|
Yazar Sevan NiÅŸanyan - 10.02.2009-Taraf
|
|
10-02-2009 |
EÄŸitmek Sevan NiÅŸanyan - 10.02.2009
Ortaasya Türkçesinde ve ondan türeyen Türki dillerin birçoÄŸunda bildiÄŸimiz /i/ sesi var, dili arkaya çekerek söylenen alelade /e/ sesi var (bunu bazen ä diye yazıyorlar, Azericede mesela), bir de ikisinin ortası /é/ sesi var. Bu sonuncusu eski yazıda ya harfiyle yazılır. Anadolu ağızlarında çoÄŸu zaman /i/ye dönüÅŸür (gice, isirgemek, irkek vb.) ama Ä°stanbul Türkçesinde hemen her zaman /e/ olur. Bir tek /y/ harfine bitiÅŸtiÄŸi durumlar istisnadır. Bu yüzden géymek bizde giymek olmuÅŸ; éyü de iyi kılığına girmiÅŸ. Ama mesela iyi’nin başına pekiÅŸtirme hecesi getirince *ipiyi olmaz, epiyi olur. Nedeni basit: épéyi’de ikinci /é/, y’ye bitiÅŸiyor, birincisi bitiÅŸmiyor, o kadar.
Dil Devriminin en heyecanlı günlerinde (33 yahut 34 olmalı) açmışlar Divan-ı Lugat-i Türk’ü, iÄŸitmek diye 900 senelik bir fiil bulmuÅŸlar. Anlamı “hayvan veya köle beslemek, yetiÅŸtirmek”. Bilmem neden, bu olsa olsa égitmek olmalı diye karar vermiÅŸler, etrafta soracak doÄŸru dürüst dilbilimci de yok, eÄŸitmek diye TürkçeleÅŸtirmiÅŸler. Oysa kelimenin aslı besbelli /i/ ile iÄŸitmek. Türkçede bunun gayet güzel bir türevi de mevcut. Ä°ÄŸdiÅŸ, orijinal anlamı “besleme, ehli hayvan veya hizmetçi”. Ama KaÅŸgarlı özellikle belirtiyor, OÄŸuzlar bunu “hadım edilmiÅŸ köle” anlamında kullanır diye.
Geçen gün Milli EÄŸitim Bakanlığı bir genelge çıkarmış, Ümit de yazdı. ÖÄŸretmen dediÄŸin nasıl olmalı diye bir sürü aklıbaşında güzel temenni sıraladıktan sonra “Türk Milli EÄŸitim Sisteminin dayandığı temel deÄŸer ve ilkeleri bilir” diye eklemiÅŸler. Bu kısmını tam anlamadım. “Bilir ve bunlarla mücadele etmenin yollarını arar” mı demek istemiÅŸler, yoksa “neme lazım, yeniçeriler ÅŸu ara zorda ama yarın bir gün gelip bizi oyarlar” diye mi korkmuÅŸlar, belli deÄŸil.
Yoksa Türk Milli EÄŸitim Sisteminin “eÄŸitim”den ne kastettiÄŸi belli. Guddelerini alacaksın ki ehli ve bön olsunlar. Devlete memur ve askeriyeye köle olabilsinler.
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
|
Son Güncelleme ( 10-02-2009 )
|
