TEK OKUYUCU Ä°ÇÄ°N KISA HÄ°KÂYELER HAYVAN GÖZLEMLERÄ°M VE AHLAK DERSLERÄ° Prof. Dr. Mustafa ErdoÄŸan Sürat
Ä°ki kuÅŸ var. Bir kuÅŸ var. Hadi ahlak derslerine geçelim hikâye bitti. Biraz sabretsene, a…a…a! Biten bir ÅŸey yok, azcık sabır. Anlat öyleyse!
Bir kuÅŸ var. Ä°ki kuÅŸ var. Ä°kisi aynı hayvan, birisi senin gözlemlediÄŸin ve hikâyene aktardığın; diÄŸeri yazılarda deÄŸil, gerçek hayatta yaÅŸayan, asıl kuÅŸ. Anlatım, asla tam olmamalı, eksiksizlik tutkusu anlatımları adileÅŸtirir, ayaÄŸa düÅŸürür. Haklıymışsın! O zaman anlatım bitsin, hemen ahlak dersi
baÅŸlasın! BaÅŸla: Gözlemler bizim sahibimizdir, kararlarımızı, zevk ve üzüntülerimizi yönlendiren, yaptığımız gözlemdir: PÄ°NOÅžE belki iyi bir komutandı, fakat onu, vahim eylemleri bulunan bir cani biçiminde algıladık, nefret ettik ondan. Nefret bizim deÄŸil, sevgi de; hepimizin sahibi gözlem her ÅŸeyimizin sahibi o; ah bu gözlemler! Hepsi bu kadar, söylenecek ne kaldı? Sahi ne kalmış olabilir? BaÅŸa dönelim: Bir kuÅŸ… Geç kuÅŸu, biraz yürü. Sağında bir akasya aÄŸacı olacak, gördün mü? Ne aÄŸacı be… Tanrım herhalde aklımı yitiriyorum. Nerede kalmıştık? Edebiyat ciddiyet ister, buyurun diyorum, azcık ciddiyet ve gözlem!
Fundalık alanlarda yaÅŸayan tüm hayvanlar da niyet ve gözlem sahibidirler. Niyetin sahibi canlının kendisidir. KuÅŸ yükseklerden sana bakarken belki de sana bakmaktan caymıştır, ÅŸu an baÅŸkasına alaka duymaktadır. Fundalık hayvanları, atalarının uzaktan nasıl gözüktüÄŸünü daima merak etmiÅŸlerdir. Bizlerin, hızlı trenimizin pencerelerinden bakınırken resmini çektiÄŸimiz; seyredenlere ise, iki ayağı ve tüylü, uzun kuyruÄŸu üstünde, tilki misali-sanki- dengede zor dururmuÅŸ izlenimi veren türler ise, gerçekte, yan yatarken fotoÄŸrafı dikine çekilmiÅŸ enli, hatta etli butlu Ebabil kuÅŸlarıdır. Çok saygın bir ebabil olan ÅžE... K. da, büyük dedesinin eski çaÄŸlarda ne yiyip, ne tür topraklara hızlıca tüy sürdüÄŸünü, nereden su içtiÄŸini merak etmeye baÅŸladığında, henüz on-beÅŸinde ÅŸakacı birisiydi: hani “Hey on beÅŸli on beÅŸli, Tokat yolları taÅŸlı”, anlarsınız ya! … Harita mühendisi, ekibe kılavuzluk yapan kadına yönelerek,
-“Bak hava karardı, istersen sen köye dön” demek niyetinde idi. Fakat bu mühendisin niyeti neticede, havada tarihsel keÅŸif uçuÅŸları yapan çok sayıda ebabilden birisi deÄŸil miydi? Hatta insanı açık-açık konuÅŸma ve hatta haddini aÅŸmaya sevk etmeyin lütfen: harita mühendisimize ait o niyetin, Åž. K, kısaca Ebabil K. olduÄŸunu, herkes bilmiyor mu? E, peki, geriye ne kalıyor o zaman? Bir kuÅŸ yorulduÄŸunda ne yapar ki? Atalarının yaÅŸadığı arazilere ait dev bir krokiyi zihnine iyice kazır ve yuvasına döner; ot ÅŸiltesinin üstüne boylu boyunca uzanıp yatar… Belki niyetlenir akÅŸamdan yatmaya… Tren geçerken fotoÄŸrafını çekiverdiÄŸin o sere serpe yatmış kuÅŸcağızdı, objektifin açısı dönüverdi, onu ayakta duran bir tilki zannettin. Ahlak derslerinin tehlikesini gören yorgun bir göz de, izlenimlerin tamamını okumadan bu noktada sayfayı kapatabilirdi, ne var ki sayfa kapamak gözlemci bir Ebabil’dir ve harita mühendisi olayındaki durumun tersine, kiÅŸi iÅŸleme deÄŸil, iÅŸlem kiÅŸiye sahiptir artık. Mühendisin niyeti olan kuÅŸ, harita mühendisimize aitti; buradaysa durum farklı: kiÅŸi gözlemin emrinde. Yani gözlem bir varlık, kiÅŸi-okuyucu- onun bir organıdır. Paranın üstü kalınca, asıl büyük kısım, cüzdan sahibine bırakılmaz mı? EBABÄ°LOÄžLU Åž.K.-ki açılımı Åževket Kadri’dir-paranın üstü kalsın dedikten sonra, hızla iniverdi faytondan. Geneleve gelmiÅŸti. Åževket Kadri beyin, geneleve gitmenin ahlaksızlık olduÄŸunu anımsayarak evine döndüÄŸü saniyede, bizlerin de, gözlemci ebabilin resmini çektiÄŸimizi anımsamakta yarar var sanırım. Hikâyenin kolay algılanmasına yardımcı olacağı düÅŸüncesiyle, Åževket bey’in aldığı notlar, aslında, meseleyi somutlaÅŸtırmıştır bile. Åžimdi o notlara bir göz atmak birçok hususun dökümü gibidir: Sahne: KuÅŸ kılığında bir çocuÄŸu annesi çağırmaktadır. Çocuksa kuÅŸ olduÄŸuna öylesine inanmıştır ki, “bir kuÅŸ asla annesi tarafından yemeÄŸe çaÄŸrılamaz” felsefesiyle-yahut haklı ve doÄŸru düÅŸüncesiyle-hiç oralı olmaz.
-“Annen hangisi bakalım, yumurcak?” Åžu köy evlerine özgü sundurmadan bize doÄŸru bakan basma elbiseli hanım mı?”
-“ Hayır, bayım; benim annem, harita mühendisinin kılavuzluÄŸunu yapıyor, O entari giymez meslek icabı, geniÅŸ kumaÅŸ pantolon üzerine uzun kollu, dizlere kadar gelen eÅŸofman üstleri kuÅŸanır, baÅŸörtüsünü üstüne salar!” Cevap böyleyse irdelemesi de ÅŸuna varıyor yani dersimize: Ahlakça saÄŸlam çocukların anneleri hakkında ve hatta aile büyükleriyle alakalı bilgileri bulunur daima. O zaman tekrar, atalarının yaÅŸam tarzını cansiperane araÅŸtıran, araÅŸtırmacı kuÅŸ EBABÄ°L Åž.E…K. tarafından zihinde kaydedilmiÅŸ krokinin tasviri ve günlük NOTLAR-3 EKÄ°M 2009 TOKAT:
Boyu birkaç VERST-Rus uzaklık birimi-, eni boyundan uzun-Soru: “Peki daha uzun olan boy deÄŸil midir?” Yanıt: “Orasını karıştırma!”- ve sonbahar yaÄŸmurlarıyla yeÅŸermiÅŸ bir yaylak… Yay hayvanlarını kal cascavlak, HEHHEH! Kim güldü? Herkes ellerini sıranın üstüne koysun ve tahtaya doÄŸru baksın. Yeniden gramer yazmak pahasına, Türkçe konuÅŸacağız ve o kıkırdayan soysuzu hep birlikte bulacağız. Hep birlikte soysuz kaldım-CAK lığımız MIÅž LARI yormuÅŸ CA SINADAN saysa! Hepsi bu, herkes suçlu, cıvık aramızda, biz bir bütünüz, bu bütün, suçludur, cıvıktır. Cıvık ve cürüm dolu birileri karşısında, herhalde susacak deÄŸiliz: Elimiz armut toplamıyor ya. Buyurun hep birlikte âmin diyelim; bunlara beddua edelim. Dönelim doÄŸa betimlemelerimize:
