mevsimlerde Ankara’ya yola düÅŸtüÄŸümüzde heyecanla beklerim oraya varmayı ve dünyanın benim için en lezzetli dondurmasını yemeyi.

Dedem Ankara’nın eski bir semtinde oturur. Hayat yerleÅŸiktir ve ankaralı olanlar bilir imkanlar sınırlı olduÄŸundan herÅŸey daha uzun süre eski kalır orada. DeÄŸiÅŸim Ä°stanbul’daki kadar hızlı olmadığından gidince Ankara’ya, hep unuttuÄŸum duyguları hatırlarım. Bunda dedemin etkisini yadsıyamam zira onun evinde eskiyi, eskinin zerafetini ve inceliÄŸini her davranışında ve eÅŸyaların duruÅŸunda bile hissederim. 

Bizi biz yapan unsurlar geçmiÅŸimizden alışkanlıklarımızdan bugüne gelmiÅŸ davranış, hissediÅŸ biçimleridir. Neyi,  nasıl, ne kadar sevdiÄŸimiz, içinde yaÅŸadığımız o mekanların bize sunduÄŸu hareket etme özgürlüÄŸü ile alakalıdır. O nedenle bir yerli olmak önem kazanır. O yer, o davranış biçimiyle birbirine benzer, ama farklı insanlar oluÅŸturur kısa mesafeler arasında, o nedenle insanların nereli olduklarını merak ederiz. Bu topraktan gelen insanın bastığı topraktan beslenmesi, o topraktan ÅŸekil almasıdır.

Ben bir çok topraktan güç aldım, bir çok toprakta ÅŸekillendim. GittiÄŸim bir çok yerde baÅŸka baÅŸka topraklar bana sıcaklık verdi, en çok da Ä°stanbul verdi. Eski boÄŸaziçi, eski Ä°stanbul, BeyoÄŸlu, Karaköy, Galata, Adalar, ahÅŸap evler, dar sokaklar... hepsinde Ä°stanbul’u Ä°stanbul yapan, alışkanlıklarını içeren bir demet unsurla canlanıverir aklımda. Neden bilmem, ne zaman, hakkında ufacık bir tarihi bilgiye sahip olduÄŸum bir mekana gitsem baÅŸka bir zamanda oraya gider o hayalle o duyguyla yaÅŸarım o mekanı. Eski olandaki güzelliÄŸi görürüm, onun hiç bir zaman deÄŸiÅŸmez bir hali olduÄŸunu.  Eski olandaki güzelliÄŸi görürüm, onun hiç bir zaman deÄŸiÅŸmez hali olduÄŸunu. Benden önce gelenlerin bu dünyada nasıl izler bıraktığını ve atalarımın nasıl bir hayat sürdüÄŸünü bilmek paylaşılmışlıkların nezdinde beni o yere daha çok baÄŸlar ve daha çok bir ÅŸeyler yapmaya çalışırım. Benlik anlayışımı daha çok temellendirdiÄŸim her an ise kendimi daha güçlü hissederim.

Åžimdi sık sık gittiÄŸim BoÄŸaziçinde, çoÄŸu osmanlının son dönemlerine ait mimarileri içinde yenilerini keÅŸfetmeye, akıntının bana ne anlatmak istediÄŸini anlamaya çalışırım. Evleri dinlemeye çalışırım, bana eskiyle yeniyi harmanlayarak haberler vermesini isterim. Refik Halid, sürgün dönemlerinde Ä°stanbul’u özlemle anarken yaz mevsimi, ikindi vakti  rumelide boÄŸazın tatlı esintisi altında ıhlamur kokularıyla nasıl serinlediÄŸini anlatır. Åžimdi kalabalıkların doldurduÄŸu o sahilde kaçımız ıhlamur aÄŸacının eksikliÄŸini hissetmekte yahut kaçımız ıhlamur aÄŸacını tanımakta? Åžimdi benim neslimin daha ziyade kaygısı, en gözde mekanlarda bulunmak, kahvaltı yapmak, eÄŸlenmek... Keyif diye adlandırdığımız olgu ise sosyal medyada kendimizi görünür kılma çabası. Var olma çabamız içerisinde eskiye ve eskimiÅŸe olan öfkemiz, eski olan her ÅŸeyi yeniyle deÄŸiÅŸtirme çabamız. Her yeniyi tüketirken ise körleÅŸmiÅŸ geleneÄŸimize sımsıkı baÄŸlanıyoruz. Elimizde ne var ne yok bozdurup bozdurup yeni için harcıyoruz. Bu yaşımda ise dedemin evinde hissettiÄŸim bana geçmiÅŸimle baÄŸ kurmamı saÄŸlayan eskiliÄŸi, yaÅŸanmışlığı en gözde mekanların hiç birinde hissedemiyorum.

