Prof. Dr. Ibrahim ORTAS, Çukurova Üniversitesi
Ä°lköÄŸretim ve ortaöÄŸretim okulları yine açılıyor. 15 milyon öÄŸrenci yaklaşık 600 bin öÄŸretmenle öÄŸretim yılına baÅŸlıyor. Nüfusumuz yaklaşık 72 milyon ve öÄŸrenci sayımız 18 Avrupa ülkesinin toplam nüfusundan daha fazla.

 Nüfus oranıyla olanaklarımız ise biraz ters orantılı. Tek başına ikili öÄŸretim bile fiziki altyapının yetersiz olduÄŸunu gösteriyor. Donanımlar bazen eksik, bazen atıl. En ücra köÅŸede bile göstermelik bir bilgisayar olmasına raÄŸmen öÄŸrencilerin yarısından fazlası bilgisayarı görmeden dersini aldığını belirtiyor.

Türkiye gibi nüfusunun önemli bir kısmı genç olan bir toplumun geleceÄŸi yakalaması için nitelikli eÄŸitim çok önemli bulunuyor. Ä°lköÄŸretim içler açısı. EÄŸitim 8 yıla çıkarılmış olmasına raÄŸmen halen istenilen düzeyde nitelik kazandırılamamıştır. SBS sınavı ve yaÅŸananlar tam bir tradeji, her yıl 30-40 bin öÄŸrenci sıfır alıyor.

 Dünyada sayısı bilinmeyen türde bizde lise türü var. Ne iÅŸe yaradıkları ise meçhul. Meslek okulları hayata pratik iÅŸ yapacak ara eleman yetiÅŸtirmesi gerekirken tamamen üniversite sınavına girmeye yönelmiÅŸtir. EÄŸitimin amacı olan yaÅŸama sevinci kazandırmak, düÅŸünme yöntemi ve etrafta olup biteni analiz etme yeteneÄŸinin kazandırılması için ders çeÅŸitliliÄŸi yerine varsa yoksa üniversiteye hazırlanmak her ÅŸey olmuÅŸtur. Resim, müzik, el iÅŸi, beden eÄŸitimi dersleri kâğıt üstünde ders, ancak sınavda soru gelmediÄŸi için öÄŸrenci için angarya olarak kabul edilmektedir.

 EÄŸitim sistemimizde öÄŸretmen yetersizliÄŸin oranla geçici öÄŸretmenlik gibi artık hiçbir ülkede olmayan bir yapı ile eÄŸitimin gerçekleÅŸtiÄŸi belki de tek ülke Türkiye. Bir tarafta on binlerce öÄŸretmen adayı üniversiteli iÅŸsiz gezerken, yalnızca Ä°stanbul'un öÄŸretmen ihtiyacının 30 bin kiÅŸi olduÄŸu, 100 bin ana okulu öÄŸretmenine ihtiyaç duyulduÄŸu bir tezat yaÅŸanmaktadır.

 Genel eÄŸitim durumumuza baktığımızda, neden üniversiteye istenilen nitelikte öÄŸrenci gelmiyor sorusunun cevabı kendiliÄŸinden ortaya çıkmaktadır. Üniversite öÄŸretim üyeleri olarak ilk ve ortaöÄŸretim bizi çok ilgilendiriyor, çünkü lise eÄŸitimini iyi bir ÅŸekilde tamamlamadan üniversiteye gelen öÄŸrenciler gerçekten ciddi bir sorun haline geldi. Yıldan yıla daha zayıf öÄŸrencilerin üniversiteye gelmesi ile derslerin iÅŸleyiÅŸi ve kalitesinin de düÅŸtüÄŸünü söylemek zorundayız.

 DiÄŸer yandan üniversitelerin de çözüm olmadığını anlayan on binlerde öÄŸrenci bu yıl bazı lisans programlarını tercih etmedi.

