Cem Yılmaz baÅŸörtüsü yasağına karşı
Yıldıray OÄŸur - Taraf, 11.12.2008 Yurtta genelde yaÄŸmurlu geçen bayram günlerinde yapılacak en iyi ÅŸey sinemaya gitmekti. Ben de öyle yaptım ve A.R.O.G’u izledim. Ä°yi ki de öyle yapmışım.
Belki filmde Arif öncülüÄŸündeki modernleÅŸme projesi, A.R.O.G ÅŸehrini TaÅŸ Devri’nden Cilalı TaÅŸ Devri’ne taşımayı baÅŸaramıyor ama Cem Yılmaz hem kendi mizahına çaÄŸ atlatıyor, hem de yıllardır hacı fış fış esprileri içinde bocalayıp duran mizah dergilerindeki Kemalist-sol mizaha birkaç tur bindiriyor.
A.R.O.G’un daha ilk günden bu Kemalist-sol mizah geleneÄŸinin artık siyasi öfkesine hâkim olamayıp harakiri yaptığı ulusalcı komiklik Osmanlı Cumhuriyeti’ne giÅŸede fark atması da zaten buna bir iÅŸaret.
Modern sanat müzesinde sergilenen ters çevrilmiÅŸ pisuara bakıp “bu ÅŸaheserle sanatçı dünyadaki adaletsizliÄŸi, yaÅŸam denen boÅŸluÄŸu tüm çıplaklığıyla ortaya koymuÅŸ” diyen sonradan görme sanat eleÅŸtirmeni gibi aşırı yoruma tuzağına düÅŸmek istemem ama basbayağı siyasi dertleri olan bir film A.R.O.G.
Hatta daha ileri gidip ÅŸunu da söyleyeyim Mustafa gibi bir filmi bile kaldırmayan hassas Kemalist bünyeler A.R.O.G’daki bazı esprilerden rahatsız bile olabilir.
Zekice yapılmış bir baÅŸörtüsü yasağı dokundurması, darbe karşıtı espri, bir töre cinayeti eleÅŸtirisi, hızlı modernleÅŸmecilikle dalga geçen bir sahne; sırıtmayan ve sıkmayan siyasi bir derinlik katmış filme.
Daha fazla bahsedip henüz izlemeyenlerin keyfini kaçırmayayım diyorum ama dayanamayıp birkaçını anlatacağım.
Filmin en baÅŸları. Arif ile Ceko yeni doÄŸacak bebekleri üzerine konuÅŸuyorlar. Ceko “Ä°nÅŸallah Arif, çocuÄŸumuz sana benzer” diyor. Arif de “Yok benzemesin zor geçer hayatı” diye yanıtlıyor ve hayale dalıyor. Hayalinde karşısında bir güvenlik görevlisi “ÇocuÄŸunuz bu kılıkla okula giremez” diye parmak sallıyor. Arif’in küçük oÄŸlunun da kendisi gibi kaytan bıyıkları olunca okula alınmamış, kapıdaki görevli laftan anlamıyor.
Biliyorsunuz geçen filmde uzaya giden Arif bu kez kendini taÅŸ devrinde buluyor. Yine acilen geri dönmesi gerek. TaÅŸ Devrini yaÅŸayan A.R.O.G. ÅŸehrine, birkaç ayda tüm çaÄŸları atlatıp zaman makinesini keÅŸfettirmek için acele bir modernleÅŸme hamlesine giriÅŸiyor, yani “az zamanda çok iÅŸ” yapmaya soyunuyor.
Eline futbol topunu alıp “Beyler buna top denir” dediÄŸi sahne “Efendiler buna ÅŸapka denir” diyen Atatürk’ü hatırlatmıyor deÄŸil. Benzerlik bu kadarla da kalmıyor. Hızlı modernleÅŸmeci Arif de hızlı modernleÅŸmeci Atatürk gibi “gardırop modernleÅŸmesi” hamlelerine giriÅŸiyor. BaÅŸlattığı eÄŸitim seferberliÄŸi ile okulda mızrağın ne iÅŸe yaradığını öÄŸrenmeye çalışan çocuklara muhtar heyetinin görevlerini, yerel yönetimlerin önemini anlatmaya çalışıyor, çocuklar boÅŸ gözlerle bakınca öfkeleniyor, “Dur sakin ol, sabırlı ol” ikazlarına aldırmıyor, “tahammülsüz modernleÅŸmeci” krizine giriyor, sınıftan zor çıkartılıyor.
