladyatör'ündeki savaÅŸ sahnelerini çekmesini bekleyebilirmisiniz? Turgut Özakman'ın kulakları çınlasın; bugünün Çılgın Türklerinin tarihe bakışlarında, maalesef artık iyice hazmettikleri anlaşılan mickey mouse kültürünün dışına çıkmalarını saÄŸlayabilirmiyiz?

Tarihin en önemli siyasi kiÅŸiliklerinden birisinin, sansasyon yaratarak rating artırmaya dayalı öÄŸelerle donatılmış sıradan bir Türk dizisi senaryosu, karizmatik olmayan bir oyuncu, parlak ancak özensiz kıyafetler ve yatak odası ağırlıklı sahnelerle resmetmesi kimseyi kızdırmamalı. Kol saatli Kara Murat filmlerinden 30 sene sonra, etrafına mumların serpiÅŸtirildiÄŸi, ancak gizlenmiÅŸ elektrik ampuluyle aydınlatıldığı pek sırıtan 16. yüzyıl Topkapı Sarayı'nda kovboy çizmeleri giymiÅŸ Kanuni'nin  filmi... Kısacası "Türk Malı" bir muhteÅŸem yüzyıl.  21. yüzyılda, bazı açılardan o muhteÅŸem yüzyılın epey gerisinde olduÄŸumuzu gösteren bir dizi.

Böyle eÄŸitim sisteminden ancak böyle aydın ve senaristler diyeceksiniz... Haklısınız. Ben yine de aÅŸağıda, Fatih Sultan Mehmet'in bir vakfiyesinin metnini vereyim. Atalarımızın arada iyi ÅŸeyler de yapmuÅŸ olabileceÄŸini anlamamıza faydalı olur. Bir de, muhteÅŸem yüzyılı ve  dönemdeki Osmalı medeniyeti, ve iktisadiyatını Türk malı bir tv dizisinden daha kaliteli kaynaklardan okumak isterseniz Prof. Halil Ä°nacık (özellikle Cambridge'den çıkan "An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1300-1914" - türkçeleÅŸtirildi) öÄŸrencisi Doç. Dr. Bülent Arı (ÅŸimdi Dolmabahçe Sarayı Müdürü), Prof. Mehmet Bulut (ÅŸu anda Harvard'da), Prof. Ä°lber Ortaylı  gibi akademisyenleri okuyun okuyun. Radovan Samarcic'in "Sokollu Mehmet PaÅŸa" eserini de tavsiye ederim (Sabah Yayınları ve Nokta Yayınları ayrı ayrı yayınladı).

"Ben ki Ä°stanbul Fâtihi abd-i âciz Fâtih Sultan Mehmed, bizâtihî alun terimle kazanmış olduÄŸum akçelerimle satun aldığım Ä°stanbul'un TaÅŸlık mevkîinde kâin ve malûmu'l-hudûd olan 136 bab dükkânımı aÅŸağıdaki ÅŸartlar muvâcehesinde vakf-ı sahîh eylerim. Åžöyle ki:

Bu gayr-i menkûlâtımdan elde olunacak nemâlarla, Ä°stanbul'un her sokağına ikiÅŸer kiÅŸi tâyin eyledim.

Bunlar ki, ellerindeki bir kap içerisinde kireç tozu ve kömür külü olduÄŸu halde günün belirli saatlerinde bu sokakları gezeler. Bu sokaklara tükürenlerin, tükürükleri üzerine bu tozu dökeler ki, yevmiye 20'ÅŸer akçe alsunlar.

Ayrıca 10 cerrah, 10 tabîb ve 3 de yara sarıcı tâyin ve nasb eyledim.. Bunlar ki, ayın belli günlerinde Ä°stanbul'a çıkalar, bilâ-istisnâ her kapuyu vuralar ve o evde hasta olup olmadığını soralar; var ise ÅŸifâsı, ya da mümkün ise ÅŸifâyâb olalar. DeÄŸilse, kendilerinden hiçbir karşılık beklemeksizin Dâru'l Aceze'ye kaldırarak orada salâh bulduralar!

Maazallâh herhangi bir gıdâ maddesi buhranı da vâkî olabilir. Böyle bir hâl karşısında bırakmış olduÄŸum 100 silâh, ehl-i erbâba verile! Bunlar ki hayvanât-ı vahÅŸiyyenin yumurta veya yavruda olmadığı sıralarda balkanlara çıkıp avlanalar ki, zinhar hastalarımızı gıdâsız bırakmayalar.

Ayrıca külliyemde binâ ve inÅŸâ eylediÄŸim imâret-hânede ÅŸehîd ve ÅŸühedânın harîmleri ve Medîne-i Ä°stanbul fukarâsı yemek yiyeler! Ancak yemek yemeye veya almaya bizâtihî kendûleri gelmeyüp yemekleri güneÅŸin loÅŸ bir karanlığında ve kimse görmeden kapalı kaplar içerisinde evlerine götürüle!."

Arap sokaklarının ilk skoru

Tunus'da Habib Burgiba'dan sonra yönetimi devralan dikatör Zeynel Abidin halk tarafından alaÅŸağı edildi. Bu zannedildiÄŸinden çok daha önemli bir olay. Mısır'dan Arap yarımadasına ve kuzey doÄŸu orta doÄŸuya kadar yakında önemli geliÅŸmeler olabilir. Her diktatorya deÄŸil ancak halkını aç bırakanların ömrünün kısa olduÄŸunu gösteriyor. Tunus'un yakın zamana kadar "yıldız ekonomi" olduÄŸunu da unutmayalım.

Tunus halkı tarihi baÄŸlardan dolayı Türkiye'yi çok sever. Türkiye olayı tribünden seyretmemeli.