EÄŸitim Kalitesi Yetersiz
EÄŸitim kalitesinin yetersizliÄŸi artık en yetkili ağızlar tarafından konuÅŸuluyor. Milyonlarca okuduÄŸunu anlamayan, yabancı dil becerisi kazanmamış, kültürel yapısı zenginleÅŸemeyen, matematik bilmediÄŸi için soyut düÅŸüncenin geliÅŸmediÄŸi, analiz sentez yapma düzeyi düÅŸük olan, bütünsel düÅŸünme yeteneÄŸi geliÅŸmeyen öÄŸrenci kitlesi ile karşı karşıyayız. Cumhuriyetin ilk yılarında çizilen eÄŸitim hedefi maalesef son yıllarda sulandırılmış, eÄŸitim birliÄŸi yerine sayısı belirsiz ihtiyaç dışı öÄŸrenci alan lise türleri oluÅŸmuÅŸtur. Bölgelerarası dengesiz altyapı ve nitelikli öÄŸretmen dengesizliÄŸi eÄŸitimi içinden çıkılamaz duruma getirmiÅŸtir. Ä°lk ve ortaöÄŸretim okullarında eÄŸitim parası olanın iyi imkân bulduÄŸu konumlar haline gelmiÅŸtir. Ailelerin gelir durumlarına göre özel ilk ve ortaöÄŸretim kurumlarına yöneldikleri görülmüÅŸtür. Fen ve Anadolu Liseleri dışındaki devlet okulları ve liseleri artık neredeyse üniversiteye çok sınırlı sayıda öÄŸrenci kazandırabilmektedirler.

BaÅŸarı Düzeyimiz Çok DüÅŸük
Bilimcimin yetiÄŸi son 30 yıldır sürekli her yetkili eÄŸitimin arzulanan yerde olmadığını ve önemini vurgular. Ancak her yıl yaÅŸanan OKS, SBS ve ÖSS sınav sonuçları her yıl rakamları itibarı ile bir önceki yılı aratmaktadır. 2009 yılı ÖSS sınav sonuçları 30 bin kiÅŸinin puanı hesaplanmayacak kadar düÅŸük olduÄŸu ve 700 bin kiÅŸinin hiç bir fen sorusuna cevap vermediÄŸi açıklandı. ÖSS sınav sonuçları küçük bir grubun çok iyi puan alırken geniÅŸ bir yığının (yüz binlerce) üniversiteyi okuyamayacak düzeyde olduÄŸunu gösteriyor.
 SBS sınav sonuçları da ülkemizin bölgeler arası gelir dağılımı ve eÄŸitim farklılığını ortaya koymaktadır. PISA 2003 ve 2006 yılı sonuçlarına göre Türkiye matematik, fen ve okuma becerileri yönünden OECD ülkeleri arasında en son sırada 57 ülke içinde sırasıyla 45, 47 ve 39 sıralarda bulunuyor. PISA sonuçları ile ÖSS sınav sonuçları arasındaki iliÅŸkinin gerçek eÄŸitim düzeyimizi ortaya koyması bakımından çok dikkat çekici. Ayrıca diÄŸer uluslararası deÄŸerlendirme testlerinde ülkemizden katılan öÄŸrencilerin okuma becerilerini baÅŸaramadığı ve fen ve matematikte döküldüÄŸünü gösteriyor. Uluslararası DÜZEYDE "ÖRGÜN EĞİTÄ°MDE ÖLÇME VE DEÄžERLENDRÄ°ME" çalışmaları yürüten CITO ÅŸirketinin yaptığı araÅŸtırmaya göre Türkiye'de ilkokul birinci sınıfta okuyan öÄŸrencilerine %59'u dinlediÄŸini anlamıyor, Ä°kinci sınıf öÄŸrencilerinin ise halen %24'ü dinlediÄŸini anlamıyor, %31' ise okuduÄŸunu anlamıyor. Ayrıca öÄŸrencilerin % 46'sı matematikten baÅŸarısız. Aynı kuruluÅŸun araÅŸtırmasına göre devlet okulları ile özel okullar arasında da