HissettiÄŸim yerleri ise bir bir kaybetmekten korkuyorum. Lebon’u hiç görmedim, Markiz’in yazısı durduÄŸu için ise ÅŸanÅŸlıyım. Ä°stiklal’e her iniÅŸimizde Ä°nci’den profiterol yiyeceÄŸimiz zamanı kararlaÅŸtırırdık önce, tıpkı birçokları gibi. AhÅŸap döÅŸemeleriyle, teneke tabakları, klasik su bardağı ile limonata en ÅŸatafatlı takımlardan daha güzeldi, onu Ä°nci yapan özellikleriydi çünkü. Böyle rulo yaÅŸ pastaları vardı insana çocukluÄŸunu anımsatan. Girince sohbet ederdiniz size profiterol veren amcalarla, sonra bazen ikram ederlerdi küçük eklerden. Sıradan bir pastanenin en güzeliydi o. Bize kendisiyle onu o yapan tüm özellikleriyle, neyi unutmamamız gerektiÄŸini hatırlatıyordu her seferinde.

Bizler elindekilerin kıymetini bilmeden hoyratça tüketen, bazen tükettiÄŸini bile farkedemeyen bir nesil olarak sahip olduÄŸumuz gerçeÄŸi masallara dönüÅŸtüren ve o masalları da yitiren; bir var, bir yok insanlarız.

Yarın çocuklarımı götürebileceÄŸim yerler benim gittiklerimden farklı olacak, belki bir kaçını yakalama ÅŸansımız olacak tıpkı benim babamların neslinden yakaladıklarım olduÄŸu gibi. Aramızdaki nesil farkı diye adlandırılan ÅŸey ise ben kendimi yeniye uyarladıkça ancak azalacak.

Yeniye direnerek ÅŸimdinin içinde varolabilen o kadar az sayıda yer var ki bu ÅŸehirde. Kitaplara en çok konu olan bu ÅŸehir her okuduÄŸunuzda yeni alışkanlıkların deÄŸiÅŸen bir hayatın kendisi olarak çıkıyor karşımıza. MarkalaÅŸmaları deÄŸiÅŸiyor hep.  Bunun dinamizmini yadsıyamam, bu da ÅŸehri ÅŸehir yapan bir özellik olarak karşımıza çıkıyor,evet. Fakat bu dinamizmi saÄŸlarken ne salt yenileÅŸme ne de salt muhafazakarlaÅŸma taraftarıyım. Kendimiz için önemsememiz gereken; çaÄŸa ayak uydururken, bizi o günlere getiren hallerimizi, davranışlarımızı, alışkanlıklarımızı oluÅŸturan yapıları yıkmadan, incitmeden, çözüm yolları sunarak sadece ticari kaygı gütmeden, rant peÅŸinde olmadan, deÄŸerlerimizi severek, insanımızı severek en önemlisi kendimizi severek ve deÄŸer vererek yeniyi oluÅŸturmamızdır. Aksi takdir de, bir varmış bir yokmuÅŸla baÅŸlayan, dinlenilmesi sıkıcı masallar bırakacağız geriye....
                                                                                                    (*) Nihal BÄ°RTEK'TEN