Nihal Bengisu Karaca-Haberturk,  08 Ekim 2010

TARHAN Erdem, 2007 yılındaki analizini tekrarlıyor. Üniversitelerdeki baÅŸörtüsü yasaklarının kalkması halinde baÅŸörtülü sayısının artacağını, başı açıkların yaÅŸamlarının zorlaÅŸacağını söylüyor.

Tarhan Erdem'e, insan hayatlarına, doÄŸal hayatı belirleyen besin zinciri üzerinden bakmasını yakıştıramıyorum. Sayılarla fazla iÅŸtigal etmekten ileri gelen bir yorgunluk ya da özetleme ihtiyacı mı bu? Sözlerinden, baÅŸörtülü ve başı açık oranları arasındaki muvazeneyi korumazsak doÄŸanın, pardon toplumun dengesinin bozulacağı sonucu çıkıyor

Bu, "Tarla farelerinin sayısı azalırsa çekirgelerin sayısı artıyor, bu da bitki örtüsüne zarar veriyor, organik tarım yapamıyoruz" demek gibi bir ÅŸey... Hatırlatmak gerekir mi bilmiyorum, toplum bilimin konusu insandır ve insan hayatları salt deterministik süreçlerle ilerlemez, insanların ve toplumların hayatlarında öngörülebilen ve öngörülemeyen dinamiklerin birbiriyle yaptığı yüzlerce deÄŸiÅŸik kombinasyon bulunur.

Erdem, son yıllarda başını örten kadınların sayısında artış olduÄŸunu, bu durumun üniversitelerdeki serbesti ile beraber zirveye ulaÅŸacağını ve bunun "mahalle baskısı" denilen sonucu doÄŸuracağını düÅŸünüyor. Mahalle baskısı, daha doÄŸrusu "baskı" kavramı, mevzunun nirengi noktasıdır. Örtünen kadın sayısının artmasının bir nedeni "sistemin sistemli baskısı"dır. Bir ayağı "kutsal"a bakan ve yaÅŸanılan ülkenin paylaşılan bir geleneÄŸine tekabül eden bir formu ısrarlı bir biçimde yasaklamak, onun anlamını derinleÅŸtirir, hatta bir dinsel fetiÅŸ haline getirir.

Ben baÅŸörtüsü konusundaki sıkıntılar bittiÄŸinde ve başı örtebilme özgürlüÄŸünün belirli bir yasal düzenlemeyle güvenceye kavuÅŸması halinde, baÅŸörtülü olmaktan vazgeçenlerin yavaÅŸ yavaÅŸ artacağını düÅŸünüyorum; örtünmeye yüklenen anlamda da belirli bir zemin kaybının olabileceÄŸini.

Zira baÅŸörtüsü takmak, diyet yapmak gibidir. Her safhasında ince ayar bir nefis terbiyesi vardır, iç mücadele vardır. Diyet yapmayı yasaklarsanız insanlar, "Benim bu terbiyeye, bu diyete ihtiyacım var, ne hakla yasaklarsın" diyerek "diyet yapma haklarını" savunurlar. Fakat yasağı kaldırdığınızda, masadaki yiyecekler karşısında dirayetini koruyanlar olduÄŸu gibi, direnci düÅŸecek olanlar da çıkacaktır.

Batılı yaÅŸam tarzı ve kodları, moda-medya-kozmetik sektörlerinin cazip kıldığı rol modellerine benzeme isteÄŸi, kadın doÄŸasının içeriden yaptığı "beÄŸenilme/güzel bulunma/tercih edilme" arzusu, sekülerleÅŸen hayatın kafa karıştırıcı sinyalleri derken kendisini başı açık kadınların dünyasında bulacaktır birçok genç kadın. Nitekim geçtiÄŸimiz zaman zarfında çalışma hayatına atılan pek çok başı örtülü kadın da, gerek her adımda bir yasaÄŸa toslamak gerekse modern yaÅŸam/giyim tarzının daha cazip gelmesi gibi nedenlerle baÅŸlarını açmayı tercih etmiÅŸlerdir.

Onlar gayet dindar, muhafazakâr ortamlarında bu tercihi yaparken karşılaÅŸabilecekleri mahalle baskısını göze alabilmiÅŸlerse, emin olun zaten başı açık olan kardeÅŸlerimiz de baÅŸörtülülerin artması ihtimalinde yaÅŸanması muhtemel mahalle baskısını delmenin bir yolunu bulurlar; kimsenin endiÅŸesi olmasın.

Ben baÅŸörtüsünün/tesettürün öncelikle bütün dinlerde, ayrıca Kuran'da ve Ä°slam geleneÄŸinde bir karşılığı, yeri ve anlamı bulunduÄŸuna inanan biriyim. Dolayısıyla "Yasaklar kalktığı zaman baÅŸörtülü sayısı azalır" gibi tahminlerde bulunmakla beraber bu olasılığı sevindirici bulanlardan deÄŸilim. Bunları Tarhan Erdem ve onun gibi endiÅŸeleri olanların analizlerine katılmadığımı ve üzüntülerinin mesnetsiz olduÄŸunu belirtmek için yazıyorum.