Filmde her türlü yeniliÄŸe karşı çıkan, yasakçı kötü adamlar da var. Onlar, A.R.O.G’un bu hızlı modernleÅŸme hamlesinden çok rahatsızlar. Bir gün gelip ÅŸehri yakıp, yıkıyorlar. Bu manzarayı gören Cem Yılmaz’ın esprisi ise yine nokta atışı: “Bu darbe bizi 10 yıl geriye götürdü.”
Ancak dikkatli bir gözün fark edebileceÄŸi baÅŸka zekice ve derinlikli espriler de serpiÅŸtirilmiÅŸ filme. Mesela insan-maymunlar arasına düÅŸen kara lahitli sahne ile Kubrick’in 2001 Space Odyssey filminin meÅŸhur açılış sahnesine atıf yapılmış. Benim izlediÄŸim salonda çok az kiÅŸi anlayıp güldü ama hoÅŸtu.
Cem Yılmaz’ın A.R.O.G’da kullandığı siyasi mizah, sok gözüne parmak slogan atmakla, siyasi mizah yapıldığını zanneden klasik dergici mizah geleneÄŸinden uzaklaÅŸan, ABD’deki muhalif mizahın ÅŸahikaları The Simpsons ve South Park’ın yakaladığı dile yaklaÅŸmış bir mizah.
Bu aynı zamanda Türkiye siyasetinde henüz yeterince bir karşılık bulamamış olsa da dünyadaki yeni muhalif siyasetin de dili.
A.R.O.G ne “mizah mizah içindir” ile nihilist bir hedonizme boÄŸuyor bizi, ne de “mizah toplum içindir” ile ‘meÅŸaz’ları üzerimize üzerimize boca edip, sıkıyor.
“Apolitik Cem Yılmaz” ezberi bozuluyor. Bu kez sadece küçük adamların hikâyesine deÄŸil, büyük toplumsal ve siyasal hikâyeye de cesaretle göz süzmüÅŸ bir Cem Yılmaz çıkıyor karşımıza. Türkiye’deki yükselen deÄŸerleri, büyük tartışmayı gözlemleyen ve cesaretle esprilerine malzeme yapabilen ‘mizahın Åžerif Mardin’i denilebilecek bir Cem Yılmaz ile tanışıyoruz.
Cem Yılmaz, A.R.O.G ile yıllardır osuruÄŸa gülmeye, ucuz erotik esprilere, hacı fış fış takıntılarına mecbur bırakılmış bizleri daha derin ve daha komik yeni bir mizah alanına doÄŸru yükseltiyor.
Korkular, ideolojik önyargılarla girilmemiÅŸ bakir ama bereketli bir mizah tarlası burası. Cem Yılmaz gibi birine bir yüzyıllık daha malzeme çıkar buradan.
Unutmayalım ki Kürtçe yasakları, baÅŸörtüsü yasağı ile ilgili doÄŸru düzgün mizah üretilememiÅŸ, üstüne mizah üretemediÄŸi için de bu büyük meseleleri çözememiÅŸ bir ülkeden bahsediyoruz.
A.R.O.G, Türkiye’deki mizahın içinde olduÄŸu buzul çağından çıkışının habercisi. Åžimdi mizah ateÅŸini yeniden bulan ve kemiklerimizi ısıtan Cem Yılmaz’dan, biz gülmeye cesareti olanlar, bir Türk South-Park’ı, yerli bir Simpsons ailesi bekliyoruz.|
sayın editör,
Yazar abdullah efendi açık 2008-12-11 17:03:45
anladığım kadarıyla filmi beğenmişsiniz. birde filme gitmek istiyenlere bir bilet gönderseniz oradaki kaliteli espirilere bizde gülerdik.
| Film değil Yazı önemli...
Yazar Sanih açık 2008-12-12 00:18:09
Kanımca Filmin ne mesaj taşıdığı değil; yazarın filmden çıkarsamaları dikkat çekici..
Sanih |
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler.
Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |
