1500 ile1900 yılları arasında Ä°ran (*) Prof Dr AÄŸaoÄŸlu Ahmet(**)Åžiilik ve ÅŸii mezhebinin aleni olarak devlet dini olarak tanınması Åžah Ä°smail zamanında baÅŸlar. Åžiilik Åžah Ä°smail’den önce de mevcuttu ve Ä°slamiyetin ilk zamanlarında baÅŸlar. Daha Hz Ömer zamanında Ä°slamiyet ZerdüÅŸtlükle temasa geldiÄŸi ilk günden itibaren Alevilik ZerdüÅŸtlüÄŸün Ä°slamiyet’e karşı yapmaÄŸa baÅŸladığı aksülamelin bir ifadesi oldu. Daha o zaman ZerdüÅŸtlük hukuku ilahiye nazariyesi ile Hz. Muhammed’in icmai ümmet nazariyesi ve ZerdüÅŸt’ün kader ve kısmet hakkındaki duyguları ve keza ZerdüÅŸt’ün beÅŸeri uluhiyet, beÅŸeri irade gibi biribirine tamamen zıd zihniyetler arasında derin çatışma husule gelmiÅŸ ve bu çarpışmaların mahsulü olarak ÅžiiliÄŸin teolojik cephesi kurulmuÅŸtu.
Åžia’nın siyasi cephesine gelince son Sasani hükümdarı Yezdcerd’in kızı Åžehriban Hz Hüseyin ile evlenmiÅŸti. Hz Hüseyin’in evlenmesinde Sasani sülalesi ve diÄŸer taraftan Hz Muhammed ve Hz Ali ile doÄŸrudan doÄŸruya varisi vasıtasıyla halife olması pek tabii id ve bu hilafetin seçim yolu ile deÄŸil erkek evlattan veraset yolu ile geçmesi hükümdarlık hakkındaki eski Ä°ran nazariyesine pek uygundu.(s-11-12) Åžah Ä°smail tahta geçmeden önce iç karışıklıklardan kaçarak Giylan’a iltica etmiÅŸti. Burada ZerdüÅŸtlük tesirini sürdürmekteydi. Kendisi On iki Ä°mamların sonuncusu Ä°mam Hasan Askeri’ye intisapetmiÅŸti. Bu onun kuracağı devlete pek lazımdı. Kendisi gayb olan Ä°mam Mehdi olduÄŸunu yaydı. Ä°ran’a hakim olunca kendi meÅŸrebi dışında bütün mezhebleri yasak etti. Hadislerden kelimelerden huruflardan, noktalardan binbir manalar çıkarıldı. Teviller yapıldı. Rivayetler uyduruldu.
Ä°ran’da bir Bizan ruhu bir Bizans zihniyeti kuruldu. Safaviler döneminde düÅŸünceye konulan yasaklar Ä°ran’da bırakın bir âlimi bir ÅŸair bile çıkamadı.
Savafi Devletinin son hükümdarı Åžah Tahmasb bütün Safaviler gibi ayÅŸu iÅŸrete mecluptu. Bir gece sefih hükdar serhoÅŸ ve berbad bir vaziyette bulunurken Nadir Åžah toplamış olduÄŸu alim ve büyüklere Tahmasb’ın bu halini gösterdi. Derhal hal’ine karar verildi.
Nadir Åžah Ä°slam dünyasında bir mezheb birliÄŸi saÄŸlamak istiyordu bütün din âlimlerini ve Türk boylarını bir araya getirdiÄŸi bir toplantıda ÅŸunları söyledi “Peygamberin vefatından sonra sıra ile dört haife yerine geçtiler. Hin’te Rum’da, Türkistan’da ve Ä°ran’da Safaviler kadar bir millet ve bir din vardı.Safaviler zamanında Åžiilik çıktı ve cahiller sabbe baÅŸladılar.Ümmet ve millet arasına nifak adavet ve ayrılık sokdu.Bu bidat kalkmadıkça kimseye rahat yoktur. Bu mezheb ki bizim babalarımızın adetlerine ve bil hassa bizim milletimizin ananelerine muhaliftir. Kaldırılmalıdır.(s.35)
Kitabın Milli Kütüphanedeki Künye bilgisi: 000626499 Materyal Türü Kitap Dewey No 955 20 Yer Numarası 2001 BD 2706 Ana Giris AÄŸaoÄŸlu Ahmet Eser Adı 1500 ile 1900 arasında Ä°ran / Basim [Ankara : yayl.y., 19--] Fiziksel Niteleme 51 s. ; 27 cm Seri ( Türk tarihinin ana hatları eserinin müsveddeleri. Seri II. ; no. 13 ) Dil TUR Subject Ä°ran -- -- Tarih SaÄŸlama No B.N. 2001/4-2216
Not: Bu kültürel katkı; deÄŸerli tarihçi hocamız Bilal Sürgeç bey tarafından iletilmiÅŸtir.Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler. Lütfen hesabınıza giriÅŸ yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |