Üniversite Ortamı Bize Ne ÖÄŸretir Prof. Dr. Ä°brahim ORTAÅž, Çukurova Üniversitesi
Platon'un üniversitesinden günümüz üniversitelerine kadar üniversiteler bilginin tartışıldığı ve çıktılarının topluma hizmet olarak sunulduÄŸu ortamlardır. Her yönü ile ortaöÄŸretim ve meslek okullarından ayrıdırlar. Üniversitede meslek dersinden herhangi bir sorun ilgili bilim disiplin veya üniversite genelinde tartışılır, herkes görüÅŸlerini açıklar ve sonuç genelleÅŸtirilir. Üniversitede herhangi bir ÅŸeyi tartışılmasında üniversite dinamiklerinin önemi yadsınamaz. Üniversite yönetimleri de zaman zaman doÄŸrudan üniversitelerin açılış dönemlerinde verdikleri derin mesajları ile veya yarattıkları akademik ortamı ile katkıda bulunurlar.
Üniversitelerimizin YÖK yasası ile akademik ortamından uzaklaÅŸarak ve savrularak geldiÄŸi bugünlerde ileri lise düzeyinden öteye geçemediÄŸi sıkça vurgulanmaktadır. Ek ders, ikinci öÄŸretim, dışarıda iÅŸ yama ve danışmanlık gibi ek gelir süreci bilim adamlarını bilimsel ortamdan ve anlayıştan koparmış durumdadır. Maalesef öÄŸretim üyelerinin gelirlerinin mezunlarının maşından üç katı daha düÅŸük maaÅŸ alıyor olmasının da etkisi ile üniversitelerdeki savrulma kendisine haklılık kazandırıştır. Maalesef bugün üniversitelerimiz ülkenin sorununa çözüm üretmek yerine günlük kaygıların karşılanmaya çalışıldığı düzeye kadar düÅŸmüÅŸtür. DoÄŸal olarak bütün bu geliÅŸmeler toplumunda gözünden kaçmadığı gibi üniversiteler hızla akademik bilinçten uzaklaÅŸmaktadırlar. En kötüsü üniversiteye yeni gelen öÄŸrenciler ve yeni akademik hayata baÅŸlayan genç dinamikler de bu ortamda akademik bir kimlik ve tutum kazanamıyorlar.
Açılış Dersi Ä°le Çok Önemli Mesajlar Verilir
Bütün dünyada üniversiteler açılış dersi ile baÅŸlar. Açılış dersi için de genelde bilimsel birikimi ve deneyimi olan akademisyenler çağırılır. Üniversitenin açılışında üniversite yöneticisi üniversitesinin stratejisini ve geleceÄŸe yönelik ufuklarını çizerek bilinenin ötesinde geleceÄŸi yakalama hedefi gösterir. Üniversitelerin açılışında öÄŸrencilere üniversitenin ne olduÄŸu, üniversiteden ne beklendiÄŸini, öÄŸrencilerin nasıl üniversiteli olacağı dersleri de iÅŸlenir. Üniversitelerin üniversite olması, saygınlığının korunması ve sürekliÄŸin saÄŸlanması için üniversitenin kendi özeliklerini ve konumunu geleceÄŸe güçlü bir ÅŸekilde aktarması gerekir. Dolayısıyla öÄŸrencilere ve diÄŸer paydaÅŸlara verdiÄŸi ilk ders mesajı çok önemlidir. ÖÄŸrencilere ilk günde nasıl bir izlenim verilirse öÄŸrenci de ona göre kendi yol haritalarını çizer.
Benzer bir ilk ders mesajı konuÅŸmasını Dr. Erdal Atabek, 5 Ekim 2009 tarihli köÅŸesindeki "Paylaşım Günleri" yazısında Eton Koleji öÄŸretmeni William Cory'nin 1861 yılında yaptığı bir konuÅŸmanın özetini bir konferans vesilesiyle okurları ile paylaÅŸmıştır. Yazının üniversite eÄŸitimi için öÄŸretici yönünü alıntı yaparak paylaÅŸmak istedim. .
Cory, okula gitmenin sadece bilgi edinmek için olmadığını, baÅŸka ÅŸeyler kazanmak amacını da taşıdığını söylüyor:
'Ä°nsan büyük bir okula bilginin de ötesinde bir ÅŸeyler almak için, bazı sanatları ve alışkanlıktan kazanmak için gider.
-Özen gösterme alışkanlığı için,
- Kendini anlatma sanatı için,
- Yeni bir entelektüel konuma geçebilmek sanatı için,
- BaÅŸkasının ne düÅŸündüÄŸünü hemen anlayabilme sanatı için,
- GörüÅŸlerinizin onaylanmamasına ve reddedilmesine katlanabilme alışkanlığı için,
- Medeni bir ÅŸekilde olumlu ya da olumsuz görüÅŸ bildirebilme sanatı için,
- En küçük ayrıntılara dikkat edebilme alışkanlığı için,
- Belli bir zaman süresinde mümkün olanı kestirebilme alışkanlığı için,
- Zevklerini geliÅŸtirebilmek için, ayırt edebilmek için,
- Zihinsel cesaret için, zihinsel saÄŸlamlık için. Hepsinden önemlisi, insan büyük bir okula
kendini tanımak için gider' diyor. Yazar ilgili kitabın kaynağını da belirtmiÅŸ (Kaynak: Eton Reform. London: Longman, Green, Longman,1861. AL. ATABEK 5/10/2009).
Harvard Üniversitesinin Temel ÖzelliÄŸi Nedir?
Dr. Atabek, William Cory'nin sözlerinin bilim ve öÄŸretim iÅŸini bütünsel olarak gören ve dünya üniversiteleri içinde ilk sırada yer alan Harvard Üniversitesinin bu öneriden hareketle 'Harvard Çekirdek EÄŸitimi'ni kuracak ve bu öÄŸretiye uygun eÄŸitim gerçekleÅŸtirecektir.
Bu 'Çekirdek EÄŸitimi' altı konu ile bütünleÅŸtirilmiÅŸtir:
Edebiyat-Sanat, Fen Bilimleri, Tarihsel Ä°nceleme, Sosyal Analiz, Yabancı Kültürleri Tanıma, Etik DüÅŸünce gibi dersleri öÄŸrencilerine aldırtmaktadır. ÖÄŸrencilerin ancak bunları öÄŸrendikleri zaman bir dünya görüÅŸü kazanacakları düÅŸünülmüÅŸtür.
Her ne kadar dünyanın nasıl sömürüleceÄŸi, paradan para kazanmanın nasıl saÄŸlanacağı Harvard Üniversitesinde öÄŸretilse de kendi eÄŸitim iÅŸini kendi ekseninden çok iyi yapıyor. Hedefine uygun insan yetiÅŸtirmede bir numaralar. Bizim de çekirdek eÄŸitim tarzı bilim felsefesi ve tarihi, uygarlık tarihi, yöntem ve analiz, insan ilimleri, fen bilimleri ve medeni hukuk gibi dersleri okutarak öÄŸrencilerimizin yaÅŸamı bir bütün olarak anlamasını saÄŸlayabiliriz.
Üniversite Meslek EÄŸitimi Veren Kurumlar DeÄŸil, KiÅŸiyi GeliÅŸtiren Ortamlardır
Sadece bir meslek sahibi olmak insanı kurtarmıyor. Bir meslek artık yetmiyor. Gerçek bir 'dünya aydını' olmak için çok yönlü eÄŸitim almak gerekiyor. Veya kendi kendimizi eÄŸitmemiz gerekebilir. Üniversite yöneticilerinin vizyonu, misyonu geleceÄŸi çizme ona uygun hedef koyması önemli. Akademisyenlerinin bilgi görgüleri yanında mesleki derinlikleri önemli olmaktadır. Nihayetinde öÄŸrencileri geleceÄŸe taşıyacak olan üniversite ortamı ve eÄŸitmenlerin öÄŸreticilik yeteneÄŸi önemlidir.
Bu bakımdan öÄŸreticinin de çok yönlü ve fonksiyonel olması gerekir. ÖÄŸreticinin genel aydınlanma, felsefe, sanat, sosyoloji, tarih gibi öÄŸretim yöntemi, psikoloji, biliÅŸim teknolojisi bilgisi ve birikimi olması da gerekir. Bu bakımdan öÄŸreticilik bir eÄŸitim kurumundan mezun olmak deÄŸil kendi başına bir meslek olarak kabul edilmesi gerekir. Aslında öÄŸreticilik mesleÄŸinin birçok alanda uygulanması gerekir. Ä°lla ki sizin okulda öÄŸretici olmanız gerekmiyor, deÄŸiÅŸik kurumların eÄŸitim programlarında da bu yeteneÄŸin sergilenmesi gerekir. Bunun için kiÅŸinin artık çok yönlü ve birkaç alanda kendisini geliÅŸtirmesi gerekir.
Üniversite Hakikat ve Gerçeklerin ÖÄŸrenildiÄŸi Ortamlardır
Üniversite bilinen deÄŸil bilinmeyeni araÅŸtıran öÄŸrenen bir ortam olarak geleceÄŸe yönelmesi gerekir anlayışı ile hareket etmek zorundadır.
