EBU HANÄ°FE'den GÜLDESTE
ARAÅžTIRMAYI DURDURAN Ä°NSAN HELAK OLUR
                                  <<TAKLÄ°T TAKVADAN SAYILMAZ>>
                                                                          Ebu Hanife_______________
                                                                          Çevirenler:  H. Basri Çantay
                                                                                               Naim ErdoÄŸan
                                                                                               S. Sanih
                                                                                               Osman KeskioÄŸlu
    <<BilmiÅŸ ol ki, amel ilme uyar. Nasıl ki aza gözün görmesi sayesinde hareket eder. Az dahi olsa ilim ile amel, çok amel ile olan cehaletten daha faydalıdır. Bu ÅŸuna benzer. Çölde bir adamın yanında az miktarda azık bulunsa bile doÄŸru yolu bilirse kurtulur, bu onun için, yanında çok azık bulunup ta doÄŸru yolu bilinmeyen kimseden daha hayırlıdır. Cenab-ı Hak ÅŸöyle buyurur: “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Bunu ancak aklı olanlar anlar.>>*

<<… evvela Allah’ın kitabından alırım. Onda bulamazsam Peygamber’in Sünnetinden alırım. Allah’ın Kitabında, Peygamber’in Sünnetinde bulamazsam Ashabının sözlerine bakarım, istediÄŸim sözü alır, dilediÄŸini bırakırım. Ve onların sözlerinin dışında baÅŸka kavil aramam. Ä°ÅŸ Ä°brahim Nahai, Åža’bi, Hasan Basri, Muhammed b. Sirin, Said b., Musayyip gibi zevata gelince, onlar nasıl ictihad ettilerse ben de ictihad ederim.>>*

      <<Salih –doÄŸru olmayan- bir hadisle amel etmek, sapıklığın ta kendisidir. Zavallı insanlar da doÄŸru olmayan hadislerle amel edip sapıtıyor ve tefrikaya düÅŸüyor.>> <<Kur’ana aykırı bir hadis rivayet eden herkesi reddetmek, sözünü ve fikrini kabul etmemek, hiçbir zaman peygamberi red ve tekzip etmek demek deÄŸildir. Yalan hadis rivayet edenleri; peygambere iftira edip onun demediÄŸini ( Peygamber ÅŸöyle buyurdu) diyerek yalan isnat eden kimseyi kabul etmemek ve fikrini savurup atmak gerektir.

    <<Ey kardeÅŸ! Åžunu iyi bil ki, seviye bakımından en düÅŸük ve zayıf olan sınıf –millet-- adaleti ve zulmü bilmeyenlerdir. >> <<….bazı kelimeler vardır ki insanoÄŸlu, onu, ilk defa duyunca anlayamaz. Fakat tefsir edilerek izah edilirse gönlü hoÅŸnut olup razı olur.>>

    <<Aramayı geciktirmesi ona (insana) caiz olmaz. Bu hususta duraklaması ile, o ma’zur tanınmaz. Duraklarsa –belki—küfre girer.>>** <<…bilerek yapılan az amel bilmeyerek yapılan çok amelden daha hayırlı ve faidelidir.>>  <<Allah, mü’minlere farz kıldığı ÅŸeyleri yerine getirmelerini, dini kabul ettiklerinden sonra emretmiÅŸtir.>> <<Bir Müslümana günahlardan her hangi bir günahı (iÅŸlemesi) sebebiyle, velev ki o günah büyük olsun, onu helal tanımadıkça kafir demeyiz?...>>**

    <<Vilayet, (velilik) güzel amele karşı rıza göstermektir. Bereat ise, çirkin amelden nefret duymaktır.>>

     <<Kalplerdekileri Allah’tan baÅŸka hiç kimse bilemez. Peygamberlerine hususi surette veya vahyile kalbi bildirmiÅŸ ise ancak o zaman bilebilirler. Kim vahiysiz kalplerdekileri bildiÄŸini iddia ederse Allah’lık iddia etmiÅŸ olur ki, büyük günah iÅŸlemiÅŸ ve cehennemi edebi olarak hak etmiÅŸtir.>>

     <<BulabildiÄŸimiz kavlin en güzeli budur. Her kim bundan daha iyisini bulursa ona tabi olsun…>>* <<Her hangi bir kimse için, nereden çıkardığımızı bilmeksizin bizim düÅŸüncemizi benimsemesi doÄŸru deÄŸildir.>>***

      Ebu Zehra der ki: <<O,  Kitap ve Sünnetin naslarıyla Ashab-ı Kiram’ın fetvalarından baÅŸka ahval hususunda kendini serbest görüyor, tabiinin kavline bakıp incelemeye kendini selahiyetli buluyor, hata ve sevabını araÅŸtırıyor, ona göre kabul ediyordu. Çünkü Tabii’nin re’yini taklit etmek, ona uymak vacip deÄŸildir. Ve bu TAKLÄ°T TAKVADAN SAYILMAZ.>>*
____________________________
* iÅŸaretli kaynaklar, Osman KeskinoÄŸlu’nun Prof. M. Ebu Zehra’dan çevirdiÄŸi <<Ebu Hanife>> adlı kitabındandır. Sh: 182, 297, 183, 63.
** iÅŸaretli kaynaklar, Hasan Basri Çantay’ın çevirdiÄŸi, <<Fıkhi Ekber>> adlı… S: 22, 15.
*** iÅŸaretli kaynak, S. Sanih’in Dr. Said Ramazan’dan çevirdiÄŸi, 8 sayılı Kriter, S: 19. DiÄŸerleri ise, Naim ErdoÄŸan’ın çevirdiÄŸi <<Ä°mam-ı Azam’dan Cevaplar>> adlı kitaptandır. Sh: 18, 57, 16, 25, 12, 21, 77, 49.