Emre Tokdemir(*)
Ülkemizde, geçen günlerde Altın Portakal adlı bir film festivali vardı ve bu festivalin skandal yaratan bir jüri üyesi vardı 'Emir Kustirica'. Bu jüri üyesi  ülke gündemini meÅŸgul ettiÄŸinden  beri ÅŸu konuları düÅŸünmeye baÅŸladım:’Sanat nedir? Sanatçı nedir? Sanatçıda bulunması gereken özellikler neler?.. Onun  yaptıklarını sıradan insanların yaptıkları ÅŸey den ayıran ve o ÅŸeyi sanat yapan özellikler nelerdir? Ve en önemlisi de 'Emir Kustirica’ sanatçı mıdır?

Kendime bu soruları sordum ve düÅŸündüm. Ancak ne yazık;  gördüm ki büyük emperyalist devletler sinema sektörünü bir araç olarak kullanıyor, bizim sanatçı diye alkışladığımız insanları kullanıyor, tüm dünyayı -sinema sayesinde- vermek istedikleri ÅŸeklin kalıbına döküyor ve sonunda istediklerini elde ediyorlar… Dünyayı bu araçla parmaklarında oynatıyorlar…  Bu durum sadece sinemacılar için geçerli deÄŸil elbette müzisyenler, ressamlar, yazarlar bütün aydınlar içinde geçerli… Güçlü olmak isteyen, dünyaya kendi istediÄŸi ÅŸekli vermek isteyen büyük ülkeler; sömürmek, kullanmak istedikleri ülkeler için bu kalıplardan birisini seçiyor ve bu ülkelere istediÄŸi ÅŸekli veriyorlar... ÖrneÄŸin bir film yapıyor üstün teknolojinin kullanıldığı, diÄŸer sömürülen ülkelerin hayallerini süsleyen ama dile getiremedikleri  konuların yer aldığı bir film yapıyor ve bu üstün teknolojiye hayran kalan milyonlarca insana bu filmi izletiyorlar. O Film dünyada fenomen halini alıyor ve Filmin kahramanları o ülkenin sokaklarında da kahramanlaşıyor. Sokaklarda o filmin kahramanına özenen onun gibi giyinmek isteyen, onun bindiÄŸi arabaya binmek isteyen kısacası onun gibi olmak isteyen milyonlarca insan oluÅŸuyor. Bu sayede de emperyalist ülkeler kendi ürettikleri ayakkabıyı, kotu, ceketi, arabayı, telefonu, saati, bilgisayarı, hatta ÅŸampuanı, jöleyi o ülkede istediÄŸi gibi satıyor ve tabi sonuç olarak ta sömürülen ülkeler ne olduÄŸunu anlamadan bir de bakmışlar ki dışarıya her yıl milyonlarca lira para akıtan, üretim yapamayan, geliri giderini karşılayamayan birer ülke haline gelmiÅŸler..  ekonomik bağımsızlığını kaybetmiÅŸ, Sömürge halini almış bir ülke kalmış ellerinde… Onları kurtarması beklenen, onların umudu olan gençliÄŸin ise ne sömürge olmaları ne de kötü giden ekonomileri umurlarında… Onların da düÅŸündükleri tek ÅŸey: - Film kahramanları ne giyerse onu giymek, yabancı sanatçılarınki gibi birer arabaya ve eve sahip olmak. Yani kısacası onların umudu olan gençlik te uyuÅŸmuÅŸ oluyor… Ne yazık ki. bu durum öyle bir hal alıyor ki ülke kendi öz yemek kültürünü,  kendi ana dilini dahi kaybediyor..  yoz çevirilerle, yabancı sözcüklerle kuÅŸatılmış olan kendi ana kültürleri kaybolup  gidiyor. Yabancılara özenen uyuÅŸuk bir gençlik kimliÄŸini, benliÄŸini, kendi öz menfaatini pis bir sigara dumanı gibi boÅŸluÄŸa savuruyor…
 