Arazi hafif yamaçlarla bezeli, yamaçların üstü kimi zaman aÄŸaçlandırılmış izlenimi veriyor. Buralarda devinim biraz karışık: koyunlar gecenin nedensiz ayazında donuyor ve sanırım aÄŸaçlaşıyorlar. Boyalı tüyleri donmuÅŸ bu hayvanların, alaca karanlıkta parıldıyorlar: sarı-yeÅŸil, mor, kırmızı hatta içerisinde kurÅŸun renkli petekler yer alan koyu lacivert bir ton. Rengârenk hayvan-aÄŸaçların ömrü buzlar eriyince sona erecek, zira donmuÅŸ bacakları üzerinde dimdik duran, koç, sivri-sinek, leylek ve zürafa misali uzun bacaklı hayvanların havalar ısınıp don çözülünce nasıl da yere yuvarlandığını görmemek imkânsızdır, görülen manzaraya ise yürek mi dayanır… Eriyen sürü yamaçtan aÅŸağı kayıyor ve sen, dedelerinin kuÅŸ bakışı-kim bilir kaç bin kez seyrettiÄŸi-toprakların bir krokisini çıkartmakta aciz kalıyorsun. Arazinin bir kısmı askerlerin atış alanı. Onların tatbikat atışı, makileri, ıslak hayvan ölülerini ve tozlu derilerinden yaÅŸam fışkıran dipdiri tarla farelerini yakıp kavurmakta! Küllerle kaplı bir alanın yüzölçümü ölçülemez öÄŸretmenim, hesaplayamayız. Åževket Kadri EBABÄ°LOÄžLU en zayıf öÄŸrencisi Åž.E. …K. tarafından verilmiÅŸ kay-pak cevaplarla baÅŸ edemiyor. “ Hava ısındı, üçgenler genleÅŸti “ diyecek kadar gemi azıya aldılar öÄŸrenciler. Devlet bu okulu her an imha edebilir, nitekim ediyor da… Tren, orta boy bir daÄŸa açılan bir tünele girmeden önce yaÅŸanan ÅŸu: Ne? YaÅŸanan ne? Sizi vagon restorana davet ediyorum genç bayan. Adım ne mi? Åževket Kadri tabii. Ahlaki nedenlerle bir faytondan inip diÄŸer faytona binen ve genelev kapısından zinaya bulaÅŸmaksızın kiriÅŸi kırıp tüyen EBABÄ°LOÄžLU benim. KiriÅŸi kırmak mı dedim, ah ÅŸu argo. N’ olur bağışlayın beni. Fakat faytonculara bıraktığım “üstü kalsınlar” la inanın bana treni satın alamasam da, ÅŸu kuÅŸetli vagonu pekâlâ kapatabilirdim! Rica ederim. Ä°kimiz de bekârız hanımefendi, tanışmak ahlaki bir ÅŸeydir.
Bu giriÅŸ bölümünden sonra genç kız, senin, Åževket Kadri Bey’in restoran davetini kabul etmiÅŸti; günah ve ahlak konusunda çok hassas olan sen EBABÄ°LOÄžLU Åž.E. … K. ise kendini trenden atarak intihara teÅŸebbüs eylemiÅŸ ama ölmemiÅŸtin, hatta yaralanmamıştın bile… Sadece, birkaç ufak-tefek sıyrık…
Ülken senin gibi bir yurttaÅŸa sahip olduÄŸu için ne kadar ÅŸanssızdır bilemezsin. Bu topraklarda para kazanıyor ve bu toprağın halkını acımasızca kendinle meÅŸgul ediyorsun. BaÅŸka iÅŸin yok mu senin? Aslında ahlakı önemseyen bir zadegânın genelev kapılarında iÅŸi ne? Hadi oraya içeri girmemek için gidiyorsun diyelim. (Çünkü kapısına varmadan dışarıda kalmayı nasıl baÅŸarırsın? Bu noktada haklısın) Ä°yi de neden devlet fahiÅŸeliÄŸi, niçin genelev? “Ä°nanın ben yapmadım” ha. Yaptın. Saklama; bari mert ol!
Ä°ÅŸte ambulans da gözüktü. Yattığın yerde keyif çatıyor, gözlemlerine devam ediyorsun. Ambulans tozlu yolda beyaz bir çeyiz sandığı gibi kayarak ilerliyor. Silueti giderek büyüdüÄŸüne göre yaklaşıyor taşıt.
SapasaÄŸlam bedenini sedyeyle taşıttırıyorsum, evet taşıttırıyorsum. Giderek itiraf ediyorsum. Åževket Kadri bensin…
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
