Bilal SÜRGEÇ

Bugünlerde Ä°hsan Eliaçık, veraset sistemini, uyguladığı için Fatih Sultan Mehmet’i eleÅŸtiriyor. EleÅŸtirmiyor saldırıyor. Yavuz Sultan Selim’i de yeÄŸenlerini kardeÅŸlerini iktidarına ortak olmaması için ortadan kaldırmış diyerek, ona da hücum ediyor. Tarih bilmeyenler, bu ilahiyatçının söylediklerinin yeni bir keÅŸif olduÄŸunu sanır. Gerçek öyle deÄŸildir. Veraset sistemi 5 bin yıllık bir meseledir. Ä°ktidara geliÅŸ yolunun tespit edilmeyiÅŸinin trajik sonucudur.

DiÄŸer Osmanlı padiÅŸahlarından bazıları da benzer iÅŸler yaptığı için sadece Ä°hsan Eliaçık’ın deÄŸil Mustafa Ä°slamoÄŸlu’nun, Çetin Altan’ın hedefi olmaya devam ediyor, devam edeceÄŸe de benziyor. Ä°hsan 

Eliaçık’ın ifadelerini Alevi vatandaÅŸlara, Yavuz’a negatif bakışları makes bulduÄŸu için Cemevin’de mikrofonu ele geçirmiÅŸ orada anlatıyor. Bir topluluÄŸu tarihte meydana gelmiÅŸ olaylar üzerinde öfkelendirmek kadar yanlış, yersiz bir ÅŸey yoktur. Åžimdi Yavuz’un, Åžah’ın günahına kim ortak olacak? Sürekli öfke ve kin mutsuzluÄŸun ve umutsuzluÄŸun baÅŸ nedenidir.

Türk edebiyatına sade Türkçe olarak Hataî mahlasıyla ÅŸahika ÅŸiirler yazan Åžah Ä°smail’in insan katletmekte hüneri, tarihte bu konuda marifet (!) gösterenlerle birlikte anılacaktır. Bu tarihi ÅŸahsiyetin mahlas ismi anıldığında canlar, samimi bir ÅŸekilde bir büyük din ulu’su anılıyormuÅŸ gibi iÅŸaret parmaklarını öpüp alınlarına sürerler. Ancak bu hal bile Åžah Ä°smail’i temize çıkarmaz. Onun insan öldürme gerçeÄŸini ortadan kaldırmaz. Yavuz’un siyaseten ortadan kaldırdığı insan sayısının, Åžah’ın öldürdükleri yanında lafı bile edilmez.

Åžah Ä°smail –Alevi kaynaklarının kabul ettiÄŸi (Tanınan bir misal Reha ÇamuroÄŸlu- Ä°smail isimli romanı) tarih kitaplarında bile Tebriz’i ele geçirdiÄŸinde, günlerce kendi meÅŸrebini kabul etmeyenleri öldürdüÄŸünü, ÅŸehir meydanında kurduÄŸu yaÄŸlı kazanların içine attığını, aÄŸaçlara astığını bu katliamın günlerce sürdüÄŸünü yazar. Bu zalimliÄŸini tenkit eden annesini bile boÄŸdurur. Bunlar tarihte gerçekleÅŸmiÅŸ olaylardır. Bazı ÅŸahısları temize çıkarmak, yermek övmek için tarih ilmi ortaya çıkartılmış deÄŸildir. Sadece gerçeÄŸi anlatmak için anlatılır.

Dünyalık hesabı kapanmış bir insanın halini, yaÅŸayan bir politikacıymış gibi tenkit etmek kadar komik bir ÅŸey olamaz. O tarihi ÅŸahsiyeti anlatırken gelinen nokta olumlu ise onu vurgula. Ä°nsanlığın kazancı say. Yavuz’u ve Åžah’ı okuyup bazı kesimlere kin ve öfke pompalamak tarihin görevi deÄŸildir. Tarih bir bilim dalıdır. Tarih burada; “aynı yanlışa düÅŸmeyin dünyalık hesabı kapanan bu insanlar ÅŸu felaketlere düçar olmuÅŸlardır. Siz o felaketlere, yanlışlara günahlara düÅŸmeyin! diye mesaj verir öÄŸüt verir. Tarihin bilim oluÅŸu da önemi de bu yüzdendir.

Bu ülke yaptığı köprüye Yavuz mu Åžah Ä°smail adını verelim mi’yi, tartışıyor! Bu tartışma da yersizdir. EÄŸer ele aldığınız insanları dini hüccet görürseniz ÅŸu kadar tarih bölümlerine ÅŸu kadar tarih çalışmalarına yazık edersiniz. Çünkü Tarih sonuç çıkarma ilmidir. Åžimdi burada özellikle dini ilimlerde, bazı inanç sahipleri tarihi kahramanları, hareketlerinden içtihat çıkartılan bir peygamber gibi görüyorlar. Aleyhte olanlar ise veraset sistemini uygulayanlar sanki dini baÄŸlarmış gibi olayı siyaseten deÄŸil de müctehid gibi taklid mercii birinden bahsediyorlarmış gibi ele alıyorlar. Suni gerilim yaratıyor.

