Halit Özdüzen (AraÅŸtırmacı Yazar) 

      Miraç Kandilinde Kudüs’te olmak üzere bir tura katılmıştım. Seyahatle  ilgili gözlem ve anılarımı ilerde yazmayı planlamaktayım. Gezinin yapıldığı süreç, Papa’nın  Filistin ve Ä°srail gezisine rastlamıştı,bu nedenle Papanın gezisini kısaca deÄŸerlendirmekte  çeÅŸitli yararlar bulunmaktadır.

    Papa Francis  ÅŸimdiye kadar Filistin bölgesini ziyaret eden ilk Papa olarak tarihe geçmiÅŸtir. O nedenle ziyaret, gerek Hıristiyan Dünyası ve gerekse Filistin adına oldukça önem taşımak-tadır. Miraç gecesinin öncesinde Papa’nın DoÄŸu Kudüs’e

gelerek, Vatikan’ın Zeytin Dağındaki misafirhanesine yerleÅŸmesiyle Åžehirde önemli güvenlik tedbirleri alınarak bazı yollar ulaşıma kapatılmıştı.

    

      Papa’nın Kudüs’e Tel Aviv  Bengurion  havaalanından giriÅŸ yapmayarak, Ürdün’ün  baÅŸÅŸehri Amman’dan Batı Åžeria (Filistin) yoluyla doÄŸrudan Beytlahim’e  geçmesinin  özel bir anlamı vardı.  Sanırım oradan giriÅŸiyle verdiÄŸi mesajında “ Filistin halkına desteÄŸini” belirtmek istemiÅŸti. Nitekim Ä°srail yetkililerden önce Beytlahim’de Filistin Devlet BaÅŸkanı Mahmut Abbas’la görüÅŸmesi de bu düÅŸünceyi desteklemektedir.

      Basından  öÄŸrendiÄŸim kadarı ile “Papa’nın kutsal makamına güvendiÄŸini” belirten  Mahmut  Abbas, barış müzakerelerinin yeniden devam etmesini arzuladıklarını  belirtmiÅŸtir. Abbas, “Biz Papa’nın ziyaretini fırsat bilerek, komÅŸumuz Ä°srail’i barışa davet ediyoruz. Müzakerelere tekrar devam edebilmek için çaÄŸrıda bulunuyoruz.” Diyerek Filistin halkının barışa olan özlemini vurgulamıştır.

      Papa yaptığı konuÅŸmada "Tüm kalbimle, Ä°srail-Filistin arasındaki  kabul edilemez  anlaÅŸ-mazlıkların sona erdirmenin vakti geldiÄŸini belirtmek isterim. Adalet ve barışın tesisini hedefleyen giriÅŸimlerin artırılması herkesin yararınadır. Barış ve iyilik için herkesin cesurca adımlar  atmasının  tam zamanıdır."  diyerek Ä°srail’i  barış masasına  davet etmiÅŸtir. “Ä°srail’in var olma ve uluslararası olarak sınırlarının tanınma hakkı olduÄŸu gibi, Filistin halkının da tanınmış ve özgürce yaÅŸayacağı bir vatana sahip olma hakkı var.” Diyerek de Filistin’e uluslararası destek çaÄŸrısında bulunmuÅŸtur.

     Kudüs’ten   özel araçla Beytlahim’e geçerken  programında olmadığı halde, Filistin’i hapishaneye çeviren  “ Utanç Duvarı”nın  önünde aracını durdurarak “Özgür Filistin” yazısının bulunduÄŸu yerde  saÄŸ elini  duvara  koyup “duvarların ortadan kalkması için”  dua etmesi oldukça dikkat çekicidir.

     Papa’nın ziyaretinden bir gün önce Beytlahim’deki DoÄŸuÅŸ Kilisesini bizim grupla  beraber ziyaret etmiÅŸtim. Åžehirde olaÄŸanüstü bir gün yaÅŸanmaktaydı. Sokaklar Filistin bayrakları, Mahmut Abbbas ve Papa posterleri ile süslenmiÅŸti. DoÄŸuÅŸ kilisesini ve çevresindeki meydan Papa Francis’in ziyaretine hazırlanmaktaydı. Åžehre Papanın ziyareti nedeniyle oldukça yoÄŸun  bir Hıristiyan   turist akınının olması  ekonomik dar boÄŸazda olan Filistin halkı için oldukça önemli mali destekti.

    Filistin halkının  % 5-6’sını Hıristiyan nüfus oluÅŸturmaktadır. Bu nüfusun yoÄŸun olarak yaÅŸadığı ÅŸehirlerden birisi de Beytlahim’dir. Gezi boyunca karşılaÅŸtığımız Filistinli Hıristiyanların da, Filistin davasını Filistinli Müslümanlar kadar benimsemiÅŸ olması, dikkatimizi çekmiÅŸti. Yahudiler bu konuma hazmedemiyorlardı! Anladığım kadarıyla tarihi nedenler dolayısıyla Müslümanlardan   çok Hıristiyanlara nefret duymaktaydılar.

