MÜSLÜMAN TARÄ°HÇÄ°NÄ°N SORUMLULUÄžU
Bilal SÜRGEÇ Bir Darbenin Anatomisi isimli eserin son baskısı Babıali Kültür yayıncılığı tarafından yapılmışt.Babı Ali Kültür yayıncılığı 2006 tarihinde Mehmed Arif Bey’in Başımıza Gelenler isimli eserini de yayınlamıştı.Ancak bu tarihte yapılan baskıda elimizde bulunan 1910 tarihli ikinci baskısında Hüseyin Avni PaÅŸa’yı öven sayfalara yer verilmemiÅŸtir. Bunun nedenini yayınevine sorduÄŸumuzda tatmin edici bir cevap alamadık.
Aynı kitabı aynı yıl basan Ä°z Yayınevi de Hüseyin Avni PaÅŸa’nın hakkını teslim eden Mehmed Arif Bey’in ilgili satırlarını yayınladıkları esere almamış. 8 Ekim 2011’detelefonla Hamdi Bey isimli editör arkadaÅŸla görüÅŸtüm.O da kitabı günümüz alfabesine çeviren ErtuÄŸrul DüzdaÄŸ’la görüÅŸtükten sonra. Hüseyin Avni PaÅŸa ile ilgili kısmın zeyl olduÄŸu için alınmadığını ileriki baskılarda düzelteceklerini belirtiler.
Mehmet Arif Bey’in sansürlenen sahifelerinde Hidiv Ä°smail PaÅŸa’nın çevirdiÄŸi dolaplardan bahsediyor.Ali PaÅŸa’nın sadrazamlığında yapamadığını ölümünden sonra kolaylıkla yaptığını, arzusuna engel olanları iÅŸ başından uzaklaÅŸtırmaya muvaffak olduÄŸunu Hüseyin Avni PaÅŸa’nın sadrazamlıktan ayrılmasına o entrikalara meydan vermemesinden ileri geldiÄŸini belirtiliyor.
Hidiv Sultan Abdulazizi’in Mısır seyahati dolayısıyla sahte gösterilerle ile padiÅŸahı kandırdığını, borçlanma konusunda çeÅŸitli fesatlıklar çıkardığını Ali PaÅŸa hayatta olduÄŸu müddetçe bu tür fesatlıklara meydan vermediÄŸini,Ali PaÅŸa’nın vefatından sonra Hidiv Ä°smail PaÅŸa’nın pek ileri gittiÄŸini,Abraham PaÅŸa namında bir Ermeni’yi, Ä°stanbul’a Kapı kethüdası tayin ettiÄŸini Ä°stanbul’da Abraham PaÅŸa vasıtasıyla Osmanlı Devletinin idaresine müdahale ettiÄŸini, türlü entrikalar çeviren Ä°smail PaÅŸa’nın verdiÄŸi rüÅŸvetlerle sarayın en sadık, en dirayetli en ÅŸerefli, en alicenab, en dost adamı olmak üzere tanındığını ve (kale içeriden alınır) darbımeseli hükmünce valideler arasında önemli bir yakınlık kurduÄŸunu, bu kurulan iliÅŸkiye karşı hiçbir devlet erkanının sesini çıkartıp itiraz edemediÄŸini, Ä°smail PaÅŸa aleyhine olanların anında Abraham PaÅŸa tarafından ikna edilmeye çalışıldığını, ikna edilmeyen izzeti nefis sahiplerinin ahmak,beceriksiz olarak itham edilerek görevlerinden azledildiÄŸini belirten Mehmet Arif Bey kitabında ÅŸu bilgileri veriyor:
“Hatta Hüseyin Avni PaÅŸa sadrazamlığında bu oyuna vakıf olarak bu entrika cemiyetinin, fesadının önüne geçmek ve onların fırıldağını çevirtmemek istediÄŸi Ä°smail PaÅŸa tarafından his olununca Abraham PaÅŸa’nın saraydaki etkinliÄŸine baÅŸvurarak, Abraham PaÅŸa da her vakit mutad olduÄŸu gibi yine bir günde oynamakda olduÄŸu tavlada yenilerek elli bin lira zarar etmekle Avni PaÅŸa’nın azli ve sürgün edilmesini kazanmış imiÅŸ?!.. Ne mühim bir muvafakkiyet, ne bedbaht bir kar, ne muhrib bir siyaset!...Kim bilir Abraham PaÅŸa iÅŸi o kadar safhaya getirinceye kadar ne kubbeler kurmuÅŸ ve baÅŸka vasıtalarla da nice bin dereden ne kadar tatlı sular getirmiÅŸtir.
Hüseyin Avni PaÅŸa Devlet-i Aliye ordularında haylice adamlar yetiÅŸtirmiÅŸ ve asker arasında nüfuz ederek tarafdarı pek çok bulunmuÅŸ olduÄŸundan bu kuvvete güvenerek “insan düÅŸdüÄŸü yerden kalkar.” Diye Abraham PaÅŸa’nın bilvasıta müracaatla “nasıl görevden uzaklaÅŸtırılmışsa, göreve iade edilmesinin çaresini bulmaz ise üç aya kadar kendisini yok bilmesini,yani hayatına suikasd olunarak vücudunun ortadan kaldırılacağını…”ifham ile Ermeni’yi vehme düÅŸürmüÅŸ imiÅŸ. Hüseyin Avni PaÅŸa da o kuvvetin varlığını haber almış.Hakikaten Hüseyin Avni PaÅŸa af ve yeni görevine iade edilmiÅŸ.