Böyle amaçlara bilerek veya bilmeyerek hizmet etmiÅŸ kiÅŸilere  sanatçı demek bana hiç doÄŸru gelmiyor. Normal ÅŸartlarda ülkeleri girdikleri bataklıktan çıkarabilecek yegane kiÅŸilerdir sanatçılar, aydınlar. Ulu önder Atatürk’ün de dediÄŸi gibi ‘Bir millet sanattan ve sanatkardan mahrumsa, tam bir hayata sahip olamaz’. Ancak sanat ve sanatçı ülkesini aydınlığa taşıyacak kiÅŸi olmalı önce kendini benliÄŸini bilmeli geçmiÅŸini unutmamalı. Tarihi bilmeli, bilmediÄŸi konular ve delillerle ispatlanması gereken hassas konular hakkında –soykırım, savaÅŸ suçu, insan hakları, ülkesinin tarihi, ülkesinin benliÄŸi gibi konularda belli amaçlara hizmet edermiÅŸ gibi bilip bilmeden konuÅŸan, kendini, milletini inkar eden, olmayan olayları olmuÅŸ gibi gösteren, iftira eden kiÅŸiler olmamalı... Atalarımızın da dediÄŸi güzel bir laf vardır: - ’Yarım doktor candan, yarım imam da dinden çıkarır insanı. ’Böyle sanatçılar da yarım sanatçıdırlar hem candan, hem dinden,  hem de ülkesinden eder insanı...
 
Åžimdi biz, yıllarca Ä°slam dinini terör diniymiÅŸ gibi gösteren Hollywood yapımlarına nasıl sanat deriz?.  Kalemlerinin ucuyla ülkelerin kaderlerini belirlemeye yönelen  böylesi yoz  yazarlara nasıl sanatçı deriz de benimseriz. Ä°nsan haklarını savunduÄŸunu söyleyen ama Amerika’dan Ä°srail’den çekindiÄŸi için  Afganistan’a, Filistin’e gidemeyen  ressamlara fotoÄŸrafçılara nasıl sanatçı deriz. Aç bir çocuÄŸa yardım etmek yerine ölüme terk eden fotoÄŸrafçıya nasıl sanatçı deriz.
 
Bu dediklerimin hiçbirisi siyasetle alakası olmayan konulardır. Bunlar insanlıkla alakalı konulardır. Sanatçıların aydınların siyaset hakkında demeç vermelerine mitingler yapmalarına karşı deÄŸilim: onlar ülkelerinin aydınlarıdır.. miting yapmalılar ki miting meydanları hiçbir ÅŸeyden haberi olmayan kandırılmış cahil provokatörlere kalmasın. Siyaset yapsınlar ki ülkesinden dünyadan haberi olmayan insanlara kalmasın siyaset. Hepsini de yapmalarından yanayım; sonuçta ülkeleri karanlıklardan çıkmazlardan çıkarmada en büyük pay onlara düÅŸüyor. Ama dediÄŸim gibi bunları sanat maskeli ajanlar deÄŸil; gerçek sanatçılar yaparsa ülke aydınlığa çıkar; daha da bataklığa saplanmaz  Sanatkar kiÅŸi Amerikan askerlerini ülkesinde görünce parti veren kiÅŸiler deÄŸildir. Sanatkar, toplumda uzun çaba ve çalışmalardan sonra alnında ışığı ilk duyan insanlardır…
 
Büyük, güçlü devletlerin oynadıkları bu tip oyunlara kendi yöntemleriyle cevap vermekten baÅŸka ÅŸansımız yok. Biz de sinemacımıza köstek olup sansürlemek yerine ona destek olmalı reklamını tüm dünyada yapmalıyız. Gerekirse resmi ziyaretlerde onları dış dünyaya açarak  tanıtmalıyız sinemacımızı, müzisyenimizi, yazarımızı, ressamımızı… Yurtdışındaki organizasyonlarında engeller varsa kaldırmalıyız reklamlarını yapmalıyız, onların... Sanatçımızı da, siyasetimizi de, iÅŸ adamımızı da deÄŸiÅŸen dünya karşısında deÄŸiÅŸtirmeliyiz artık. Tabii -onlar gibi biz de- sanatı, ülkeleri belirli kalıplara sokmak, insanlarını kandırmak, sömürmek için kullanalım demiyorum.Biz kendimizi anlatalım yeter…  “Ermeni soykırımı” yapmadığımızı sinemacımız tüm dünyaya anlatsın. Kıbrıs da Rumların kardeÅŸlerimize yaptıklarını fotoÄŸraf sanatçımız sergilerinde anlatsın. Kürt kardeÅŸlerimizle aramızda bir sorun olmadığını müzisyenlerimiz tüm dünyaya haykırsın. Onların bizi sokmak istedikleri kalıbı kırıp  kendi ÅŸeklimizi, kalıbımızı, doÄŸrularımızı, düÅŸüncelerimizi tüm dünya göstersin, görsün. Görsün, bilsin ve anlasın ki bu Türkiye ne büyükmüÅŸ densin. Uyansın artık herkes Amerikan rüyasından. Milletimize ve tüm dünyaya büyük Türkiye’yi birlikte gösterelim…