   Burak Duvarı ( Yahudilerin AÄŸlama Duvarı) ziyaretimizde  konuÅŸtuÄŸum genç bir  Yahudi’nin,  “Hangi inançtan ve milletten olduÄŸumu sorduÄŸunda, “Müslüman ve Türk” olduÄŸumu söylediÄŸimde, oldukça ilgisini çekmiÅŸ olmalı ki : “ Siz Türkler neden Hırıstiyanların  kutsal saydığı mekanları ziyaret ediyorsunuz?“ dediÄŸinde; ben,“Hz. Ä°brahim, Ä°shak, Musa, Davut ve Ä°sa’da bizim peygamberlerimiz”  olduÄŸunu söyleyince hayret içerisinde kalmıştı. “GördüÄŸün gibi sizin de kutsal saydığınız yerleri de ziyaret ediyoruz” dediÄŸimde afallamıştı. Fakat ne demek istediÄŸimi anladığından da pek  emin olamadım!

   DoÄŸuÅŸ Kilisesinde bir ayin yönettikten sonra, kurulan platformda  meydanda toplanan   halka  vaaz edip   dua ederek Beytlahim’den ayrılıp Kudüs’e  dönmüÅŸtü.  Miraç Gecesini Kudüs’teki Vatikan’ın misafirhanesinde geçiren  Papa Francis, sabahleyin Kubbet’ül Sahra’yı ziyaret ederek Müslümanlara dostluk mesajı vermiÅŸtir. Miraç gecesi bizde Kubbe’tül Sahra ve Mescid-i Aksa’da geceyi ihya etmeye çalışmıştık.  Ayrılırken görevliler Papa’nın ziyareti için Mescid-i Aksa’nın sabah namazında kapalı olacağını bildirdiklerinde,  özellikle Türklerin itirazı oldukça yüksek olmuÅŸtu. Durum ilgililere iletilmiÅŸ olmalı ki  Papa Mescid-i Aksa yerine ,bahçesindeki  Hz. Peygamberin Miraca yükseldiÄŸi  yerde yapılmış olan Kubbe’tül Sahra’yı ziyaret etmiÅŸti. Bu ziyaret Papalık  tarihinde bir ilk olması bakımından da anlamlıdır.

    Kubbet-üs Sahra’yı ziyaret eden Papa Franciscus, kapıda Ürdün  Kralı Abdullah’ın yardımcısı Prens Gazi bin Muhammed, Filistin Müftüsü Åžeyh Muhammed Hüseyin ve önde gelen Filistinliler tarafından karşılanmıştır. Mescide girerken ayakkabılarını çıkararak  büyük bir saygı içerisinde iç mekanı merakla izleyerek,  ilgililerden bilgi almıştır. Papa daha sonra oradan  yürüyerek  Yahudilerce kutsal mekan sayılan , “AÄŸlama Duvarına” geçmiÅŸtir.

Papa Kudüs ziyaretinde protokol gereÄŸi Ä°srail’in kurucusu sayılan  Siyonist  Theodor Herzl'in mezarı ve Müzeyi de gezmiÅŸtir.Bu ziyaretleri ile de Siyonist Yahudilerin de    gönlünü almak istemiÅŸtir. Bir çok gözlemci tarafından “Papa’nın Filistin ziyaretiyle birlikte ilk kez doÄŸrudan Netanyahu ile görüÅŸmesi de Vatikan’ın Filistin’deki sürece bir desteÄŸi olarak” yorumlanmıştır. BilindiÄŸi gibi, Netanyahu’nun 2013 sonbaharında ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry ile “OrtadoÄŸu Barış Süreci”ni görüÅŸmek için Roma’ya yaptığı ziyaret sırasında Papa ile de görüÅŸmek istemiÅŸti. Ancak Vatikan görüÅŸmeyi dolaylı bir ÅŸekilde reddedince Ä°srail Devleti ile  Vatikan arasında soÄŸuk rüzgarlar esmiÅŸti.

  Bazı gözlemciler , “Papa’nın ziyaretinin Gazze’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas ile Batı Åžeria’daki yönetimi sürdüren El Fetih’in uzun bir aradan sonra bir araya gelerek oluÅŸturulacak  birlik hükümeti kurma ve ulusal seçimler konusunda ortak bir inisiyatif geliÅŸtirmeyi kabul etmesinden sonra gerçekleÅŸmiÅŸ olmasını,  oldukça manidar bulmaktadır.