Ermeninin ÅŸeytanlığından ziyade Hüseyin Avni PaÅŸa’nın kendisini öldürmeÄŸe kasd eden kılıcı ile hayatını satın alması tedbiri ve o babdaki cesareti ÅŸayanı dikkattir.
Hüseyin Avni PaÅŸa ne kabahat etti de sürgün edildi.Sonra Abraham PaÅŸa onun göreve yeniden dönmesine nasıl yol buldu? Bunlarla ilgili malumatı o asrın hususi tarihinde aramak lazım gelir.” ( Mehmet Arif -Başımıza Gelenler -1910-487-488)
Tarihi olaylar topluma mal olmuÅŸtur. Ä°nsanları gaza getirmenin hiçbir faydası yok. Belgeleri incelerken neticelenmiÅŸ olayın sonucuna bakmak lazım. O veya bu tarihçinin yazdığı zamanın ÅŸartlarını göz önünde tutmadan yazmak tarihe haksızlık olur. 9 Ekim 2011’de Metin Hasırcı ile telefonda ile görüÅŸtüm. Onun Çerkes Hasan’ı sırf cesaretinden dolayı kahraman etmesini aklım ve mantığım almadı. Tarih Çerkes Hasan cesaretini gösteren tiplerle dolu.
Bir tarih yazarı tarihe ve okuyucusuna karşı sorumludur. Sonuçlanan bir olayın tarihini de göz önünde tutmak durumundadır. Plevne Kahramanı Gazi Osman PaÅŸa “Hüseyin Avni PaÅŸa öldürülmeseydi Biz 93 Harbini kaybetmezdik” diyor. Gazi Ahmet Muhtar PaÅŸa’nın baÅŸkatibi Mehmet Arif Bey de Hüseyin Avni PaÅŸa’nın önemine iÅŸaret ediyor. Åžimdi bunları görmeden aksiyonu yüksek bir film gibi Çerkes Hasan olayını anlatmak tarihe karşı haksızlık deÄŸil mi?
“PadiÅŸahlığı, 93 gün sürmüÅŸ olup, hâl olunan amcası Sultan Abdülaziz'in yerine tahta çıkarak, hâlden haberdar ve ÅŸerik olarak iÅŸin içinde olduÄŸundan millet sevgisi kendisine müyesser olamamış”
Metin Hasırcı Bey’in bu cümlesi ile iÅŸe baÅŸlayalım. V Murat’la ilgili tesbitleri doÄŸru ancak halkın sevgisini fazla abartmamalıdır. Bazı Müslüman yazarlar nedense halkın alkışına çok önem verirler. Halkın takdirinden ziyade Hakkın takdirini baz almak lazımdır. Sultan Abdulaziz tahtan indirilmeden hemen önce softalar ayaklanması diye tarihe geçen Ä°stanbul’da sadrazam deÄŸiÅŸikliÄŸi oldu. Softalar ayaklanması da bir halk ayaklanmasıdır. Burada da halk sokaÄŸa dökülmüÅŸtü.Ä°kinci MeÅŸrutiyetin ilanında da Halk sevincinden sokaklara döküldü.Sonuç facia. 27 Mayıs’ta da halk sokaÄŸa döküldü.Sonuç? yine facia
28 Åžubattan önce tenceresini alan gece sokaÄŸa dökülüp bir dakikalık karanlık eylemi yaptılar sonuç tabiki facia.
Metin Bey’in hiç sevmediÄŸi Hüseyin Avni PaÅŸa Isparta’ya sürgüne gönderildiÄŸinde uÄŸradığı her ilde halk sokaklara döküldü “Kahrolsun Nedimof! YaÅŸasın Avni PaÅŸa” diye yollara düÅŸtü. Sürgün dönüÅŸünü anlatan 9 Cumadelahire1289 tarihli Basiret gazetesi Hüseyin Avni PaÅŸa’yı geldiÄŸi yol üzerinde karşılayan ahali fevkalede gösteriler yapmış, Üsküdar ahalisi erkek, kadın,kız karşılayıp Hüseyin Avni PaÅŸa’nın üzerine çiçekler atmışlardır.
Aynı gazete bir gün sonraki nüshasında ÅŸunu yazmıştır. “Hüseyin Avni PaÅŸa Dersaadet’e vürudlarında üç yüzden mütecaviz gerek kayık gerek sandallar ile vapura gidip her biri ayrı ayrı ifayı hoÅŸ amedi ve orada birbirlerini müÅŸarünileyh hazretlerine olan nailiyetlerinden dolayı tebrik edildikleri iÅŸidilmiÅŸdir.
Sadece kayıtlı kullanıcılar yorum yazabilirler. Lütfen hesabınıza giriş yapınız veya kayıt olunuz. Powered by AkoComment 2.0! |