‘ÖNYARGILARI YIKMA’ ÖNYARGISI
 
                                                               Raci DURCAN    
   Toplumun ezberine yerleÅŸen bir deyimi oradan silmek kolay olmuyor. ‘Önyargıları yıkalım’ diye söylenegelen deyim iÅŸte böyledir. Önyargıları yıkmak bir önyargı oldu; farkında deÄŸiliz.

    Fransız devrimi ve takip eden komünist devriminin etkisiyle olsa gerek, insanlar yıkmayı seviyorlar. Özellikle eskiye dair olanı… Önyargıları yıkma da bu modanın kurbanıdır.

    Hangisini diye sorduÄŸunuzda cevap ‘hepsini’ oluyor. Entelektüel bir arkadaÅŸla tartışırken öyle cevap almıştım. Hiç düÅŸünmeden ‘hepsini’ demiÅŸti.

     
      Bütün ön yargılarımı yıkarsam nasıl yaÅŸayabilirim? BildiÄŸim her ÅŸeyi yeniden sorgulayacak ve yargılayacak zamanım var mı? Diyelim ki bir konuyu araÅŸtırdım ve sonuca ulaÅŸtım, bu yargımı ne kadar sürdürmeliyim? GeçerliliÄŸi ne kadar olacaktır? Bir gün mü, bir ay mı bir sene mi?

     Ä°nsanlar bunları düÅŸünmeden moda fikirlerin ve deyimlerin büyüsüne kapılıveriyorlar. Önyargı olmasa evimizden dışarıya bir adım atmaya dahi cesaret edemeyeceÄŸimiz akıllarına gelmiyor. Öyle ya! EÄŸer dışarı çıkıyorsak, diÄŸer insanların sebepsiz yere bize saldırmayacakları önyargımız vardır. Ayrıca başımıza gökten taÅŸ yaÄŸmayacağı; hava açıksa birden yaÄŸmur yağıp her tarafın sular altında kalmayacağı; arabamıza biniyorsak marÅŸa bastığımızda çalışacağı önyargılarımız vardır. Yukarıdan attığımız bir taşın aÅŸağı düÅŸeceÄŸi, dersimize çalışırsak öÄŸretmenin adaletli davranarak hak ettiÄŸimiz notu vereceÄŸi, babanın çocuklarının iyiliÄŸini isteyeceÄŸi de ön yargı yahut genel gözlem sonucu oluÅŸmuÅŸ kanaatlerdir. Ön yargıyı bıraktığınızda her seferinde edinmiÅŸ olduÄŸunuz bu bilgileri yeniden test etmek zorunda kalırsınız. Böyle tipler var elbette ancak onlara psikolojik vaka muamelesi yapılıyor. Stalin gibi psikopatlar hiç kimseye güvenmez, çevresindeki herkesi kendi kötülüÄŸü için uÄŸraÅŸan bireyler olarak görürlerdi.

    Ön yargı hakkında bu kadar ön yargılı bir düÅŸmanlık sebepsiz deÄŸildir. Ä°nsanlığın binlerce yıldır biriktirdiÄŸi bilgiler bir çırpıda böylece yıkılabiliyorlar. Nitekim bir edebiyat öÄŸretmeni olan dostumuz, sırf bu sözün etkisiyle meÅŸhur atasözlerinin toplumu yanlışa sürüklediÄŸinden dem vuruyordu. Bu konuda yalnız deÄŸildir, çok sayıda insan aynı ÅŸekilde düÅŸünerek atasözlerinin yanlışlığını iddia edebilmektedir.

   Önyargıları yıkma elbette teklif edilebilir. Ancak bu talep hiçbir zaman genele dair olmamalıdır. Belli bir konuda yapılan araÅŸtırmalar süregelen anlayışın dışında bir noktayı iÅŸaret ediyorsa, niçin önyargımızla ona karşı duralım?

    Önyargıları yıkma önyargısının, bizi içinden çıkılmaz çeliÅŸkilere sürüklemesine müsaade etmemeliyiz.