    Esasen Papanın ziyareti, tarihe geçecek önemli bir ziyaret olarak ileride sosyal ve siyasi pek çok yankı bulacaktır.  

     Papa’nın uluslararası politik arenada siyasal gücü fazlaca etkili olmamakla birlikte  ,Katolik dünyasındaki  Hıristiyanlar arasında önemli bir idoldür. Bu nedenle  Katolik  ülkelerin siyasi liderleri için de saygıda kusur edilmemesi gereken  bir otoritedir. Bu ziyaretinde vermeye çalıştığı mesajlar ve bilhassa Netanyahu’dan önce Mahmut Abbas’la görüÅŸmüÅŸ olması Filistin ile Ä°srail arasında eÅŸit devlet statüsünü belirtmesi açısından önemlidir.

   Pek çok ülke vatandaşı ve politikacısının  Ä°srail kontrolündeki giriÅŸ kapısından Filistin  bölgesine geçerken görmezden geldiÄŸi “Utanç Duvarı”nın önünde Papa’nın dua etmesi, oldukça önemlidir.. Müslümanların Mekke ve Medine’den sonra üçüncü Haremi  olan Peygamber Efendimizin Miraca yükseldiÄŸi Kubbet’ül Sahra’yı ziyaret etmiÅŸ olması da Dünyadaki Müslümanlara ve Filistinlilere  verilen özel bir mesaj olarak yorumlanabilir.

    Fakat ziyaretin tamamından öne çıkan, Papa Francis’in  Filistin-Ä°srail barışı konusunda görüÅŸmelerin kesildiÄŸi döneme rastlamasıdır. Yine bu kesintinin  arkasından Gazze yönetimini elinde bulunduran Hamas Ä°le Batı Åžeria yönetimi el-Fetih’in birlikte hareket ederek uzlaşı hükümeti kurma çalışmaları sırasına rastlaması da dikkat çekicidir.

     Papa’nın, Mahmut Abbas ve Benyamin Netanyahu’yu Vatikan’a birlikte duaya çağırması pek çok gözlemci tarafından Papa’nın arabuluculuk teklifi olarak deÄŸerlendirilmiÅŸtir. Vatikan’ın arabuluculuÄŸu, ümit edilir ki Ä°srail yanlısı John Kerry’in arabuluculuÄŸundan  barışa daha fazla katkı saÄŸlayabilir. Hele Hamas’ın barış ve uzlaÅŸma arayışı için Filistin KurtuluÅŸ Örgütü El Fetih’le dış dünyada beraber yapacağı  temasları, Filistinliler tarafından merakla beklenmektedir.

    Bütün bu olumlu geliÅŸmelere raÄŸmen  barışın yakın bir süreçte gerçekleÅŸebileceÄŸini ümit etmek Ä°srail’in  emperyalist düÅŸünceleri nedeniyle hayaldir. Fakat Filistin  Devletinin resmen ilan edilerek, uluslararası arenada siyasal ve hukuk mücadeleleri verilmesine baÄŸlıdır.  Bu konum Filistinlilerin elini iyice güçlendirecektir. Sonunda oluÅŸacak uluslararası ağır yaptırım ve tazminat davaları Ä°srail’i  eninde sonunda köÅŸeye sıkıştıracaktır. Mutlak barışın gerçekleÅŸerek  Filistin’in özgür olması ise Ä°slam Aleminin uyanışına,  Mescid-i  Aksa ve Beyt’ül  Makdis’in anlamının kavranmasına baÄŸlıdır

     Filisin toplumu  diÄŸer Ä°slami ülkelerden çok Türkiye’ye umudunu baÄŸlamış bulunmaktadır. Sadece dualarla yetinmeyip, Ä°srail’in  utanç duvarlarıyla  ördüÄŸü Filistin’i ziyaret etmemizi beklemektedirler! Bu ziyaretlerden  bir umut ışığı görmekte ve önemli mutluluklar duymak-tadırlar. Sonunda hiç de arzu edilmeyecek olan“ Ya Ä°stiklal ya ölüm” parolasına sarılmak zorunda kalırlarsa, kurtuluÅŸları  ümitlerini canlı tutmalarına baÄŸlıdır.Aslında topyekun o noktaya geldiklerinde, Ä°srail’in bütün haklarını vermeye hazır olduÄŸunu da göreceklerdir.

     Her asırda  meta ve bir mekanla test edilen müminin imanı  asrımızda mal-mülk, servet  ve Kudüs ile test edilmektedir. Hıristiyan Papanın kendi dindaÅŸlarının  mutluluÄŸu için yerine getirdiÄŸi görev, Müslüman’ım diyenler  için çok mu zor acaba ?...