Bu insan hatasıyla sevabıyla tarih olmuÅŸtur. Dini konuda sadece peygamber taklit edilir. DiÄŸer kahramanların eylemlerinden yanlış ve doÄŸrularından sadece hüküm çıkartılır. Yaptıkları birebir taklit edilmez. Tarihi olaylar din haline getirilmemelidir. Toplumu tarihi olaylarda taraf haline getirmek geçmiÅŸten yararlanma fırsatının en büyük engelidir. Leh de olanlar ise sevdikleri kahramanların her yanlışından hatasından hikmet arıyorlar. Mayasında hata yapabilen, günah da iÅŸleyebilen ancak sevap da kazanacak iÅŸler yapan insan doÄŸasını, bütün olarak ele almayı beceremiyorlar. Dünyayı bir laboratuar olarak göremiyorlar. Dünyadaki geliÅŸimin bu hatalardan dersler çıkartılarak geliÅŸtiÄŸini bilmiyorlar.

Günümüzün geldiÄŸi noktada durup, geçmiÅŸi tenkit etmeye kalkarsak bulunacak hataları yazmaya ciltler dolusu kitap yetmez. Tenkit ettiÄŸimiz bir husus düzelmiÅŸse yanlış görülmüÅŸ demektir. Åžimdi yeni bir ÅŸey icat olmuÅŸ gibi hatta ülke demokrasiyle deÄŸil de saltanat veraset sistemi ile yönetiliyormuÅŸ gibi saÄŸda solda laf etmek ukalalıktan öteye geçmez. Veraset savaÅŸları sadece Türk tarihine ait deÄŸil genelde eski çaÄŸlarda bütün devletlerde var olagelmiÅŸtir. GeçmiÅŸi ele alırken o günün düÅŸünce dünyasını ele almak lazım. Ä°stanbul’a en uzak eyalete 4 5 ayda ancak gidebilen bir haberin olduÄŸu bir dönemde hangi demokratik usul geliÅŸtirilebilirdi? Ki demokrasinin de günümüzde halk katılımını saÄŸlamadığını geliÅŸmiÅŸ bazı Avrupa ülkelerinde seçimlere iÅŸtirakin % 20’lere kadar indiÄŸini, insanların sandığa oy kullanmaya gitmeye erindiÄŸini, üÅŸendiÄŸini veya ciddiye almadığını bazı siyaset analizcileri ciddi ciddi konuÅŸuyor, tartışıyor.

GeçmiÅŸte kalan veraset sistemi, insanlık tarihinin yazı ile baÅŸlayan beÅŸ bin yıllık dönemde iktidara gelme meselesini çözüm yolunu bulamamanın adıdır. Osmanlılar din’i tek ele almamışlar; din ü devlet demiÅŸlerdir. Din ve devlet bir arada olacak. Devlet yoksa adalet yoksa dini yaÅŸamın olmayacağına inanmışlardır. Ha devlete otoritesine karşı çıkmışsın ha dine!   Türkiye’de Ä°slamcılık diye bir akım var bu akım, Ä°slam’ın kendisi deÄŸildir. Devlet geleneÄŸi deÄŸildir. Tarihi deÄŸildir hatta tarihi tecrübelerden uzaktır; 1400 yıllık deneyim içerisinde sadece 610-632 yıllarını bilirler. Burada bir peygamber var o taklit edilebilinir. Ancak ondan sonraki tarih olaylar da Allah’ın iradesiyle gerçekleÅŸiyor orada ÅŸahıslar deÄŸil olayların baÅŸlangıç nedenleri sonuçları bizler için bir içtihattır. Fatih, Yavuz, Åžah Ä°smail vs bir peygamber deÄŸil! BaÅŸarıları, doÄŸruları, hataları, yanlışları sosyal hayatımızda bizlere hükümler verir.

Osmanlı’nın devlet makanizmasına yüklediÄŸi anlamı bizim Nevzuhur Ä°slamcılar anlayabilseydi, geçmiÅŸin tecrübelerinden ibretler alın diyen yüce emri bilmiÅŸ olsalardı, Irak Savaşı olmaması için, Afganistan’ın olmaması için, Suriye trajedisinin olmaması için, Libya trajedisinin olmaması için ellerinden her gayreti yapar, savaÅŸ tamtamları çalmaz, milyonları devlet mekanizması dışına çıkarıp açlık ve sefaletle karşı karşıya getirmezlerdi. Ä°ÅŸte bu nedenle Osmanlı veraset sistemini, din-ü devlet sözcüÄŸü içerinde ele almak lazımdır.