EÄŸitim Sitemimiz Ezberci
Ne yazık ki gerekli önlemler de alınmıyor. Yapılan kamuoyu yoklamaları toplumun eÄŸitim sistemini ezberci gördüÄŸü, Milli EÄŸitim okullarının istenilen ölçüde eÄŸitim vermediÄŸi, bunun yerine özel okullara imkânlar ölçüsünde öÄŸrencilerini kaydettirmek istedikleri görülmektedir. Özel okullar da, sınav baÅŸarısına odaklanmış bulunmakta, öÄŸrenciyi yeterince geliÅŸtirememektedir. ÖÄŸrencilerinde büyük çoÄŸunluÄŸu da zaten eÄŸitimi ezberci buluyor. Bunun sonucu doÄŸal olarak ulusal ve uluslararası sınav sonuçlarına yansımaktadır.

ÖÄŸretmenlerin EÄŸitimi ve Motivasyonu Çok DüÅŸük.
MaaÅŸların düÅŸüklüÄŸü ve yaÅŸam koÅŸullarının olumsuzlukları öÄŸretmenin isteklerini düÅŸürmüÅŸtür. ÖÄŸretmen niteliÄŸi ve özlük hakları yönünden sorunlu ve eÄŸitmenlerimizin baÅŸta geçim sıkıntısı ile baÅŸlayan kitap ve gazete okuma sorunu ciddi bir sorun. ÖÄŸretmenlerin %30'a varan oranda ek veya ikinci iÅŸ yapması nedeniyle öÄŸretmenin kendisini geliÅŸtirmesini olanak vermemektedir.
Son yıllarda öÄŸretmenlerin maaÅŸlarının iyileÅŸtirilmesi ve daha çok iÅŸ bulması nedeniyle dört yıllık eÄŸitim fakültelerine olan ilgi artmış ve ÖSS sınav sonuçlarına göre daha baÅŸarılı öÄŸrenciler öÄŸretmen olmayı tercih etmiÅŸtir. Mezun olan öÄŸretmen adaylarının yeniden KPSS deÄŸerlendirmesinden geçmesinden dolayı son yıllarda göreve atanan öÄŸretmenlerin altyapısı iyi ancak Milli EÄŸitimdeki yöneticilerin ne yazık ki pedagojik bilgisi öÄŸretmenlerden daha iyi olmadığı eleÅŸtirisi yapılmaktadır. Bu durumun göz ardı edilememesi gerekir. Gerçi alt üst, liyakat sorunu Türkiye'nin genel sorunu durumunda. ÖÄŸretmen eÄŸitiminin yeniden ele alınması ve gerekirse geçmiÅŸte olduÄŸu gibi bağımsız kurumlar olarak bir meslek okulu olarak öÄŸretmen okullarının yeniden açılması saÄŸlanmalıdır.

ÖÄŸrencilerin Genel Kültür Düzeyi Çok DüÅŸük
Çocukların hiçbir alanda dünya görüÅŸü geliÅŸmiyor eleÅŸtirisi sık sık yapılmaktadır. Çok haklı olarak sınav sonuçlarının ötesinde üniversiteye gelen öÄŸrencilerin genel kültür düzeyinin düÅŸüklüÄŸü sıkça hocalar tarafından eleÅŸtiri konusu edilmektedir. Yabancı dil bilgisi eksikliÄŸi yanında yazı ve anlatım bozukluÄŸu sık yaÅŸanmaktadır. YoÄŸun ders yükü, sınav kaygısı ve dershanecilik öÄŸrencilerin tüm zamanını aldığı için öÄŸrencinin sanat, estetik ve kendini geliÅŸtirecek zamanının olmadığı biliniyor. Lise mezunu en az 18 yaşındaki bir öÄŸrencinin en azında ülkesinin tarihi geçmiÅŸini ve coÄŸrafyasını bilebilmeli. Bir yabancı dil kavramış olmalı. En azından kendinsin geleceÄŸi ile ilgili yol haritasını çizebilecek düzeyde olmalı. Her hangi bir konuyu medeni ölçüler içinde tartışabilir düzeyde bilgi sahibi olarak yaÅŸam yolculuÄŸuna yön verebilmelidir.