Üniversite gibi hakikati ve gerçekleri öÄŸrenme sanatının öÄŸretildiÄŸi, açık tartışmanın yapıldığı, kiÅŸiliklerin geliÅŸtiÄŸi ortamlara her yıl ortaöÄŸretimden gelen taze kanın katacağı dinamik anlayış kucaklayan ve kendi birikimi ile geleceÄŸi hedeflemeli. Bu baÄŸlamda üniversite bir meslek edinme yeri deÄŸil, aydınlanma ve topluma hizmet sunabilecek nitelikli bilgi üretme ortamıdır. NiteliÄŸi yüksek, kendi yol haritasını çizmesini beceren, iÅŸ üretebilme potansiyeli olan insanların yeteneklerinin geliÅŸtirildiÄŸi ortamlardır.
Kavram ve Stratejiler Önemli
Eski Petrol Mühendisleri Odası BaÅŸkanı Necdet Pamir bir TV programında üniversite mezunlarının kendi alanındaki kavramları bilmediklerini belirtiyor. Ayrıca konu ile ilgili dünyadaki geliÅŸmeler ve stratejileri bilmediklerini belirtiyor. Gerçekten üzücü bir durum. Sayın Pamir, üniversite eÄŸitimin artık statik yapıdan dinamik yapıya geçmesi gerektiÄŸini belirtiyor.
Üniversitenin Sorunlarınının Her Düzeyde Tartışılması Akademik Bilinci GeliÅŸtirir
Üniversite gibi özerk ve sivil kurumlarda hepimizin zaman zaman kurumun ileriye saÄŸlıklı taşınması için üniversitenin gördüÄŸümüz sorunlarını da tartışmamız gerekir. Unutmayalım, hiçbir üniversite yöneticileri istediÄŸi için tek başına üniversite geliÅŸmemiÅŸtir. Mutlaka üniversiteyi oluÅŸturan öÄŸrenci, çalışan ve öÄŸretim üyelerinin sivil çabaları önemlidir. Üniversiteyi üniversite yapan da üniversite paydaÅŸlarının dinamik çabalarıdır. ÖÄŸretim elamanları olarak bizler de yönetimlerden ayrı olarak kendimize görev edinebilirsek üniversitelerimizi güçlendiririz.
Üniversitelerin bilimsel kalitesi kadar sürekliliÄŸi, eÄŸitim ve araÅŸtırma kalitesinden taviz vermemesi için hepimizin sorumluluk alması gerekir. Bu sorumluluÄŸun, gerektiÄŸinde yanlış giden sürece karşı demokratik yollardan öneri ve uyarılarda bulunması da öÄŸretimin diÄŸer önemli bir tarafı olarak görülmelidir. Toplumun üniversite hocalarından, özellikle profesör kadrosundaki hocalardan beklentileri oluÅŸmaktadır.
Üniversitelerin bilimsel iÅŸleyiÅŸi sorunları (akademik kadroların saÄŸlam ve nitelikli seçimi, bilimsel araÅŸtırma potansiyelinin artırılması) yanında çokça ÅŸikâyet konusu olan kaynakların adil dağıtılması (proje, kadro, lojman dağıtımında adamına ve oy veren vermeyen ayrımına göre deÄŸil, liyakate ve ürettiÄŸi bilimsel bilgiye göre yapılması) konularındaki sorunları tartışmalı ve mümkün olduÄŸunca öÄŸrencilerimize örnek davranışları göstermemiz gerekir.
Nihayet aldığım çok sayıda e-posta iletide deÄŸiÅŸik üniversitelerimizde yığınla yönetsel sorun dile getirilmektedir. Bütün dünyada olduÄŸu gibi profesör arkadaÅŸlarımızın zaman zaman bulundukları idari ortamlarda herhangi bir beklenti içinde olmadan eksik gördüklerini, yanlışları, varsa iyi yapılan iÅŸleri yöneticilere iletmesi, düzelmiyorsa uyarıda bulunması da üniversite ortamının bir gereÄŸi olarak dile getirmelidirler. Üniversiteler öncelikle öÄŸrencilerin olduÄŸu için onların da üniversite sorunlarına taraf olmaları önemsenmelidir. ÖÄŸrencilerin temsilcilerinin de kurullarda yer alması ve sorunlara sahip çıkması, gerektiÄŸinde muhalefetini de uygun dille yapması yararlı olacaktır.
Sonuç olarak bugün ülkemizde 130 üniversitede 2 milyon civarında öÄŸrenci ile eÄŸitime-öÄŸretim yapılmaktadır. Bizler istemesek bile üniversite içi ve dışı dinamikler bizleri doÄŸrudan ve dolaylı olarak eÄŸitmektedir. Bilimsel araÅŸtırma ve eÄŸitim yanında üniversitenin iç iÅŸleyiÅŸ yapısının saÄŸlıklı yürümesi için, gelecek kuÅŸaklara örnek olmak için, akademik yaÅŸamın nüvesi olan düÅŸünce özgürlüÄŸü için gerektiÄŸinde itiraz etmeyi ve eleÅŸtirel olmayı bilmeliyiz. Yoksa kral çıplak mı, giyinik mi, çocuklara sormak zorunda kalırız.
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
