D.Mehmet DoÄŸan - Vakit

Modernizm ve kadın… Hâlâ yeterince dikkat uyandırmayan bir konu. Ä°nsan soyunun bir yarısı, 20. yüzyılda kesin olarak modernizmle karşı karşıya kaldı. Elbette modernliÄŸin çıkış yeri olan batıda 19. yüzyılda kadın çoktan arenaya sürülmüÅŸtü. ModernliÄŸe sonradan katılan ülkeler, erkekler eliyle modernleÅŸtirilirken, iÅŸin içine kadınların da katılması bir ilerilik vurgusu oldu. Türkiye, bu vurgunun en yüksek seviyede yapıldığı ülkelerden biri idi. “Modern kadın” söylemi, ister istemez geleneÄŸin kadın anlayışını ÅŸiddetle eleÅŸtirerek yükseldi. EÅŸlik, annelik, bacılık çöp sepetine atıldı.

Gelenekte kadın eÅŸdi, anneydi, yeri evdi. Evin gerçek sahibi idi, ailenin nâzımı idi. MüÅŸkil duruma düÅŸüldüÄŸünde ilk ona sığınılırdı. Ä°ffet, ÅŸefkat, merhamet onun deÄŸiÅŸmez vasfı idi. Kapalı bir dünyada yaÅŸar, dünyayı oradan müÅŸahede ederdi. Oysa modern hayat, sadece erkeklere mahsus deÄŸildi. Kadınları modern hayata katmak, onu evinden çıkarmak, daha fazla öÄŸretim görmesinin yolunu açmak, ev iÅŸlerini, çocuk yetiÅŸtirmeyi bilmese bile iyi tahsilli, teknisyen veya sanatçı olmasını saÄŸlamak. Çalışma hayatının her alanına kadını sokmak. Kariyer basamaklarına tırmandırmak... VaroluÅŸunu bunlarla tanımlamak ve anlamlandırmak.

“Çalışan kadın” miti, “ekonomik özgürlük” kavramı ile birleÅŸtirildi. Kapitalizmin esiri olan kadınlar, kazançlarının neredeyse tamamını kadınlara yönelik kapitalist üretime kaptırdıklarını fark edemediler. Fark edemedikleri bir baÅŸka ÅŸey de kadınlık, eÅŸlik, annelik fonksiyonlarının kaybolduÄŸu idi.

Türkiye, modern öncesi kadını çok sarakaya aldı, tehzil ve tezyif etti, çok eleÅŸtirdi. Ä°ffetli, müÅŸfik, fedakâr, diÄŸerkâm, merhamet timsali annelerimize, ninelerimize çok haksızlık edildi. Böyle kadınların yetiÅŸtirdiÄŸi erkek çocuklar, bu eleÅŸtirileri yükseltirken, kız çocukları da büyük bir tehalükle modern hayatın kucağına atıldılar. Modern öncesi kadın süratle hayatımızdan çekilirken, alan ÅŸimdilerde neredeyse tamamen modern kadınlara kaldı.

Artık hedef seçilecek, tahfif edilecek modern öncesi kadın yok. Modern kadının kadınlık hasletleri ise sadece cinsellik çerçevesinde görülüyor. Ä°nsan soyunun kadın cinsi, eÅŸ olma, anne olma gibi tabiî hasletlerinden tamamen tecrit edilerek, kapitalist hayat tarzının bir nesnesi haline getiriliyor.

Elbette kadınlar yine ve çoÄŸunlukla evleniyor. Fakat bu sefer daha çabuk ve fazla boÅŸanıyor.
Yalnız yaÅŸayan kadın sayısı artıyor. Çocuklar bu yalnızlık içinde heder olmak tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.

Evlenen kadınların modernlik sıralamasına göre çocukları oluyor. Çok modern kadın kesinlikle çok çocuk sahibi deÄŸildir. Olsa olsa tek çocuk!

Bazı meslekler var ki; kadınların bu meslekte tabiî kadın olma hakkı, imkânı yok.
Mesela balerinlik, dansçılık…

Balerin veya dansçı kadın, tercihan evlenmemeli. Böyle bir mesleÄŸe, aykırı yola girmiÅŸse, zinhar çocuk sahibi olmamalı. EÄŸer tek çocuÄŸu varsa, ikincisini yapacağına hayatına kendi eliyle son vermeli…

23 yaşında yüksek öÄŸretim gören bir kız çocuÄŸu, aşırı dozda eroin alarak modern hayatın kurbanı oldu. Bu da modernliÄŸin “töre cinayeti” sayılmalı!

Acılı annesi, “artık keÅŸkelerin bir anlamı kalmadı” diyor… Onun keÅŸkeleri, tek çocuÄŸu olan kızının hayatına daha fazla müdahale etmemekle ilgili.

Bu kadıncağız, çocuÄŸunun hayatına daha fazla müdahaleyi deneyebilirdi. Sonuç belki de biraz farklı olurdu. Anne olarak sorumluluÄŸunu daha fazla yerine getirdiÄŸini düÅŸünerek teselli bulurdu…

Acılı annenin, daha derin düÅŸüncelere dalıp, “KeÅŸke bu mesleÄŸi seçmese idim. Zamanında evlenip çoluk çocuÄŸa karışsam, kocamın eÅŸi, evimin annesi olsa idim. Tabiî kadınlığın gerektirdiÄŸi bir hayatı sürdürse idim. Tek çocuk sendromuna fırsat vermeden en az üç çocuk annesi olarak 50, 60, 70 veya biraz daha fazla olan ömür mühletimi, sentetik bir hayatın kurbanı olarak geçirmeseydim…” demesini bekleyebilir miyiz?

Türkiye’de bu soruları soracak modernlik maÄŸduru kadınlar çıkacak mı?

Muhtemelen çıkacak. Onlardan önce modernlik maÄŸduru çocukların annelerinden tabiî eÅŸ ve gerçek anne olmayı istemelerinden daha normal bir ÅŸey yok. Yıllar önce Ümit Meriç Hanım’dan dinlemiÅŸtim. Kızını büyütürken akademik hayatını da aksatmamaya çalışıyordu. Bu yüzden çocuÄŸu ile yeterince ilgilenemiyordu. Bir gün kızının kendisine “KeÅŸke sadece annem olsaydın” dediÄŸini anlatmıştı…

Kadınlar keÅŸke sadece kadın olsaydı, anne olsaydı. Tabiî fıtrata uygun bir hayat yaÅŸasaydı. Çocuklarını aile ortamında, saÄŸlıklı olarak yetiÅŸtirseydi…

Bu taleplerin kadınlardan yükselmesini çok beklemeyeceÄŸimizi sanıyorum.